Урок по әдебиет оқу "Гүлдер"

Тақырыбы: Гүлдер.  Тұманбай Молдағалиев.

Мақсаты: Оқушыны Тұманбай Молдағалиевтың «Гүлдер» атты өлеңін мәнерлеп, түсініп оқуға үйрету, өлеңнің көркемдік ерекшелігі мен тәрбиелік мәнін ашу; өлең мәтіні арқылы сөздік қорын байытуға, өз ойын қорытындылай алуға,  әсемдікке, адамгершілікке баулу.

Түрі: аралас сабақ.                                         

 Көрнекілігі: суреттер, кесте.

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, ой қорытындысын жасау, ойын әдісі.

Сабақтың барысы:

 І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа әзірлік.

Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.

Барлығы:   Күн жарығын алақанға саламын

                  Жүрегіме басып ұстай қаламын.

                   Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,         

                  Болып кетер сонда дереу жан-жағым.

-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.

ІІ. Мақсат қою кезеңі:

1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

2.Жаңа сабаққа даярлық. Табиғат көрінісі, жайқалған гүлдердің суреті интерактивті тақтадан немесе жай тақтадан дайын пейзаж көрсетіледі.

ІІІ. Жаңа сабақ:  кіріспе.

1.  Тұманбай Молдағалиев – қазақтың белгілі ақыны. Ол табиғат сұлулығын суреттеудің аса шебері. Сондай өлеңдердің бірі – «Гүлдер». Өлеңде ақын өз сезімін қалай жеткізгенін байқаңдар.

 2. Оқушыларды 3 топқа бөлу. Топқа бөлу үшін мұғалім балаларға гүлдің суретін таратып береді. Қызғалдақтар бір топқа, Түймедақтар екінші топқа, Раушангүлдер үшінші топқа топтасып отырады.

  І тапсырма:    «Ой қозғау» ойыны. Жасырынған топтың атын табуы тиіс.

          1 топтың аты: түбірі «тапты» деген сөзде, жұрнағы «қасқыр» деген сөзде, жалғауы «балалар» деген сөзде кездеседі. (Тапқырлар).

          2 топтың аты: түбірі «ойын» деген сөзде, жұрнағы «сыншыл» деген сөзде, жалғауы «қаздар»  деген сөзде кездеседі. (Ойшылдар)

          3 топтың аты: түбірі «қолөнер» деген сөзде, жұрнағы «аспаз» деген сөзде, жалғауы «қыздар» деген сөзде кездеседі. (Өнерпаздар)

 Топ атын анықтап алғаннан кейін әр топқа әр түрлі тапсырма беріледі.

 ІІ тапсырма:

1        топ – «Тапқырлар» тобы гүл күлтелеріне гүлге қатысты сипаттау сөздерін тауып жазады.

2        2  топ – «Ойшылдар» тобы өлең ішінен қайталанып тұрған сөзді тауып, ақын не үшін бұл тәсілді қолданғанын анықтауы керек.

3        3  топ – «Ойшылдар» тобы гүлдің суретін салып, бір шумақ өлең шығарады.  

ІІІ тапсырма: «Шатасқан шумақтар» ойыны.

Өлең жолдарының орны ауысып кеткен екі өлең беріледі. Оқушыға сол өлең жолдарын мағынасына, ұйқасына қарап, қайта жазып шығу тапсырылады. Мұндай тапсырмалар оқушыны байқағыштыққа, сөздің мән-мағынасын, ұйқасу жолдарын түсінуге үйретеді.

Гүлдер, гүлдер не түрлі

Бастады той думанын жазық дала,

Құлпырды да жетілді

Күркіреп жатыр тулап сай мен сала.

Барлық дала өртеніп

Малшылыр өрісінен қозы терсе,

Бара жатқан секілді.

Мәз боп жүр соны тасып бір топ бала.

І.      Бастады той думанын жазық дала,

        Күркіреп жатыр тулап сай мен сала

       Малшылыр өрісінен қозы терсе,

       Мәз боп жүр соны тасып бір топ бала.    («Көктем жыры» Мәриям Хакімжанова)

ІІ.     Гүлдер, гүлдер не түрлі

        Құлпырды да жетілді

       Барлық дала өртеніп

       Бара жатқан секілді.                   ( «Гүлдер» Тұманбай Молдағалиев)

Тапсырма: ұйқассөздерді пайдаланып, гүл туралы бір шумақ өлең құрастыру.

       Гүлдер, гүлдер, көп      гүлдер,

       Қызыл гүлдер, көк       гүлдер,

       Күлімдейді  қарап       балаға,

       Жүгіріп шыққан          далаға.

      Жұлып алды                 біреуін,

      Сыйлаймын деп            анама

Ү.  Қорыту. Бүгін не өттік?

 ҮІ.  Үйге тапсырма:

1. Түсініп, мәнерлеп оқу.

 2. Бағалау.

Краткое описание документа:

Тақырыбы: Гүлдер. Тұманбай Молдағалиев.

Мақсаты: Оқушыны Тұманбай Молдағалиевтың «Гүлдер» атты өлеңін мәнерлеп, түсініп оқуға үйрету, өлеңнің көркемдік ерекшелігі мен тәрбиелік мәнін ашу; өлең мәтіні арқылы сөздік қорын байытуға, өз ойын қорытындылай алуға, әсемдікке, адамгершілікке баулу.

Түрі: аралас сабақ.

Көрнекілігі: суреттер, кесте.

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, ой қорытындысын жасау, ойын әдісі.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа әзірлік.

Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.

Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын

Жүрегіме басып ұстай қаламын.

Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,

Болып кетер сонда дереу жан-жағым.

-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз.

ІІ. Мақсат қою кезеңі:

1.Сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.

2.Жаңа сабаққа даярлық. Табиғат көрінісі, жайқалған гүлдердің суреті интерактивті тақтадан немесе жай тақтадан дайын пейзаж көрсетіледі.

ІІІ. Жаңа сабақ: кіріспе.

1. Тұманбай Молдағалиев – қазақтың белгілі ақыны. Ол табиғат сұлулығын суреттеудің аса шебері. Сондай өлеңдердің бірі – «Гүлдер». Өлеңде ақын өз сезімін қалай жеткізгенін байқаңдар.

2. Оқушыларды 3 топқа бөлу. Топқа бөлу үшін мұғалім балаларға гүлдің суретін таратып береді. Қызғалдақтар бір топқа, Түймедақтар екінші топқа, Раушангүлдер үшінші топқа топтасып отырады.

І тапсырма: «Ой қозғау» ойыны. Жасырынған топтың атын табуы тиіс.

1 топтың аты: түбірі «тапты» деген сөзде, жұрнағы «қасқыр» деген сөзде, жалғауы «балалар» деген сөзде кездеседі. (Тапқырлар).

2 топтың аты: түбірі «ойын» деген сөзде, жұрнағы «сыншыл» деген сөзде, жалғауы «қаздар» деген сөзде кездеседі. (Ойшылдар)

3 топтың аты: түбірі «қолөнер» деген сөзде, жұрнағы «аспаз» деген сөзде, жалғауы «қыздар» деген сөзде кездеседі. (Өнерпаздар)

Топ атын анықтап алғаннан кейін әр топқа әр түрлі тапсырма беріледі.

ІІ тапсырма:

• топ – «Тапқырлар» тобы гүл күлтелеріне гүлге қатысты сипаттау сөздерін тауып жазады.
• 2 топ – «Ойшылдар» тобы өлең ішінен қайталанып тұрған сөзді тауып, ақын не үшін бұл тәсілді қолданғанын анықтауы керек.
• 3 топ – «Ойшылдар» тобы гүлдің суретін салып, бір шумақ өлең шығарады.

ІІІ тапсырма: «Шатасқан шумақтар» ойыны.

Өлең жолдарының орны ауысып кеткен екі өлең беріледі. Оқушыға сол өлең жолдарын мағынасына, ұйқасына қарап, қайта жазып шығу тапсырылады. Мұндай тапсырмалар оқушыны байқағыштыққа, сөздің мән-мағынасын, ұйқасу жолдарын түсінуге үйретеді.

Гүлдер, гүлдер не түрлі

Бастады той думанын жазық дала,

Құлпырды да жетілді

Күркіреп жатыр тулап сай мен сала.

Барлық дала өртеніп

Малшылыр өрісінен қозы терсе,

Бара жатқан секілді.

Мәз боп жүр соны тасып бір топ бала.

Ү. Қорыту. Бүгін не өттік?

ҮІ. Үйге тапсырма:

1. Түсініп, мәнерлеп оқу.

2. Бағалау.