Урок по казахскому языку на тему "Зат есім" (1 класс)

Қазақ  тілі

5 «б» сынып

Менің  отбасым

 Білімділік: Зат есім туралы түсініктерін кеңейту; зат есім болатын сөздерді мағынасына, грамматикалық белгісіне қарай талдау; сөздерді белгісіне қарай топтау арқылы оқушыларды ойлау жұмысына бейімдеу.

Дамытушылық: сөздік қорларын дамыту

Тәрбиелік: ата-анасын сыйлауға, отанын, туған жерін сүюге тәрбие беру

Сабақтың әдісі: Топтастыру, түсіндіру, сұрақ-жауап

Көрнекіліктер: Оқулық. Әдістемелік нұсқау

Сабақтың барысы:  1. көркем жазу

                                      2. жазба жұмыстарын орындау.

I.Ұйымдастыру кезеңі.

1.Амандасу

2.Оқушыларды түгендеу

3.Оқушылардың зейінін  сабаққа  аудару

II. Сабақтың тақырыбымен,  мақсатымен таныстыру.

III.Жаңа  сабақ:

Заттың атын білдіретін сөзді зат есім дейміз.

Зат есім кім? Не? Кімдер? Нелер? деген  сұрақтарға жауап береді.

Мысалы:ата, суретші, Амангүл.

Басқа сөздердің ( жанды, жансыз) барлығына  не? Нелер? деген сұрақтар қойылады.

Атау септігінің сұрақтары  кім?не?Мысалы:кім? аға, не? үй.

Заттардың жеке  атаулары жалқы есім деп аталады. Мысалы:Астана,  Мәдина,Кентау т.б.

ТӘУЕЛДІК ЖАЛҒАУ

Тәуелдік жалғау  заттың біреуге немесе  бір нәрсеге тәуелді  екенін білдіреді. Мысалы:

Жекеше түрі                                                                             Көпше  түрі

I жақ.  Менің                                                            I жақ.  Біздің

II жақ. Сенің,сіздің                                                 II жақ.Сендердің, сіздердің

III жақ. Оның                                                          III жақ.Олардың

Мысалы: менің анам,  сендердің аналарың, сіздердің аналарыңыз.

1-тапсырма.Ауызша сұрақтарға жауап беру.

1.Сенің отбасың  үлкен бе?

2.Отбасыңда қанша  адам бар?

3.Сенің ата-анаң қайда жұмыс істейді?

4.Сенің әпкең, ағаң, інің, сіңлің,, қарындасың бар ма?

5.Олар неше  жаста?

6.Олар не істейді?

2-тапсырма. Диалог құрып, өздеріңнің отбасыларың туралы әңгімелеңдер.

Менің  отбасым.

Біздің отбасымыз үлкен. Отбасымызда алты адам бар. Біз тату тұрамыз. Мен бесінші сыныпта оқимын. Менің әкем-дәрігер. Анам-мұғалім. Ол  мектепте жұмыс істейді. Мен анама  үй шаруасына көмектесемін.

-Сенің отбасың қандай?

- Біздің отбасымыз үлкен.

-Отбасыңда неше адам бар?

- Отбасымызда алты адам бар.

-Сендер қандай қарым-қатынастасыңдар?

- Біз тату тұрамыз.

-Сен нешінші сыныпта оқисың?

- Мен бесінші сыныпта оқимын.

-Сенің әкең кім болып жұмыс істейді?

- Менің әкем-дәрігер.

3-тапсырма.Ережені қайталап өту

4-тапсырма. Кесте бойынша  сөйлемдер құраңдар.Қызығушылықты ояту

Менің атым-Айя. Анамның аты-Алия. Апамның аты-Әзипа. Атамның аты-Кенжехан.

Ой толғаныс.

•  Зат есім дегеніміз не? Кәне осы зат есімге топтастыру әдісі арқылы тапсырманы орындайық.

                   Заттың аты                                                            Кім?

                                                                                                      Не?

Зат есім

Жер-су атауы

                                                                                                  Кімдер?

Жануарлар атауы

                                                                                           Нелер?

                                                   Адамның атауы

Сабағымызды қорытындылайық: Сұрақтар арқылы сұрақтарға жауап берейік.

•                                                                                                   зат есімнің ережесін кім айтады?

•                                                                                                   Зат есімнің сұрақтарын атаңыз

•                                                                                                   Зат есімге мысал келтір және сұрақ қой

•                                                                                                   Сөйлем ішінен зат есімді тап. Далада боран соғып тұр.

•                                                                                                   Жылқы суыққа төзімді жануар. Зат есімді тап.

Үйге тапсырма.

Оқушыларды мадақтау, бағалау.