Урок по истории на тему «Орыс демократиялық мәдениеті және қазақтың ұлы ғалымы Шоқан Уалиханов»

Сыныбы : 8 мұғалімі: Ш Зординов

Тақырыбы: «Орыс демократиялық мәдениеті және қазақтың ұлы ғалымы Шоқан Уалиханов»

Мақсаты ; Білімділік: Оқушыларға орыс демократиялық мәдениетін, қазақтың ұлы ғалымы Ш.Уалихановты, Шоқан Уалихановтың өмірі мен шығармашылығы туралы баяндау, қысқаша түсіндіру. ҰБТға дайындалуға көмек көрсету

Дамытушылық: Оқушылардың білімдерін арттыру мақсатында тақырып бойынша тапсырмалар орындап, қосымша мағлұматтар беру. Жеке жұмыс атқаруға үйрету.

Тәрбиелілік: Оқушыларды орыс мәдениетіне қызықтыру, өз елінің мәдениетін білуге баулу. Қазақтың ұлы ғалымы Шоқан Уалихановты құрметтеуге шақыру.

Сабақ типі:аралас

Көрнеклігі:слайд сүреттер

Әдісі:сұрақ-жауап; баяндау

Үй тапсырмасын сұрау. «Сұраққа тіке жауап»

1. Ұйғырлар мен дүнгендер Қазақстанның

қай өлкесіне қоныс аударды? Жетісу өлкесіне

2. Маньчжур – Цин әулетінің өктемдігіне қарсы ұйғыр және

дүнген халықтарының азаттық күресі қай жылы болды? 1862 – 1877 жылдары

3. 1862 – 1877 жылғы ұйғыр, дүнген

халықтарының азаттық күресіне кімдер қатысты? торғауыт, қырғыз, өзбек, қазақ

4. 1881 – 1883 жж. Қазақстанға қанша дүнген көшіп келді? 5000

5. 1881 – 1883 жж. Қазақстанға қанша ұйғыр қоныс аударды? 45000

1. Ұйғырлардың Жетісуға қоныс аударуы нәтижесінде,

қазіргі Алматы облысының жерінде ұйымдастырылды? Алты ұйғыр болысы

2. Ұйғыр халқы негізінен егін шаруашылығына қолайлы

өзеннің бойында орын тепті? Шелек, Шарын,Талғар, Үсек т.б

3. 1905 ж. Қазан қаласында басылып шыққан

Муссон бен Айса Сайрамидің еңбегі «Он екі мұқам»

4. 1897 жығы жалпы санаққа қарағанда

5. дүнгендердің саны қанша? 14 136

6. 1897 жылғы санақ бойынша ұйғырлардың саны қанша? 55999

(сұрақтардың орнын ауыстырамыз)

III. Үй жұмысын бекіту «Толықтыру тест»

^Қашан?

^Қайда?

Қандай оқиғалар болды?

^{1862-1877 жылдары}

Маньчжур – Цин әулетінде

^{Ұйғыр мәдениетінде}

Музыка өнері, әні мен биі , яғни рухани мәдениеті нәтижелі болды

^{1905 жылы}

Ұйғыр ауыз әдебиетінің тамаша туындылары жарыққа келді.

Сабақ жоспары ;

• Орыс мәдениетінің өкілдері

• Шоқан Уәлиханов

ІV . Жаңа сабақ

ХІХ ғасырдың екінші жартысы – орыс демократиялық мәдениетінің көтерілген кезеңі.

Қазақстанды игерудің барысы және орыс – қазақ қатынастарының тереңдеуі өлкені зерттеуді кеңейту қажеттігін туғызды.

Осыған орай қазақ жері мен қазақ халқының тарихын, мәдениеті мен тұрмыс – салтын зерттеген орыс ғалымдары көбейді.

Бұл қазақ – орыс достастығының айқын көрінісі еді.

Орыс ғалымдары П.П.Семенов-Тянь- Шанский. В.В.Радлов, Т :Г Шевчеко. Л. Мейер.М. Красовский т.б туралы түсінік беругеде болады.

Ш уалихановтың сүреті беріледі және сол суретке қарап өз білетіндерін айтып , жазып шығады.

Мысалға :

«Ассоциация»

Шын есімі –

Мұхаммедханафия

Тапсырма №1. «Сәйкестендіру»

П.П.Семенов –Тянь - Шанский

«Орынбор ведомствосындағы қырғыз даласы»

М.Красовский

«Менің ойларым»

Л.Мейер

«Түркістан өлкесі»

А.Добромыслов

«Сібір қырғыздарының облысы»

Т.Г.Шевченко

«Торғай облысы.Тарихи очерк»

Тапсырма №2. «Балама тест».

1. Шоқан Уәлиханов 1835 жылы дүниеге келді ме ?

2. Шоқан Уәлихановтың шын есімі Мұхаммед -Қанапия ма?

3. Шоқанның туған жері Сырымбет өнірі ме?

4. Шоқанның жастық шағы Қарқаралыда өтті ме?

5. Шоқанның тәрбиесіне әсер еткен адам әжесі ме?

6. Шоқан орысша оқуға 17 жасында барды ма?

Тапсырма №3. « Математикалық шкатулка

500 * 3 + 800 / 2 -44 = жыл

250 + 250 * 3 + 500+ 364= жыл
2000 / 2 + 900 - 39 = жыл.
700 * 2 + 926 / 2+2 = жыл.

Жауаптары

• 500 * 3 + 800 / 2 -44=1856 жыл. (Жетісуға, Ыстықкөлге, Құлжаға сапар шегеді. Күнделіктер жазады. Қараша айында П. П. Семенов – Тянь Шанскиймен танысады. Қызметте ерекше көзге түскені үшін поручник шенін алады).

• 250 + 250 * 3 + 500+ 364= 1864 жыл.(әулиеата бекінісін алуға қатысты. Черняевқа қарсы наразы офицерлермен Верныйға қайтты)
  2000 / 2 + 900 - 39 = 1861 жыл.( Шоқан Омбыға келеді
  700 * 2 + 926 / 2+2 = 1865 жыл. Соңғы еңбегі жарық көрді албан руының аға султаны Тезектің аулында қайтыс болды

Тапсырма №4. «Жабық тест»

1.Қай жылдары Ш.Уәлиханов Сібір кадет корпусында білім алды?

а. 1847-1852 б.1848-1850 с.1847-1853

2. Ш.Уәлиханов Ыстықкөлдің көлемін топографиялық және картографиялық деректерде сипаттады?

а. 1856 ж. б.1854ж. с.1855ж.

3. Шоқан 1859 – 1861 жылдар аралығында қайда болды?

а . Омбыда б.Петербургте с. Верныйда

4. Шоқанның достары ішіндегі аса көрнекті орыс жазушысы:

а. Ф.Достаевский б.Т.Шевченко с. Г.Потанин

5. Ш.Уәлихановтың Қытайдағы дүнгендер көтерілісі туралы соңғы еңбегі қашан жарияланды?

а. 1862ж. б. 1863ж. с.1865 ж.

6. Шоқанның соңығ мақаласы шыққан газет:

а. «Қазақ» б.»Русский инвалид» с. «Правда»

7. Ш.Уәлиханов қаза тапқан жер:

а. Ыстық көл б. Сырымбет с. Алтын емел жотасы

VI бағалау .

VII үйге тапсырма беру.