Урок по литературному чтению на тему: Яныбай Хамматов Салауат.(“Салауат” романынан өҙөк.)

Тема: Яныбай Хамматов Салауат.(“Салауат” романынан өҙөк.)

Класс: 4

Маҡсат:

-Я.Хамматовтың ижады менән таныштырыу; роман тураһында төшөнсә биреү, туған Башҡортостаныбыҙҙың  тарихын  өйрәнеүгә ҡыҙыҡһыныу уятыу;

-милли батырыбыҙ Салауат Юлаевтың  үҫмер йылдары менән таныштырыу

-балаларҙа аңлы, тасуири уҡыу күнекмәләрен үҫтереү;

-тәбиғәткә, тарихи шәхестәргә ҡарата һөйөү тәрбиәләү.

Дәрес барышы.

1.Психологик өлөш.

Сәғәт йөрөй: келт-келт!..

-Тиҙ мәктәпкә кит, кит!..

Марат уға өндәшә:

-Туҡта, мине көт, көт!..

Сәғәт йырлай: диң-диң!..

Мин бит туҡтай белмәйем.

Бынан ары зиң-зиң!..

Миңә ҡарап йөрө һин!..

2.Маҡсатҡа сығыу.

-Ниндәй һүҙ яҙылған?

АРИХТ

-Тарих-үткән тормоштағы төрлө ижтимағи хәл-ваҡиға һәм шул хәл-ваҡиғалар тураһында хәтирәләр.

Бөгөн беҙ һеҙҙең менән тарихи ваҡиғаларҙы һүрәтләүсе яҙыусы Я.Хамматовтың ижады менән танышасаҡбыҙ.

3.Маҡсатты хәл итеү.

Яныбай Хамматов  1925 йылдың 16 ғинуарында Белорет районы Исмаҡай ауылында тыуған. 11 йәшендә ул Инйәр урта мәктәбенә уҡырға китә. Ҡышын ул аслы-туҡлы уҡый, ә йәйен йәштәштәре менән Әүҙән алтын приискыһынды алтын йыуа. Уға төрлө һөнәрҙәрҙе үҙләштерергә тура килә.

Китаптан яҙыусы тураһында уҡыу. Дәфтәргә теркәү.

Әҫәр өҫтөндә эш.

Һүҙлек эше:

Ирәүән- иркен, киң

Белеш- башҡорттарҙың аралашып йөрөгән рус дуҫы

Ыҙма-ҡыш тора торған урын

Шыҡый- йомолоп ҙур тиҙлек менән аҫҡа атылыу

Мәхлүк- меҫкен, бахыр

Ҡумырыҡ- яр йәки тамыр төбөнә өңөлөп ингән ҡыуышлыҡ

Мөнәжәт-көйләп уҡыла торған шиғыр

Хикәйәнең 1-се бүлеген уҡыу.

-Ниндәй геройҙар менән осраштыҡ?

-Икенсе бүлектә нимә тураһында һүҙ бара тип уйлайһығыҙ?

2-се бүлекте уҡыу.

-Әҫәрҙәрҙе уҡығандан һуң кәйефегеҙ үҙгәрҙеме? Нисек?

-Нимә нығыраҡ оҡшаны?

-Салауаттың шиғырынан уй-хыялдарын табып уҡырға.

-Был шиғыр Андрейға нисек тәьҫир итте? Табып уҡығыҙ.

-Салауатты һеҙ нисек күҙ алдына килтерәһегеҙ?

Р.У.Ишбулатовтың “Буйһонмаҫ ихтыяр” картинаһы буйынса әңгәмә ҡороу.

Шиғырҙы тасуири уҡыу өҫтөндә эш: тауыш, паузаларҙы билдәләү

“Салауат ораны” видеояҙмаһынан өҙөк ҡарау.

-Кейек-януарҙар, ҡоштар тураһында нимә белдегеҙ?

-Ниндәй кейек һеҙҙе нығыраҡ ҡыҙыҡһындырҙы? Шул турала һөйләгеҙ.

-Ни өсөн Салауаттың атаһы Юлай белеше Рычковтың малайы Андрейҙы ҡунаҡҡа саҡырҙы?

-Алдынғы ҡарашлы кешеләр белемгә ынтылғандар. Үҙҙәренең балаларының белем алыуҙарын теләгәндәр.

Республикабыҙҙың гербында ла атҡа аланған ҡаҡшамаҫ Салауат батыр һыны сағылған, ул үҙе үк-бөйөк символика.

Ижади эш.1)Мәҡәлдәр. Дәфтәргә яҙыу.

Бәхетте юлдан эҙләмә, белемдән эҙлә.

Белем байлыҡтан ҡиммәт.

Белем-нур, белмәү-хур.

Белемдең тамыры әсе, емеше татлы.

2)Әйтем әйтәбеҙ.

Бер тигәс тә , ни яман?

.........

Ике тигәс тә , ни яман?

......

4.Рефлексив анализ.

5.Йомғаҡлау.Баһалау.

6.Өйгә эш: Салауат Юлаевтың шиғырын ятларға.