Къырымататар
тили
7
сыныф
Мевзу: Модаль сезлер
Макљсат: модаль
сезлер акъкъында анълатма бермек, башкъа сезлерден айыра бильмекни, догъру
язмагъа огретмек; сёз байлыгъыны зенгинлештирмек; нутукъ медениетини инкишаф
этмек; аналили дерслерине меракъ догъурмакъ
Донатылув: джедвель, карточкалар
Дерс кетишаты
1. Тешюиий къысым
- Тек-рарлав. Суаллерге джевап
1) Насыл
сезлерге дереджеликлер дейлер?
2) Дереджеликлер
морфологи теркибине коре наспл олалар?
З) Ялгъама дереджелиюлери насыл язылырлар?
- Карточкаларнен ишлев. Вазифе.
Джумлелерде олгъан дереджелиюлерни къайд этинъиз.
1 карточка
Меним къызым бутунь файтон санъа бериљгенини
айтмадымы?
2 карточка
Эмин, булар хырсызлыкънен тапылгъан арам паралар,
ойлеми? — деди о.
З карточка
Яш акъкъуш исе утанды, шузнынъ ичюн де башынк: къанаты
астына сокъты.
4 карточка
Балалар къувангъанындан, атта оюнгъа тюштилер.
2. Янъы мевзу
- Къаиденен танышув
Къырымтатар тилинде модаль мана ифаделемек ичюн къулланылгъан
сезлерге модаль сезлер дейлер. Олар джумледе сёйлейиджининъ ифаделенген фикрине
порлю (ишанч, языкъсынув, умют, инкяр киби) мунасебетини косьтерелер.
Мсдаль сезлер
ярдымджы, модаль мана ифаделеви джеэтген дереджеликлерге бенъзейлрр. Лякин
грамматик вазифеси джеэттен олардан айырылалар ве мустакљиль, там манапы
сёзлерге ошайлар. Амма бир де бир адисенинъ, предметнинъ ады олалмагьанынен ве
башкъа базы хусусиетлеринен там маналы сёзлерден айырылалар.
Модаль сёзлер булардыр:
Итимал — вероятно, возмо;кно бельки —
может быть, наверно, возможно шубесиз — несомненно керек — надо, нужно,
необходимо лязим — надо, нужно яхшы — хорошо бойлеликнен — итак, так, таким
образом керчек — правда, кстати аксине — напротив, наоборот гъалиба — вероятно,
кажеться, видимо, наверное догьру — верно, правда демек — значит афсус (ки) — к
сожалению, жаль мытлакьа — обязательно, непременно олмалы — наверное, должно
быть
- Джедвельнен
шилев
умют Модаль сеиернинъ маналары
инкяр ишанч эминлик разылыкљ нетиджелев язьжъсынув
итимал шубесиз демек афсус 6e.TIbkGi
эльбет догъру баре мегер гъалиба мытлакъ бойле,лимен языкъ
- Джумлелер
язув.
1. Итимал,
бир афтадан сонь кејмрим
2. Бельки,
бу иляджнынъ файдасы олур.
З.
Гъалиба, бутунь ягъмур ягьаджакъ.
4.
Шубесиз, бу иш пек меракълы.
5.
Биз, мытлакъ, конференцияда корюширмиз.
6.
Яхшы, мен ана-бабалар меджлисине келирим.
7.
Догъру, бу муим ипши тез япмакъ керек.
8.
Демек, сиз оджанен разысыз.
9.
Бойлеликнен, биз бу агъыр ишнинъ сонъуна чыкътыкъ.
10.
Афсус ки, мен «Къырым» ансамблининъ концертине баралмадым.
З. Пекттюв
299-ши
301
-ши
4.
НепшДже
Бутунь
биз модал сезлернен таныштыкъ.
- Суаль. Модаль сезлер джумледе сёйлейиджининъ
ифаделенген фикрине насыл мунасебетини косьтерелер?
5.
Эвге вазифе: 122 с. Къаидени эзберлемек
303-иш
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.