Урок по Казахской литературе

Күнделікті сабақ жоспары.

Пән:Қазақ әдебиеті

Сабақтың тақырыбы: Бердібек Соқпақбаевтың «Менің атым - Қожа»
Сабақтың мақсаты.                                                                                            Білімділік: Б.Соқпақбаевтың өмірі және шығармашылығымен таныстыру. Жазушының «Менің атым - Қожа» повестіндегі өзіндік қолтаңбасы мен Қожа бейнесін берудегі шеберлігін анықтау.                                           

Дамытушылық: Оқушылардың дүниетанымын, өзіндік ойын, сөз саптау ерекшеліктерін дамыту.

Тәрбиелік: Тазалыққа, адалдыққа, әділдікке, балалықтың  бал дәуренін түсіне білуге, адами тұлғалық ерекшелікті қастерлеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақ типі: Топтық жұмыс

Сабақ әдісі: Баяндау, салыстыру, талқылау, ой қозғау, топтастыру стратегиясы

Сабақ көрнекілігі: Интербелсенді тақта (суретті топтама, картинкалар),

Пәнаралық байланыс: Тарих, тіл

Оқыту технологиясы: Сын тұрғысынан ойлау        

Сабақ барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасып, зейіндерін сабаққа аудару.        

   Психологиялық дайындық:

 Мұғалім:

- Әрбір адам?

- Әрбір сабақ? 

- Әрбір ісің? 

- Әрбір сөзің?

 Оқушылар:

Туысым, досым, жұрағат.

Үйрену, ұғыну, ұлағат.

Тірлік, тірек, адамдық.

Шындық, бірлік, адалдық

II. Үй тапсырмасын тексеру: 

(Қоржыннан әр топ асық алып, сол асықтың номеріне сай берілген сұрақтарға жауап беруі керек)

III. Жаңа сабақ:

Мұғалім: Маған бақыт ‒ сабақ өткізу сендерге,

               Көріп тұрмын қуаныш бар жүздерде.

               Балалықтың бал дәурені шат күліп,

               Бәрімізге болсын серік сәттілік!

‒ Бүгін балалар, біз қазақ балалар жазушыларының бірі ‒ Бердікбек Соқпақбаев ағамыздың өмірі және шығармашылығымен танысамыз.  Интерактивті тақтада жазушының портреті көрсетіледі.

Б.Соқпақбаев 1924 жылы 15 қазанда Алматы облысының Нарынқол ауданындағы Қостөбе ауылында дүниеге келген. 8 жасқа келгенде анасынан айырылады. «Колхоздастырудың алғашқы жылдары ең бір қиын кез болған. Содан соңғы басымнан кешкенімді ойлай бастасам, осы күннің өзінде жүрегім қақ айырыла жаздайды. Япыр-ау, қалай тірі қалдым, осы өмірге қалай жеттім? Нағыз итжандының өзі екен-ау»,-дейді өз естелігінде (Өз естелігінен).

Қызметі:	Шығармалары:	Жетістіктері:
1. Ауыл мектебінде бала оқытқан 2. Алғашқы қаламгерлік жолын өлең жазудан бастаған жазушы «Пионер»  (қазіргі «Ақжелкен») журналында қызмет етті 3.«Қазақ әдебиеті» газетінде жұмыс істейді 4. «Балдырған» журналында қызмет етті 5. Қазақстан Жазушылар одағында балалар  әдебиеті жөніндегі  әдеби кеңесші болады.	1. 1950 жылы «Бұлақ» атты жыр жинағын шығарған 2. Жиырмадан астам әңгіме, повесть, роман кітаптарын ұсынады 3. «Менің атым ‒ Қожа», «Балалық шаққа саяхат», «Бозтөбеде бір қыз бар», «Он алты жасар чемпион», «Қайдасың», «Гауһар», «Аяжан», «Дала жұлдыздары», «Жексен ‒ жекеменшік» сурет кітапшасы жарық көреді	1967 жылы балалар мен жасөспірімдерге арналған фильмдердің Францияда өткен халықаралық фестивалінде «Менің атым ‒ Қожа» арнаулы жүлдеге ие болды. Қазақ КСР Құрмет грамотасымен марапатталды.

‒ Балалар, жаңа тақырыпқа кіріспес бұрын «Менің атым» деген мәселеге назар аударайықшы, жалпы «Ат қою дәстүрі» дегенді немесе өздеріңе берілген есімдер туралы не айтар едіңдер? (Бірнеше оқушы өзінің есімінің туу тарихымен таныстырады). (Бір оқушы «Ат қою дәстүрі» туралы мағлұмат береді)

‒ Иә, балалар, осылайша ат қою дәстүрі сақталған ба? Ал Қожаның кезінде ырымшыл қазақ халқының шәлдехана тойында ат қою дәстүрі сақталыпты. «Шілдеханаға келгендер маған пәлендей әйдік ат бермеген»,-дейді кейіпкер. Бұл кім балалар? (Ол ‒ Қожаберген). 

Қосымша ақпарат: Балалар, алғашқыда автор Б.Соқпақбаев «Менің атым ‒ Қожа» повестін «Өзім туралы повесть» деп атаған екен. Себебі, повестегі барлық оқиға желісі Бердікбек Соқпақбаевтың өз өмірімен тікелей байланысты екен.

«Повесть» деген не? Баяндау түрінде қарасөзбен жазылған оқиғалы көркем шығарманың түрін  повесть (хикаят) деп атайды. Ол көлемі жағынан әңгімеден ұзақ, романнан қысқа болып келеді. Повесте оқиғалар жинақы, сюжеттік желісі бір арнада ғана өрістейді, кейіпкерлер саны да аса көп болмайды.

Ой қозғау стратегиясы:

 «Менің атым – Қожа» фильмінен үзінді көрсетіледі.

Қожа деген кім?

Қожаның жағымсыз жақтары
Тентек
Тәртіпсіз
Өтірікші
Сотқар

Қожаның жағымды жақтары
Намысшыл
Жағымсыз іс-әрекеттерге жаны қас
Өзіндік ой-пікірі қалыптасқан
Үлкенді сыйлайды
Әкесін сағынады
Әділдікті сүйеді
Газет оқиды

І топ – Жақсы бала жеткізеді мұратқа

ІІ топ – Тентек бүлдіреді, ата-анасын күйдіреді

Мұғалім сұрақтары:

2топқа өзі дайындаған сұрақтарын қояды:

1.     Қожаның оқулық сатып алуда кезекші мұғалім Сәбира Майқановаға өтірік айтуы дұрыс па? Сендер не істер едіңдер?

2.     Майқановамен ерегесуі, жолдама жөніндегі тілегін орындамағаны үшін кінәлауына қалай қарайсың? Оқушы міндеті туралы ойың.

3.     Сұлтанға еріп, «бұзық бала» атануына  көзқарасың. Бұндай балалар бүгінде араларыңда кездесе ме? Егер Қожаның орында сен болсаң, қандай әрекет етер едің?

    «Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен»

СЕРГІТУ СӘТІ:

 «Иесіне қайтар» ойыны (Әр топтан бір оқушы шығып, берілген тапсырманы сәйкестіреді)

 

                                        қазақ

              тілі

 

IV. Бекіту кезеңі:

Ой- толғау. Кубизм стратегиясы.

-Балалар, мына қолымдағы кубиктің алты жағы бар, қазір мен үш қатардың біреуінің жанына барып, иіремін. Қай жағы түссе, сол жақтың сұрағына жауап бересіңдер.

А) Суреттеңіз. Қожа   қандай бала?

Ә) Салыстырыңыз. Қожа мен Жантасқа салыстыра отырып, мінездеме беріңіз.

Б) Зерттеңіз. Қазақ тілі мен әдебиет сабағының мұғалімі Сәбира Майқанова апай қандай адам? Соны зерттеңіз.

В) Болжаңыз. Повесті сіз қалай аяқтар едіңіз?

Г) Қолданыңыз. Қожаның киносын көріп, кітабын оқыған ауыл балалары  туралы ол қандай ойда?

Ғ) талдаңыз. Қожаның құпия кеңесі туралы өз ойыңды айт.

Бес жолды өлең стратегиясы бойынша жұмыс жүргізіледі.

Үлгі: Жазушы

         өр, дарынды

         жазады, қалдым, ұқсайды

         Қазақ балалар жазушысы

        Ақын

1.     қатар Қожаға, 2- қатар Жанарға бес жолды өлең құрайды.

Сергіту сәті

Біз - Отанның ұланымыз

Туған жердің бөбегіміз 
Туған жердің өлеңіміз 
Өмірге еркелеп, көңілді өлкеде 
Қараймыз келер күнге туған ел

Қ-сы: 
Отанның ұланы біз жаңа ел 
Жолымыз тұр әні нұр қия-бел. 
Өзіңді жырлаймыз туған ел

 Біз - бақыттың тілегіміз 
Біз - уақыттың жүрегіміз 
Гүлдей боп жайнаймыз 
Бұлбұл боп сайраймыз 
Өлкенің бұлағындай ойнаймыз

V. Бағалау кезеңі: Әр топтың жұмысты орындауы мен қатысымы бойынша бағалау.

VI. Үй тапсырмасын беру:

 «Менің арманым ... » тақырыбына шығарма жазу.