Урок по осетинской литературе на тему "Куырттаты коммæ балц" (6 класс)

Темæ: Куырттаты коммæ  балц.

Нысан: Сывæллæтты зонгæ кæнын Ирыстоны кæмттимæ, æрдзы рæсугъддзинæдтимæ.

   Скъоладзауты ныхасы рæзтыл бакусын, тексты бындурыл дзырдуатон куыст скæнын, цыбыртæй нымæцон зæрдыл æрлæууын кæнын.

   Дзырдуатон  диктант.

Уæлладжыры ком, Дыгургом,  Куырттаты ком,  Цъæйгом,  Санибагом,  Уæллагком.

   Сывæллæттæ, ацы кæмттæ иууылдæр  сты  Ирыстоны. Мах абон базонгæ уыдзыстæм Ирыстоны рæсугъддæр кæмттæй иуимæ. Уый у Куырттаты ком. Бакæсдзыстæм текст «Куырттаты коммæ балц», базондзыстæм Куырттаты коммæ балц цавæр хъæуæй райдайы, цавæр хъæутæ ис ацы комы, уый.

Текст бакæсыны размæ бакæнæм дзырдуатон куыст.

(Фæйнæгыл зынæмбарæн дзырдтæ фыст):

Комы`рдæм – в сторону ущелья

Къæдзæхтæ – скалы

Дæргъ – длина

Балц – поход, путешествие

Быдыр – поле, луг, равнина

Нарæг – узкий

Рахизвæрсты – с правой стороны

Галиувæрсты – с левой стороны

Иу дзæвгар – довольно много

Цыртдзæвæнтæ – памятники

Хъæдгуыстгæнджытæ – лесорубы

Ауæрæх вæййы – расширяется

Фæнарæг вæййы – сужается

Кæуылдымтæ – склоны.

Тексты ма æмбæлынц хъæуты нæмттæ, уыдон дæр раст бакæсын. (компьютер)

Куырттаты ком: Гусыра, Дзывгъис, Къадат, Хæрисджын, Гули, Цымыти, Лæц, Хидыхъус, Фыййагдон, Тæгæрдон.

    Бакæсын текст (презентацигонд цæуы Куырттаты ком компьютерæй). Ахуыргæнæг текст кæсы, уый фæстæ йæ скъоладзæутæ кæсынц сæхæдæг æмæйæ тæлмац кæнынц иумæ.

Текстимæ куыст. Тæлмацы фæстæ фарстатæн дзуæппытææ раттын.

1.     Цавæр ком у Куырттаты ком? Куырттаты ком рæсугъд ком у?

Куырттаты ком у Ирыстоны рæсугъддæр кæмттæй иу.

2.     Куырттаты комæн йæ дæргъ цас у?

Куырттаты комæн йæ дæргъ у фæндзай километрæй фылдæр.

3.     Ныхасы хæйттæм гæсгæ та дзырд «фæндзай» цы у?

Фæндзай у нымæцон

4.     Бæрцон нымæцон у æви рæнхъон? Цæмæй бæрæг у?

5.     Цал хъæуы ис Куырттаты комы? Ранымайут сæ.

6.     Кæм райдайы нарæг ком?

7.     Куырттаты комы бирæ адæм цæры?

Куырттаты комы бирæ адæм нал цæры, фæлæ сæрдыгон байдзаг вæййы бæлцæттæй.

8.     Рæсугъд æрдæй уæлдай ма Куырттаты комы цы ис?

Историкон æмæ археологон цыртдзæвæнтæ.

Баххæст кæнын хъуыдыйæдтæ (компьютер).

Цæгат Ирыстоны рæсугъддæр кæмттæй иу у Куырттаты ком.

Куырттаты коммæ балц райдайы Дзуарыхъæуæй.

Тæгæрдоны фæстæ та ком фæнарæг вæййы, фæлæ иу æртæ километры фæстæ ногæй фæзынынц комы уæрæх къуылдымтæ.

Карточкæтæ – пиктограммæтимæ куыст (компьютер).

Хатдзæгтæ.

Цы базыдтат абон ногæй? Цыбырæй Куырттаты комы тыххæй радзурут.

Хӕдзармӕ куыст

Текст аив кæсын зонын, йæ тæлмац ын зонын, хи ныхæстæй йæ дзурын.