Урок на тему "Зат есім"(3класс)

Атырау облысы Құрманғазы ауданы

Д.Нүрпейісова жалпы орта мектебінің

бастауыш сынып мұғалім

Утеғалиев Нұржаубай

Қазақ тілі

                                                           2 сынып

Сабақтың тақырыбы: Зат есім.

 Сабақтың мақсаты:

 Білімділік: зат есімнің сөйлеу процесінде ерекше орын алатынын ұғындыру; зат есімнің сөз табы ретінде атқаратын рөлі мен мәнін ашу;

Дамытушылық: сөйлем ішінен сөз таптарын анықтай білуге үйрету;

Тәрбиелік мәні:  сыпайылық, ізеттілікке тәрбиелеу.

Сабақтың әдіс - тәсілдері:  сұрақ-жауап, түсіндіру, жаттығу

Пәнаралық байланыс:  әдебиеттік оқу

Көрнекілік:  суреттер, ереже

Қолданылатын технология:  скт технологиясы

Сабақтың типі:  аралас  сабақ

Сабақтың өту әдісі:         

І Ұйымдастыру кезеңі

а) Психологиялық дайындық

ІІ Үй тапсырмасын тексеру

ІІІ  Қызығушылығын ояту

ІV  Мағынаны тану

V  Ой толғаныс

                                             Сабақ барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылардың назарын түгелдей сабаққа аудару

а) Психологиялық дайындық

Көк аспанда Күн күлсін!

Бірге күлсін бүлдіршін.

Көк аспанда Күн күлсін!

Жерге ұдайы нұр құйсын!

ІІ Үй тапсырмасын тексеру

6 - жаттығу, 143  бет.

ІІІ  Қызығушылығын ояту

          Әр қатарға тапсырма беру.

          Бірінші қатар  «Қ» әрпіне

          Екінші қатар    «С» әрпіне

          Үшінші қатар   «Р» әрпіне жалғастыра отырып дыбыстық мінездеме береді.

ІV  Мағынаны тану

Ереже: зат есім дегеніміз – кім? не? кімдер? нелер? т.б. сұрақтарға жауап беріп, заттың, нәрсенің, құбылыстың, деректі, дерексіз ұғымдардың атауын білдіретін сөз табы.

                                жекеше                                              көпше                                                              

 

                           жалпы есім                                             жалқы есім

1-жаттығу. Сөздерді оқып, кім? не? сұрақтарына жауап беретін сөздерді теріп жаз.

Ұшқыш, суретші. Алмұрт, қызғалдақ, қайшы.

2-жаттығу. Суреттегі бейнеленген заттардың атауларын жаз. Сөздерді қатыстырып сөйлем жаз.

            Жолбарыс, әтеш, раушан.

Сергіту сәті

Ал балалар, тұрайық,

Алақанды ұрайық.

Солға қарай иіліп,

Бір отырып, бір тұрып,

Біз тынығып алайық.

3-жаттығу. Кім? не? сұрақтарына жауап беретін сөздерді екі қатарға бөліп жаз.

                           Кім?                                   Не?                  

                             Дәрігер                               торғай

                          оқушы                           дала

                          биші                              кеме

                          зейнеткер                       өзен

4-жаттығу.Сөйлемдерді көшіріп жаз. Зат есімдердің астын сыз.

            Азамат компьютерді үйренді. Дариға домбыра тартты. Айнұр ертең келеді. Тамақ пісіп тұр. Жаңа туған сәбиге Мағжан деп ат қойды.

V  Ой толғаныс

Зат есімді сатылай кешенді талдау.

 

                                             1. Бұл сөз екі құрамнан тұр: бала + лар

                                  2.Тұлғасына қарай – бала – негізгі түбір. Себебі, сөздің әрі 

                                  қарай      бөлшектенбейтін мағына беретін негізгі бөлігі.

                              3. Құрылысына қарай – дара. Себебі, бір ғана негізгі түбірден тұр.  

                                   4.  (-лар) көптік жалғауы.

                5. Балалар – кімдер? деген сұраққа жауап береді. Ендеше, бұл – зат есім.      

       Зат есім дегеніміз - кім? не? кімдер? нелер? т.б. сұрақтарға жауап       

       беріп, заттың, нәрсенің, құбылыстың, деректі, дерексіз ұғымдардың    

       атауын білдіретін сөз табы.

      6.  Мағынасына қарай:

     а) Жалпы есім. Себебі, біркелкі деректі ұғымның жалпылай аталуы.

     ә) Жанды. Себебі, тіршілік иесі.

     б) Деректі. Себебі, көзбен көріп, қолмен ұстап тануға боларлық деректі      

     ұғым атауы.

     в) Нақты. Себебі, деректі болған нәрсе нақты болады.

Үйге тапсырма: 5- жаттығу, 144  бет.