Оқушылардың білім-білік дағдыларын
қалыптастыру
Кирилловка
орта мектебі, информатика пәнінің мұғалімі С.Б.Жакупов
Тақырып: Ақпарат. Ақпараттық процесс.
Ақпарат қасиеттері. Ақпараттар саны. Кодтау.
Екілік код.
Мақсат: Оқушылардың ақпарат, ақпараттық
процесс, қасиеттері және олардың саны жөніндегі білімдерін қалыптастыру; 2)
Оқушыларды ақпаратты жеткізудің, өңдеудің және сақтаудың техникалық
құрылғыларымен таныстыру.
Міндеттер:
Білімділік – Оқушыларды ақпарат, ақпараттық
процесс, оның қасиеттері, кодтау ұғымдарымен таныстыру
Дамытушылық – Күнделікті қабылданатын
ақпаратты жүйеге келтіруге үйрету; ақпаратты классификациялауды үйрету.
Оқушылардың компьютермен жұмыс жасау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік – Оқушылардың информатика
пәніне деген қызығушылығын жан-жақты тәрбиелеу.
Сабақ түрі: лекция
сабақ
Сабақ типі: аралас
сабақ
Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі – иллюстративті, көрнекілік, сұрақ -жауап
Құрал-жабдықтар компьютер - 7, ActiveStudio
бағдарламасы, ActivBoard, ActivPen, бейнепроектор-1.
Пайдаланылған әдебиеттер: 1) Н.Т. Ермеков, Н.Ф.Стифутина Информатика 8
сынып, оқулық;
2)Н.Т.Ермеков, С.Б.Пилипенко,Информатика, Әдістемелік нұсқау, 8 сынып.
3) Н.Т.Ермеков,
С.Б.Пилипенко,Информатика, Дидактикалық материалдар, 8 сынып.
Сабақ
барысы
1)
Ұйымдастыру
кезеңі (2 мин):
а) оқушылар тізімі; ә) кабинет жағдайы; б) сабақ барысымен
таныстыру.
2) Жаңа тақырыпқа кіріспе.(3-5 мин)
3) Жаңа тақырыпты түсіндіру(3-5 мин)
«Ақпарат» сөзі латынның
түсіндіру, баяндау, мәлімет деген ұғымдарды білдіретін informatio сөзінен
шыққан. Қазіргі кезде ақпарат күнделікті тұрмысқа ,ғылымның әр
түрлі;философия экономика,физика,математика,информатика т.б. салаларына кеңінен
енді. Бірақ әрбір ғылымның ақпарат туралы өз ұғымы мен түсінігі бар.
Ақпарат деген сөзді біз
қалай түсінеміз , ойланайық. Оны қолдану мысалдарынан қарастырайық.Ақпаратты
біз ауызша немесе жазбаша түрде, тіпті қимыл-қозғалыс түрінде бере
аламыз.Бізді дүние жүзіндегі күнделікті жаңалықтармен таныстыратын
газеттерді,радио мен теледидарды «бұқаралық ақпарат құралдары» деп
атаймыз.Диктор теледидар арқылы «Оқиға болып жатқан жерден қосымша хабар
келіп түсті» деп хабарлайды. Сендер бір-біріңнен : «кеше біздің футбол
командамыз жөнінде жаңалық естідің бе?» немесе «бүгін соңғы хабарды естідің
бе?»деп сұрайсыңдар . Бұл мысалдарда «ақпарат» деген сөз белгілі бір
хабардың,жаңалықтардың, өткен оқиғалардың мазмұнын білдіреді.
Алматы облысының маңынан
археологиялық қазба жұмысы кезінде қаз қалпында сақталған ежелгі сақ
тайпасының жас жауынгерінің киімі , құрал жарақтары ,үй бұйымдары т.б .
табылды . Бұл қазба Жетісу өңірін бұрын мекендеген сақ тайпалары екендігі
жөнінде, олардың тұрмысы, мәдени
дамуы,сол кездегі жауынгерлердің
киімі, тұрмыста пайдаланған заттары жөніндеөте бағалы ақпарат берді.
Адамның ақпаратты
өңдеуі үздіксіз процесс,тіпті сендер ұйықтап жатқанда да ой процесі, яғни
ақпаратты өңдеу процесі жалғаса береді. Алынған мәліметтерді өңдеу,
математикалық есептерді шешуді қиын жағдайдан шығу жолын іздегенде, адам
бұрын өзінде болмаған жаңа ақпарат ойлап шығарады.
Адам өзін қоршаған
ортадан қарым-қатынас жасау және өз бетімен іздеу нәти-жесінде алған
барлық ақпаратты өзінің бар білімімен үнемі салыстырып,оны рет-тейді әрі
талдайды.
Сонымен адам ақпаратты сақтай
алады,өңдейді және(шығарып бере) жеткізе алады. Бұл жағдайда адам
қандай да бір әрекеттер жасайды, оларды ақпараттық процесс дейді.
Ақпараттық процесті оның өзі жасай алады немесе әр түрлі құралдар мен
құрылғыларды пайдалана отырып ұйымдастыра алады. Оларға қағаз,магниттік
таспа, дискі, калькулятор, компьютер т.б. жатады.
Бір ғана ақпаратты әр
түрлі әдістермен (жолдармен) ұсынуға болады. Бір белгі тобынан екінші
белгі тобына көшіру ережесін код деп атайды. Мысалы, мектепте
оқитын оқушылар санын: тоғыз жүз алпыс жеті, 96710, 17078,
3С716, 11110001112,сияқ-ты жазуға болады, яғни қазақ
тілі алфавиті де ондық , сегіздік , он алтылық және екілік санау кодында
жазылады. Мұнда оқушылардың саны туралы ақпараттың өзі өзгермейді,
тек оның жазылу түрі ғана әр түрлі.
Ақпаратты сақтау, қабылдау
, ұсыну және өңдеу әдістері іс жүзінде ақпараттың ұсынылу (кодталу) түріне
байланысты болады.
Ақпараттың кодталуы
(кейде оны шифрлау деп те атайды) оның кері кодталу (декодталу-
декодирование) процесімен тікелей байланысты.
Кодтауға қолданылған
алфавиттің әріптері неғұрлым аз болса,кері кодтау құрылғысы соғұрлым
қарапайым болады. Техникада ақпаратты кодтау үшін, Морзе әліппесін – екілік
алфавиттің телеграфтық кодының таңбаларын теруді қолданудың маңызы зор.
Екілік алфавит 0және 1 таңбаларымен ұсынылады, оларды жай екілік
таңбалар деп те атайды. Ағылшын тіліндегі екілік таңбаны Binary digit
сөзінен қысқартып, бит деп атайды. Бұдан кейін біз екілік белгінің
бірін (0немесе1) бит деп атайды. Ақпаратты осы екі таңбаның көмегімен
кодтау оларды сақтау мен жеткізу құрыл-ғыларының конструкциясын мейілінше
жеңілдетеді. Екілік сандар алфавитінің қа-рапайымдылығы оның есптеуіш
техникасында кең тарауына себеп болды. Ақпарат-ты екілік кодпен көрсету
үшін , құрылғы екі күйді айыра білуі (тануы) керек, мыса-лы, 1 –құрылғыда
ток барын , ал 0жоғын, немесе 1-жоғары кернеу , 0төмен кернеу екенін
білдіреді.Екілік алфавит физикалық жүзеге асырудың қарапайымдылығынан басқа
сенімділік пен үнемділік қасиеттеріне де ие.
Сергіту жаттығулары (2
мин)
4) Жаңа тақырыпты бекіту (20-25
мин)
Тапсырмалар мен сұрақтар:
1.
«Ақпарат»
түсінігін тұрмыстық, ғылыми, жаратылыстану және техникалық мағынада қалай
түсінесіңдер?
2.
Ақпарат өлшеудің
қандай тәсілдері бар?
3.
Адам ақпаратпен
қандай әрекет түрлерін орындайды?
4.
Ақпараттық
процесс деген не?
5.
Ақпараттың
қандай қасиеттерін білесіңдер?
5)Сабақты қорытындылау
Оқушыларға ақпарат, ақпараттық
процесс, ақпараттың қасиеттері және саны туралы жалпы мағлұмат беру.
6)
Үйге
тапсырма § 1.1, 1.3, 1.4, бет. 3-13
Солтүстік Қазақстан
Айыртау ауданы
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.