Урок по әдебиеттік оқу на тему "Қажымұқан"

Сабақтыц тақырыбы: Қажымұқан. Н. Есенов

Сабақтын мақсаты:

1) Қазақтың атақты балуаны Қажымүқан Мұңайтпасұлы туралы білетіндерін жаңа мағлұматтармен кеңейте түсу.

2) Көркем шығарманы мәнерлеп оқуға, түсінгенін жүйелі баяндай білуге машықтандыру.

3) Оқушылардың спорт әлеміне деген қызығушылығын арттырып, оның пайдасы жөнінде айтып, денсаулықтарын шыңдауға бағыт беру.

Сабақтың әдістері: талдау, елестету, ассоциациялау, көрнекілік.

Түрі:  жаңа  сабақ

Пәнаралық  байланыс: дене  тәрбиесі

Әдістері:  СТО стратегиясы

Сабақтың көрнекілігі: электронды  слаидтар, кинофильмнен жазылған үзінділер.

Қ. Мұңайтпасұлының суреті, Қазақстанның әйгілі адамдар

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі.

Қайырлы күн ұстаздар!

Қайырлы күн балалар!

Күніміз жарық болсын!

Әр дайым сәттілікке толсын!

Біздің алар бағамыз,

Кілең төрттік пен бестік болсын!

Оқушылар топқа бөлінеді де, топтағы оқушылар  өздерінің атына сай шығармашылық жұмыс түрлерін ойластыруды таныстырады.

І топ-«Көкпар»

ІІ топ- «Бәйге»

ІІІ топ-«Палуандар»

ІҮ топ-«Ақсүйек»

2.     Үй тапсырмасын тексеру.

«Мысойған»  мәтін

І топ-«Көкпар»  Мәтін не жайлы айтылады?

ІІ топ- «Бәйге»  Қандай ғылым жайлы айтылады және ол адам кім?

ІІІ топ-«Палуандар» Жолаушы неге жая болды?

ІҮ топ-«Ақсүйек» Бұл мамандық туралы не білесіңдер?

Тағы да қандай әйгілі адамдарды білесіңдер? (Р Рымбаева, Б.Саттарханов ж.т,б)

3.     Жаңа сабақ.

Балалар бүгін біз Нұрлан Есеновтың «Қажымұқан» атты мәтінін өтеміз.

Қажымұқан бұл кісі кім? Ол адам жайлы не білеміз?

Қажымұқан туралы видио көрсетіледі.

Қажымұқан  Мұңайтпасұлы — қазақ халқының тарихындағы тұңғыш кәсіпқой балуан. Тұтас ғұмырын күрес өнеріне арнап, ұланғайыр жері мен өршіл халқын бірінші болып өзге жұртқа паш еткен, өзінен бұрынғы қандастары баспаған топырақты басып, көрмеген елді көріп, өзге қазақ тақпаған алтын, күміс медальдарды мойнына тұңғыш ілген.

                   Тарихи деректерге сүйенсек ол 1871 жылғы 7 сәуірде Ақмола уезі, Сарытерек болысына қарасты Жәдік деген жерде дүниеге келген.Қажымұқан кедей шаруаның баласы болғандықтан, орыс байларына және дәулетті адамдарға жалданған. Сөйте жүріп, күреске түсіп, той томалақтарда елге көрініп, бала балуан деген атқа ие болған

                   Қажымұқанның тұңғыш рет әлемдік деңгейде көрінген шағы — 1906 жыл. Алманияда өткен дүниежүзілік сайыста ол әлем чемпионы атанады.. Қажымұқанға неше түрлі лақап аттар беріледі. Қажымұқанды «Ямагата Мухунури» деген лақап атпен күрестіреді. Сонымен қатар, Мухан, «Иван Чёрный» сияқты лақап есімдері болған.

Ұлы Отан соғысы басталған кезде Қажымұқан КСРО Жоғарғы кеңестің төрағасы Қазақбаевқа жолығып, оған «Ел аралап, цирк өнерін көрсетсем, сол арқылы ақша тауып, майданға көмектессем» — деген ұсыныс айтады. Бұл ұсынысты үкімет қолдап, екі жылға жуық жүріп цирк өнерін көрсетіп, 100 мың сомдай ақша тауып  майданға  жолдайды.

Ол 1948 жылы Оңтүстік Қазақстан облысы, Бөген ауданында қайтыс болды. Темірлан деген ауылда, қабырының басына ескерткіш орнатылған.

         Егер ол өз заманында тәуелсіз елдің азаматы болса, оның Мұқан Мұңайтпасұлы деген шын есімі әлемдік спорт тарихында алтын әріптермен жазылар еді. Өмірінің 55 жылын күрес пен цирк өнеріне арнап, жеңіс тұғырынан түспеген дара тұлға — қазақтың нағыз хас батыры.

4.Дәптермен жұмыс

Балалар сендер қазір дәптерлеріңе бүгінгі күнді жазып, сөздік жазасыңдар ол мәтіннің ішінде болады.

Жасыл құрақ-жас қамыс балауса шөп

Тәнті етті-таңдандырды , сүйсіндірді

Алақанының табы қалған-бір кезде қолына ұстаған, алақаны тиген

        Мәтінді төрт топқа бөлініп беріледі.

І топ-«Көкпар» І бөлім

ІІ топ- «Бәигі» ІІ бөлім

ІІІ топ-«Палуандар» ІІІ бөлім

            ІҮ топ-«Ақсүйек» ІҮ бөлім

 Оқушылар әр топтан жеке келіп мәтіннің мазмұныны  түсіндіреді.

-         Мәтіндегі кейіпкер туралы не білесіңдер?

Топтастыру

 

5.Сергіту сәті:

«Көңілді күн»

Топтарға тапсырма беріледі. Сұрақ беріледі.

І топ-«Көкпар» Мәтін тақырыбын басқаша қалай атар едіңдер?

ІІ топ- «Бәигі»   Оқиға қай кезде болды?

ІІІ топ-«Палуандар» Қажымұқан атаға алып күш ретінде сипаттама беру

ІҮ топ-«Ақсүйек» Әңгімеден сендерді таңдандырған жерді айтып беріңдер

6.Сабақты бекіту

І топ-«Көкпар»  а) «Күш атасы танымас» деседі, білектей темірді, арбаны не істеді?

ІІ топ- «Бәигі»ә) Мұрат атасының қандай қылықтары байқап жүрді?

ІІІ топ-«Палуандар» Ауыл түрғындарын қызықтырған қандай жай?

ІҮ топ-«Ақсүйек» Атасы әңгімені қалай бастады?

Оқушылар топпен берілген тапсырманы орындайды

7.Қорытындылау:

  1. 5 жол өлең жазу.

  2.“Қажымұқан ата” эссе жазу

  3. Өлең шығару “Палуан ағалар”

  4.Қажымұқан атаға хат жазу

8.Бағалау: