Урок по казахскому языку "Фаст-фуд денсаулық дұшпаны"

Сыныбы:	9	Пәні:		Қазақ тілі
Сабақтың тақырыбы:	Фаст-фуд денсаулықтың дұшпаны
Жалпы мақсаты:	1.      Білімділік: Оқушылардың ойлау қабілетін, тапқырлығын, жылдамдығын, таным белсенділігін арттыру. Тағамдар туралы білімдерін толықтыра отыра, фаст-фудтың зияны туралы сөйлесу. 2.      Дамытушылық: оқушылардың ойлау және тілдік қабілеттерін, қарым-қатынастық біліктілігін дамыту, грамматикалық тапсырмаларды дұрыс орындау, өз пікірін қорғай алу, ой қорытындысын жасату. 3.      Тәрбиелік: өз денсаулықтарына немқұрайлықпен қарамауға баулу.
Әдіс-тәсілдер	«Т» кестесі, ашық микрофон, топтық эссе
Күтілетін нәтиже	Денсаулыққа зиян келтіретін тағамдар туралы білгендерін өз тәжірибесіне пайдалануға тырысады. Тақырып боййынша өз пікірін айтып, оны қорғай алады.
Дереккөздер	Ғаламтор деректері, оқулық.
Сабақ кезеңдері	Мұғалімнің іс-әрекеті		Оқушының іс-әрекеті
Ұйымдастыру	Амандасу, түгендеу, назарларын аударту.Ынтымақтастық атмосферасын орнату  үшін «Не құнды?» тренингін өткізу.		Сабаққа дайындалады. Не құнды? Екеніне жауап береді (отбасы құнды, білім құнды, уақыт құнды, денсаулық құнды)
Топқа бөлу	Фигуралар көмегімен топқа бөлу. Үй тапсырмасын сұрау. «Қазақы дастарқаным» өлеңі.		Фигураларды таңдап 3 топқа бөлініп отырады. Үйге ерілген өлеңді жатқа айтады.
Білу	Кіріспе. Бүгінгі сабағымызда тағамдар туралы білімдерімізді толықтырамыз. Адамның басты құндылықтарының бірі денсаулыққа фаст-фудттың қандай зиян әкелетіні туралы сөйлесеміз. Сабағымыздың тақырыбы: Фаст-фуд – денсаулықтың дұшпаны.
	Жаңа сөздермен таныстыру. Шұғыл дайындалатын тағам – быстрая еда Зымыраған заманда – в наше стремительное время Пікрталас – обсуждение Дайындық барысында – в ходе подготовки Кептірілген тұзды нандар – соленые сухари Жаңғақтар – орешки Қатаң тыйым салынған – строгог запретили Құмарлық – страсть, желание		Сөздерді айтады. Дұрыс жазылуын, айтылуын есте сақтайды. Сөз тіркестерін құрастырады.
Түсіну	1 топ – мәтіннен есімшелерді теріп жазады. 2 топ – мәтінді орыс тіліне аударады. 3 топ – мәтін бойынша 4 сұрақ құрастырады		1топ – зымыраған, аударғанда, дайындалған, білдіретінін, білетін, жейтін, дайындалатын, сатылатын, кептірілген, екенін, көптеген, салған.
Қолдану	«Ашық микрофон» диалог орнату мақсатында оқушылармен фаст-фуд жайлы сұхбат жүргізіледі.		Оқушылар төмендегі сұрақтарға жауап береді: 1.      «Фаст-фуд» ағылшын тілінен қалай аударылады? 2.      Тез  дайындалатын тағамдарға нелер жатады? 3.      Неге фаст-фуд денсаулықтың дұшпаны?
Талдау	Оқулықпен жұмыс. 1 топ – 2 тапсырма 2 топ – 3 тапсырма 3 топ – 4 тапсырма		Өздеріне берілген тапсырмаларды тауып, шектеулі уақыт ішінде дәптерлерінде жазбаша орындайды.
Жинақтау	«Т» кестесін толтыру. Фаст-фудтың пайдасы мен зияны		Топ болып талқылайды. Пайдасы мен зиянын жазады. Топ басшысы ортаға шығып түсіндіреді.
Бағалау	Бүгінгі тақырып бойынша не ұқтық? «Топтық эссе» әдісін қолдану арқылы сабақты қорытындылау.		Топ мүшелері ақ параққа бір сөйлемнен жазады. Бір – бірінің жазғн көрмейді. Топ басшысы оқиды.
Үйге тапсырма	«Табиғатқа серуендеуге шыққанда өздеріңмен жейтін не аласыңдар? Неге?» сұрақтарға жазбаша жауап береді.		Тапсырманы жазып алады.
Қорытынды баға	Критерий бойынша әр оқушы өзін-өзі бағалап, орташа бағааларын айтады.		Күнделіктеріне бағасын қойдырады.

20 – сабақ

Фаст-фуд – денсаулықтың дұшпаны

1-тапсырма. Мәтінді оқып, не туралы екенін айтыңдар.

Сәлем, достым! Халің қалай? Мына зымыраған заманда уақытың қалай өтіп жатыр? Саған фаст-фуд туралы айтқым келіп отыр. Кеше бізде зиянды тағамдар туралы пікірталас болды. Мен сол пікірталаста шығып сөйледім. Шындығында, мен пікірталасқа дайындық барысында  көп нәрсе білдім. Маған құрдастарым да біраз сұрақ қойды. «Фаст-фуд» сөзі ағылшын тілінен аударғанда – «шұғыл дайындалған тағам» дегенді білдіретінін көбіміз білеміз. Фаст- фудтың түрлері көп екен. Атап айтсақ, бұл – біз сүйіп жейтін фри картобы, әртүрлі бургерлер,хот-догтар, пицца, шаурма. Сонымен қатар дүкендерде сатылатын чипсы, кептірілген тұзды нандар, жаңғақтар, поп-корндар да фаст-фудтың бір түрі екен. Бір қызығы, үлкеніміз де , кішіміз де оны сүйсіне жейміз. Ал зиян екеніні ойламаймыз. Тез қарынымыз тойса , соған мәзбіз.

Ең бастысы, фаст-фудтың ағзамызға зиянды тағам екеніні ұмытпау керек. Бірақ біз осыны біле тұра бәрібір фаст-фудты жегіміз келіп тұрады. Фаст-фудты жесек көптеген ауруға шалдығады екенбіз.

Маған ата-анам бұрыннан чипсы, кептірілген тұзды нандарды, бургер, хот-догтарды жеуге қатаң тыйым салған. Анда-санда пицца аламыз.

Сөздік

Шұғыл дайындалатын тағам – быстрая еда

Зымыраған заманда – в наше стремительное время

Пікрталас – обсуждение

Дайындық барысында – в ходе подготовки

Кептірілген тұзды нандар – соленые сухари

Жаңғақтар – орешки

Қатаң тыйым салынған – строгог запретили

Құмарлық – страсть, желание

2-тапсырма. Жақша ішіндегі сөздерді қазақшалап, сөйлемді толықтырып жазыңдар.

Тұз тамақтың (вкус) келтіреді. Жақында ашқан ғалымдардың (открытие) бізді таңғалдырды. Адамның (возрост) ішкен-жегеніне де байланысты. Адамның организімін жасартып отыратын (витамины) жиі қолдану керек. Жүзімнің (кожица) өте пайдалы екен.

3-тапсырма. Берілген есімшелерге тәуелдік жалғауларын жалғап жазыңдар.

Менің барған..., менің пісірген..., менің пісіретін..., оның дайындаған..., сіздің қайнататын..., сендердің даындағандар..., менің табатын..., сенің тырысатын ..., біздің түйетін..., оның шақырған..., сіздің пісірген..., олардың келген... .

4-тапсырма. Берілген есімшелерге тиісті есімдіктерді қойып жазыңдар.

1.      ... жазғаным жоқ.

2.      ... көргені жоқ.

3.      ... айтқанымыз келді.

4.      ... келгендерің дұрыс болды.

5.      ... барарым белгісіз болып тұр.

6.      ... сұрағанымды әкелмедіңіз.

7.      ... бағалағаныңыз маған әсер етті.

8.      ... көретінім көп екен.

9.      ... келетінің қуантты.

Үйге тапсырма: Табиғатқа серуенге шығарда өздеріңмен жейтін не аласыңдар? Неге?

Мәтінді орыс тіліне аудару. 
Қазіргі таңда тез дайындалатын тағамдар өркендеуде. Тез дайындалатын тағамдарға жатады: гамбургер, шаурма, хот-дог, чипсы, қуырылған картоп, тәтті газдалған сусындар, т.б. 
Диетолог-дәрігерлер семіздікке апаратын «қауіпті» тағамдарды атап өтті. Бірінші орында тәт¬ті газды сусындар тұр. Үлкен-кіші құмарланып ішетін бір стакан ко¬ланың өзінде 5 шай қасық қант бар, ал бір литр колада 25 шай қасық немесе 125 грамм қант болады екен. Сол сияқты картоптан жасалған чипсыларды бала жақсы көреді. Бұлар пюреден жасалғандықтан, оның құрамына жасанды май мен жасанды түрлі дәмдеуіштер қосылады. Қуырылған семіз ет, кофе, шоколадтар, арзан әрі калориясы көп кондитер өнімдері де адамды семіздікке апарып тірейді. 
Адамның денсаулығы үшін тиімді тамақтана білу өте маңызды. Тиімді тамақтану дегеніміз – құрамында түрлі қоректік заттардың толық мөлшері бар тамақпен ағзаны дұрыс, уақтылы қамтамасыз ету. 

Мәтінді орыс тіліне аудару. 
Қазіргі таңда тез дайындалатын тағамдар өркендеуде. Тез дайындалатын тағамдарға жатады: гамбургер, шаурма, хот-дог, чипсы, қуырылған картоп, тәтті газдалған сусындар, т.б. 
Диетолог-дәрігерлер семіздікке апаратын «қауіпті» тағамдарды атап өтті. Бірінші орында тәт¬ті газды сусындар тұр. Үлкен-кіші құмарланып ішетін бір стакан ко¬ланың өзінде 5 шай қасық қант бар, ал бір литр колада 25 шай қасық немесе 125 грамм қант болады екен. Сол сияқты картоптан жасалған чипсыларды бала жақсы көреді. Бұлар пюреден жасалғандықтан, оның құрамына жасанды май мен жасанды түрлі дәмдеуіштер қосылады. Қуырылған семіз ет, кофе, шоколадтар, арзан әрі калориясы көп кондитер өнімдері де адамды семіздікке апарып тірейді. 
Адамның денсаулығы үшін тиімді тамақтана білу өте маңызды. Тиімді тамақтану дегеніміз – құрамында түрлі қоректік заттардың толық мөлшері бар тамақпен ағзаны дұрыс, уақтылы қамтамасыз ету. 

Мәтінді орыс тіліне аудару. 
Қазіргі таңда тез дайындалатын тағамдар өркендеуде. Тез дайындалатын тағамдарға жатады: гамбургер, шаурма, хот-дог, чипсы, қуырылған картоп, тәтті газдалған сусындар, т.б. 
Диетолог-дәрігерлер семіздікке апаратын «қауіпті» тағамдарды атап өтті. Бірінші орында тәт¬ті газды сусындар тұр. Үлкен-кіші құмарланып ішетін бір стакан ко¬ланың өзінде 5 шай қасық қант бар, ал бір литр колада 25 шай қасық немесе 125 грамм қант болады екен. Сол сияқты картоптан жасалған чипсыларды бала жақсы көреді. Бұлар пюреден жасалғандықтан, оның құрамына жасанды май мен жасанды түрлі дәмдеуіштер қосылады. Қуырылған семіз ет, кофе, шоколадтар, арзан әрі калориясы көп кондитер өнімдері де адамды семіздікке апарып тірейді. 
Адамның денсаулығы үшін тиімді тамақтана білу өте маңызды. Тиімді тамақтану дегеніміз – құрамында түрлі қоректік заттардың толық мөлшері бар тамақпен ағзаны дұрыс, уақтылы қамтамасыз ету. 

Мәтінді орыс тіліне аудару. 
Қазіргі таңда тез дайындалатын тағамдар өркендеуде. Тез дайындалатын тағамдарға жатады: гамбургер, шаурма, хот-дог, чипсы, қуырылған картоп, тәтті газдалған сусындар, т.б. 
Диетолог-дәрігерлер семіздікке апаратын «қауіпті» тағамдарды атап өтті. Бірінші орында тәт¬ті газды сусындар тұр. Үлкен-кіші құмарланып ішетін бір стакан ко¬ланың өзінде 5 шай қасық қант бар, ал бір литр колада 25 шай қасық немесе 125 грамм қант болады екен. Сол сияқты картоптан жасалған чипсыларды бала жақсы көреді. Бұлар пюреден жасалғандықтан, оның құрамына жасанды май мен жасанды түрлі дәмдеуіштер қосылады. Қуырылған семіз ет, кофе, шоколадтар, арзан әрі калориясы көп кондитер өнімдері де адамды семіздікке апарып тірейді. 
Адамның денсаулығы үшін тиімді тамақтана білу өте маңызды. Тиімді тамақтану дегеніміз – құрамында түрлі қоректік заттардың толық мөлшері бар тамақпен ағзаны дұрыс, уақтылы қамтамасыз ету.