Урок по окружающему миру на тему "Табигатьтә суныӊ могҗизалы әверелешләре"

Суны ни ѳчен сакларга кирәк.

Сафина Гѳлүсә Солтан кызы, Балтач районы Салавыч күппрофильле лицееның башлангыч сыйныф укытучысы

A) Информация о предмете [Subject Information]
Учитель [Teacher]:	Сафина Гөлүсә Солтан кызы – башлангыч сыйныф укытучысы	Дата [Date]:	25.11.2014
Предмет [Subjects ]:	Әйләнә – тирә дѳнья	Tема [Topics]	Табигатьтә суныӊ могҗизалы әверелешләре.

B) Сценарий проблемы PBL [PBL Problem Scenario]
Название проблемы: Problem Title: Проблемный вопрос: (Driving Question):	Суны ни ѳчен сакларга кирәк. Ни ѳчен безгә суны   ( Елганы) сакларга кирәк   ?  Аны ничек башкарырга?
·       Опишите запуск проблемы (вы расскажете/прочитаете сценарий) или объясните как иначе проблема будет представлена ученикам (фотографии, видео, рассказ) -Беренче  дәрестә  укучыларга видео күрсәтелә. Ул видео  Н. А. Рыжовныӊ «Яшәгән ди бер Елга» әкияте буенча тѳзелгән. ·       Определите вид проблемы (сценарий-рассказ, диагностика и т.д.) Сценарий - рассказ ·       Если возможно, включите героев (персонажей) в рассказ, чтобы он был интереснее для работы - Бу әкияттә бер Елга яшәгән.  Аның үзенең яшәгән  ягы бик чиста булган. Бервакыт Елга бер шәһәр янына килеп чыга. Анда яшәүче кешеләр аны үзләрендә калырга чакырганнар һәм ул риза булган.  Башта кешеләр аны бик кадерләгәннәр, ләкин еллар үткән, кешеләр елгага ияләшкәннәр. Аны теләсә ничек  куллана башлаганнар: заводлар тѳзегәннәр, аннан Елгага пычрак сулар агызганнар, машиналарын юганнар,  порошоклы керләрен чайкаганнар. Елга бик күңелсезләнгән, үзен шулай кадерсезләгәннәре ѳчен ачуы килгән һәм шәһәр кешеләрен ташлап үз туган ягына киткән. Икенче кѳнне кешеләр Елгасыз калганнарын белгәннәр. Аларның аш пешерер , юыныр ѳчен дә сулары калмаган. Ничек итеп Елганы кайтарып була дип баш ватканнар. ·       Опишите проблемный вопрос, конечный результат и сроки  -  Ни ѳчен   суны (Елганы)  сакларга кирәк һәм аны ничек  башкарырга?  -Суның әһәмиятен аңлаулары, аның кирәклегенә тѳшенүләре,  суны саклау юлларын табу һәм саклау. - 5 нче дәрес. ·       Прикрепите сам текст сценария (полную версию с проблемным вопросом, конечным результатом и сроками)
·       Describe the situation (tell a story) or explain how the problem will be presented to the students (e.g. photographs, videos, story telling). ·       State the problem type (e.g. story-telling, decision-making) ·       If possible, include characters (people) to make the problem interesting. ·       Include Focus Question(s), Deliverable(s) and Timeline. ·       Attach ‘Handouts to Students’ (with focus questions, deliverables, timeline)

C) Результаты обучения [Learning Outcomes]:
Связь PBL с учебной программой    «Әйләнә-тирә дөнья» курсын өйрәнү процессында балаларның табигатьтәге һәм иҗтимагый тормыштагы аерым предметлар һәм күренешләр турында төшенчәләрен системалаштыру һәм киңәйтү, аларда үз шәһәренә (авылына), үз Ватанына карата мәхәббәт тәрбияләү тормышка ашырыла. Курс табигать һәм җәмгыять байлыкларына карата сакчыл караш тәрбияләүгә, табигый һәм социаль тирәлектә экологик һәм әхлакый тәртип күнекмәләрен формалаштыруга йөз тота. ·         ·       Оценивание успеваемости учеников  : 5  баллы система
·       Link PBL to the curriculum ·       Assess learners’ performance
Знания [Knowledge] :	Навыки [Skills] :	Установки [Attitudes] :
Табигатьтә су әйләнеше, суның эреткеч матдә , тѳче һәм тозлы сулар . аларныңкѳндәлек тормышта кулланылышы	Эшләрне күзәтә, анализлый белергә өйрәтү.	-Туган якның табигатенә, сулыкларына карата җаваплылык хисе тәрбияләү. Төгәл фәннәр (математика, физика, химия) юнәлешендә күзаллау; - Тел фәннәре юнәлешендә  күзаллау. - Реаль тормышта кулланылыш.

D) Таблица IFLA [FILA Chart]:
Таблица FILA должна включать в себя основные аспекты обучения для достижения поставленных задач. График окажется незаменимым, особенно если в решении одной проблемы задействованы более одного фасилитатора. [Suggested FILA chart. Include key learning issues to ensure that students achieve the intended learning outcomes. This will serve as a critical document especially if more than one facilitator is concurrently facilitating the same problem.]
Факты [Facts]	Идеи [Гипотезы] Ideas [Hypothesis]	Обучающие вопросы [Learning Issues]	План действий [Action Plans]
Кеше сусыз яши алмый. Су – кеше  тормышы ѳчен әһәмиятле матдә. Су газсыман халәттә була ала. Су – сыек Су  - каты халәттә булла ала. Су һәракыт әйләнештә. Су парларыннан болытлар хасил була. Чык һәм бәс су парларыннан барлыкка килә. Су – эреткеч матдә.	Кеше өчен төче су кирәк. - Жир (Земля) планетасында тѳче су запасы  кими. - Су парлары тѳссез, үтә күренмәле. - Савыт формасын ала. - 0 градустан  тѳшсә бозга әйләнә. -тѳссез, үтә – күренмәле. - боз – каты җисем. - боз суда батмый. -Каурыйсыман болытлар була, югары ѳем болытлары, ѳем болытлар, яңгыр болытлары, катламлы болытлар була. - Чык һәм бәс судан барлыкка килә. - Матдәләрнең суда эри һәм  суда эреми торганнары була.	Ни ѳчен су күп кулланыла? - Су кайчан парга әйләнә? - Су газ халәтендә эссе буламы? - Тагын нинди үзлеге бар? - Боз ни ѳчен суда батмый? - Ни ѳчен су бозга әйләнә? - Ни ѳчен бозны авызга кабарга ярамый? - Болытларның  ни  ѳчен кайсы берсе аста, ә кайсы берсе ѳстә йѳзә. - Болытлар турында әкиятләр бармы? - Болытлар нигә безнең арттан йѳриләр? - Су ни ѳчен кайбер матдәләрне эретә, ә кайберләрен эретми?	Тәҗрибә үткәрәбез. Күзәтәбез. Интернет челтәреннән файдаланабыз. Әти-әниләрдән сорыйбыз. Химия, физика, математика укытучыларыннан сорыйбыз. Ѳстәмә әдәби китаплар белән эшлибез.

E) Подготовка [Preparation]
Ответы на вопросы для поиска фактических данных: [Responses to anticipated fact-finding questions]
Предполагаемые вопросы [Anticipated Questions]	Предполагаемые ответы [Anticipated Answers]
Якынча сораулар  - Табигатьтә су әйләнеше ничек бара? - Су ни ѳчен юышкынлы, ул  су организм ѳчен куркынычмы?  - Ни ѳчен диңгез ѳстендәге болытларның суы тозлы түгел, ә тѳче?	Якынча җаваплар -  Су парга әйләнә, җылы һава агымнары ѳскә күтәрелә, салкын һава белән очрашкач су пары суына һәм бик кечкенә су тамчыларына һәм боз кисәкләренә әверелә. Шулардан болытлар    хасил була. Болытка тупланган су, яңгыр, боз яки кар булып,  кабат җиргә ява. Һәм шулай табигатьтә су әйләнеше дәвам итә. - юышкынлы су организм ѳчен куркыныч. Чѳнки -
Развивающие вопросы [Scaffolding questions]:
Возможные трудности, с которыми ученики могут столкнуться: [Potential difficulties students will face]	Направляющие вопросы, помогающие ученикам в решении проблемы: [Guiding questions to help students proceed with the PBL investigation]
- Кеше организмына ни ѳчен су кирәк?	- Эссе кѳннәрдә кеше ни ѳчен  күп су эчә?

F) Расписание программы PBL [PBL Programme Schedule]
Урок [Lesson]	Организация процесса PBL [Stages of PBL Process]	Деятельность [Activities]	Ресурсы (Фасилитатор) [Resources (Facilitator)]	Итоговые результаты (Ученики) [Deliverables (Students)]
1	Формирование команд [Form Teams]	КОНЭРС структурасы	- Бу фотографияләрне нәрсә берләштерә? -Кайсы фото артык? Ни өчен? -Кайсы  фотография сезгә ошый? -  Ни өчен?	·      №1 укучылар җавап бирә. ·     №2 укучылар җавап бирә. ·     Кәгазьгә язалар, шул фото янына барып басалар. ·     Укучыларның фикерләре тыңлана. Укучылар экологлар, врачлар, укучылар дигән  өстәл арттларына команда туплап утыралар.
2	Введение в проблему  [Launch the problem]	ДЖОТ ТОТС структурасын кулланалар.   СОРТ КАРДС мыслительный прием.	Видео карау А. Рыжовныӊ «Яшәгән ди бер Елга» әкиятеннән проблеманы табу. - Ни ѳчен Елга киткән? - Ни ѳчен безгә суны   ( Елганы) сакларга кирәк   ?  Аны ничек башкарырга?	·     Һәр команда алдында 16 бит бар. Шуларга укучылар үзләренең  уйларын кычкырып әйтә һәм яза. уртага куя бара.   Язып бетергәч идеяләрне карап чыгалар. ·     СОРТ  КАРДС    кулланып  карточкаларны классификациялиләр, һәм ни ѳчен шулай эшләгәннәрен аңлаталар.
3	Анализ проблемы [Analyse the problem]	FILA таблицасын тутыру. ТОКИН МЭТ кулланып  проблеманы чишү юлларын эзләү.	·         -  Елганы  кайтару ѳчен нәрсә эшләргә кирәк? Ни ѳчен?	·         ТОКИН МЭТ кулланып  проблеманы чишү юлларын эзлиләр. ·         Укучылар FILA таблицасын тутыралар. Проблеманың чишелеш планын формалаштыралар.
4	Переоценка проблемы [Reassess the problem]	ФАЙНД ЗЕ ФИБ структурасы	«Табигатьтә суныӊ могҗизалы әверелешләре» дигән  бүлекне ФАЙНД ЗЕ ФИБ структурасын кулланып белемнәрне камилләштереп китик.             - Һәр укучы 3   стикер  ала,  3 җөмлә язасыз. Ул җөмләләрнеӊ 2 се ышанып булмаслык фактлар, ә бер җөмләгез дөреслеккә охшаган уйдырма булсын.   Моныӊ өчен сезгә 2 минут вакыт бирелә.  Эшли башладык. - Вакыт чыкты, ә хәзер һәр команданыӊ №1  укучысы үзенеӊ җөмләләрен укый, командадагы калган укучылар фикерләшеп дөрес булмаган җавапны табасыз, фикерегезне әйтәсез.  Дөрес булса  укучы  командага кул чаба, ә дөрес әйтмәсәгез  сез ул укучыга кул чабасыз.  .  Башладык. - Вакыт чыкты.   Рәхмәт, әле генә сез үтелгәннәрне  искә төшердегез Мин сезгә серле конвертлар өләшәм. Алар эчендә нәрсә бар икән  карыйсыз һәм безнеӊ « Ни өчен суны сакларга кирәк» дигән проблема белән нинди бәйләнеше бар, уйлыйсыз.  Моныӊ өчен сезгә  20 с вакыт бирелә. - Рәсемнәрдә суны пычратучы нинди  чыганаклар күрсәтелгән?  - Моны белү  өчен ПЛЕЙСМЭТ КОНСЕНСУС кулланып  эшләп алырбыз. №4 нче участниклар ак кәгазь бите ала, аны 2 тапкыр урталай бөкли, тагы бөкли, маркер белән сызып билгели.   2 минут эчендә   һәр укучы мөмкин кадәр күбрәк идея язарга тиеш .  Вакыт чыкты . ( КОПИ КЛЭП) - Ә хәзер Континиус Раунд Робин кулланып  идеяләрне укыйсыз. Идея ошаса баш бармакны өскә күтәрәбез, ошамаса аска каратабыз. Иӊ уӊышлы   идеяне бер укучы уртага язып бара.    Әгәр сезнеӊ идея белән иптәшегезнеӊ идеясе туры килсә тамгалап барасыз.  № 1 участник башлый. Моныӊ өчен һәрберегезгә 20 с вакыт бирелә .    - Командалар бик яхшы эшләде, бер – беребезне мактап Отлично диик әле . (ЧИЗ) - Күргәнебезчә сулыкларныӊ пычрануына күпме факторлар йогынты ясый. Шуны бетерү өчен сез нәрсәләр эшли аласыз, 20 с уйлагыз. - Җилкә яны парнерыгызга фикерегезне  сөйләгез,   Кара чәчлеләр башлый, һәр укучыга 20 с вакыт бирелә .  Вакыт чыкты. Кабатлап киткәндә тагы нинди идея һәм фактлар барлыкка килде,  FILA таблицасын тулыландырыгыз. Моныӊ өчен сезгә 1 минут вакыт бирелә.	ФАЙНД ЗЕ ФИБ структурасын кулланып белемнәрне камилләштерү. Бер- беренең фикерен тыӊлау. №4 нче участниклар ак кәгазь бите ала, аны 2 тапкыр урталай бөкли, тагы бөкли, маркер белән сызып билгели.   2 минут эчендә   һәр укучы мөмкин кадәр күбрәк идея язарга тиеш . Континиус Раунд Робин кулланып  идеяләрне укыйлар.
5	Презентация решения [Present the solution]	ДЖОТ ТОТС структурасы ·     РАФТ  яклау	Слайд 1. Без «Ни ѳчен безгә суны ( Елганы) сакларга кирәк?» проблемасын чишкәндә суныӊ әһәмияте турында белемнәр алдык, шушы проблеманы чишү өчен сез  нинди  эшләр башкардыгыз: - Сез белемнәр тупладыгыз, ул белемнәрне кемгәдер җиткерергә, суныӊ кыйммәтен аӊлатырга кирәк бит. Бу эшне  кемнәргә ничек аӊлатыр идегез?  ДЖОТ ТОТС структурасы кулланып эшләгез.  - Тагы нинди өстәмәләр бар? - 1 нче дәрестә үк без командаларга , рольләргә бүлендек. Экологлар басыгыз, Врачлар, уку чылар командасы.     Сез врачлар, экологлар, укучылар.  - Сезнеӊ иӊ якын кешеләрегез әти-әниләрегез.  Сезгә әти- әниләр җыелышында әти - әниләрне «Ни ѳчен безгә суны ( Елганы) сакларга кирәк»» дигән темага чыгыш ясарга кирәк булачак. Чыгышыгызда доклад укыйсызмы, МАЙМ күрсәтсезме, үзегез фикерләшегез. Идеяләрне карап, туплап, чыгыш ясарга, чыгыш вакытында истә калсын  куллар белән дә күрсәтергә мөмкин. - Сезгә эшләрне башкарырга 15мин вакыт бирелә.  Вакыт чыкты, эшләрне яклыйбыз. (Командаларга кул чабабыз)	·         № лап укучыларның фикерләре тыңлана ·         Һәр төркемнеӊ № 3  укучыларыныӊ фикерләре тыӊлана. ·     Һәр команда алдында 16 бит бар. Шуларга укучылар үзләренең  уйларын кычкырып әйтә һәм яза. уртага куя бара.   Язып бетергәч идеяләрне карап чыгалар. ТЭЙК ОФ – ТАЧ  ДАУН  кулланып кабат танышып чыгалар. Һәр команда үз эшен  яклый..
6	Рефлексия и оценивание [Conduct Reflection and Assessment]	·     Раньше я думал…. Теперь я думаю…	- Сезгә   бер бирем, кабаттан  FILA таблицасын карап  чыгып сез суны саклау турында нәрсә уйлый идегез, өйрәнгәннән соӊ сезнеӊ фикерләр ничек үзгәрде?  Мәсәлән, мин тешне чистартканда суны агызып торып юына идем, ә хәзер суны сакларга кирәк, чөнки табигатьтә төче суларныӊ кими баруын белдем, суны сак кулланырга икәненә төшендем.  -Сез FILA таблицасындагы идеяләргә  таянып Сез элек ничек уйлый идегез, ә хәзер ничек уйлыйсыз, шул сорауларга жавап язасы.  Сезнеӊ фикерләр үзгәрдеме икән, 1-2 укчыныӊ фикере н тыӊлап китик. - Калган укучыларныӊ  үз эшләрен стенага беркетәләр, тәнәфестә үзегезгэ өстәмәләр  алырсыз. -Эшләрегездән чыгып белемнәрегезне бәяләп китик. Билгеләр кую. -         Дәрестә бик актив катнашып, нәрсәгә ѳйрәнгәннәрегезне күрсәттегез,рәхмәт. Алга таба да бу белемнәрне реаль тормышта кулланырсыз дип ышанып калам.	·         FILA таблицаларын карап чыгып алдагы дәрестә алган белемнәрне күзәтегез. ·     Раньше я думал…. Теперь я думаю… - фикерләрен язалар. Берничә укучының фикерен тыңлау, калган укучылар “сѳйләшә торган стеналарга” эшләрен урнаштыралар.

Краткое описание документа:

Сунын могжизалы эверелешлэре булегенэ PBL дэресе

«Әйләнә-тирә дөнья» курсын өйрәнү процессында балаларның табигатьтәге һәм иҗтимагый тормыштагы аерым предметлар һәм күренешләр турында төшенчәләрен системалаштыру һәм киңәйтү, аларда үз шәһәренә (авылына), үз Ватанына карата мәхәббәт тәрбияләү тормышка ашырыла. Курс табигать һәм җәмгыять байлыкларына карата сакчыл караш тәрбияләүгә, табигый һәм социаль тирәлектә экологик һәм әхлакый тәртип күнекмәләрен формалаштыруга йөз тота.