Урок по родной (башкирской) литературе на тему "Башкирские народные сказки" (6 класс)

№аумы3ы7ы8, у6ыусылар. Ултыры7ы8. Б2г2н д1рест1 б2т1ге881 бармы? Кем ю6?  Д1фт1р, д1реслек, ручкалары7ы8 бармы? (тк1н д1рест1  2йг1 эш итеп 3е8 у6ы7ан 1ки1тт1р8е6абатлап килерг1 ине. Баш6орт халы6 1ки1тт1рен нисек 98л1штер8еге8 ик1н, тикшереп китербе8. Быны5 2с2н, у6ыусылар, мин т24л2 билд1л1р 18ерл1нем.

:ы8ыл-бик я6шы

З15г1р-я6шы

№ары-уртаса

Дәресте артикуляцион күнегеүҙән башлайыҡ.

1-се слайд-№анашма6.Считалочки.

Бер бабай юлға сыҡҡан,

Тәгәрмәсе ватылған.

 Уны йүнәтер өсөн,

Нисә сөй кәрәк булған.

Слайд. Ти81йткес.    Хор мен1н.

Слайд.М161лд1р.   А5латыр7а.

Слайд.Йыр.      Йырлайбы8.

Афарин.

Ю7ары кластар8а бик к9п т2рл2  легенда, б1йетт1р, 6обайыр8ар, ри91й1тт1р 9тер3еге8, былар бары3ы ла баш6орт халы6 ижадыны5 жанр8ары.

 !, у6ыусылар, 3е8 нисек уйлай3ы7ы8,  б2т1 халы6тар8ы берл1штере9се нинд1й жанр бар?Д2р24, 1ки1т жанры.

Слайд. !ки1т-39р1т.

Тим1к, д1ресебе88е5 тема3ы:

Баш6орт халы6 1ки1тт1ре. Д1фт1р81реге88е асты6, я8абы8,  б2г2н ун ту7ы8ынсы декабрь, йома. Д1ресте5 тема3ы: Баш6орт халы6 1ки1тт1ре.

Халы6 ижадыны5 и5 тарал7аны ул- 1ки1т жанры. Балалар, 1ки1т 398ен элек «6ар398» тип й2р2тк1нд1р. Борон7о, и4ке 398.Бе8 3анап китк1н б2т1 жанр8ар 8а халы6 тарафынан ижад ителг1н, телд1н-телг1, быуындан- быуын7а к9ск1н. Нинд1й ген1 жанр8ы алма, улар бары3ы ла к95елг1 я6ын. Баш6орт хал6ыны5 ауы8- тел ижады к9п я6лы 31м бик  бай. Бе8г1 улар тормошта яр8ам ит1. Шуны5 2с2н д1, Тыу7ан еребе88е, илебе88е, хал6ыбы88ы 32й1бе8 ик1н, ошо ер, ил ха6ында халы6ты5 сы7ар7ан ауы8-тел ижадын йыйыр7а, 2йр1нерг1, яратыр7а, кил1с1к быуын7а еткерерг1 тейешбе8.

У6ыусылар, кем 1ки1т ишетк1не бар?

Кем б2т2нл1й ишетк1не ю6?

Кем ярата?

! кем яратмай?

К9бе3енс1 кемд1р81н ишет1бе8?Яуаптар.

СЛАЙД.    Хайуандар тура3ында.

СЛАЙД.    Батыр8ар тура3ында.

СЛАЙД.    Тормош- к2нк9реш.

СЛАЙД.    Тылсымлы 1ки1тт1р.

Шулай итеп, 1ки1тт1р8е5 нинд1й т2р81ре бар?

Слайд.  Т2р81ре.

Слайд. Бал.

 У6ыусылар, бал, бал 6орттары 39р1тен к9ре9 мен1н бе88е5 к98 алдына нинд1й 1ки1т килеп ба4а?

Д2р24, Айыу мен1н бал 6орттары.

Слайд.  Айыу.

Бал ярат6ан нинд1й мультфильм бел13еге8?

Слайд. Винни-Пух. Ул да бал ярат6ан.

!йтк1нд1й, баш6орт балы  б2т1 донъя7а билд1ле. Баш6ортостанды5 ете м27жиз13е исемлеген1 инде. Бал бик фай8алы. Бигер1к т1 соло6тан алын7аны. Соло6соло6- баш6орт хал6ыны5 бик борон7о замандар8ан килг1н к1себе. ! 3е8, бал ярата3ы7ы8мы?           Яуаптар.

Традицион р19ешт1 1ки1тт1р нисек башлана?Борон-борон заманда 1бей мен1н бабай й1ш1г1н, ти.

!ки1тт1р81 батыр8ар нисек 941?

Ай 9413ен к2н 94к1н, йыл 9413ен ай 94к1н. Ти8 94к1н егет, кем булып буй ет1 инде.   БАТЫР.

Батыр8ар8ы5 яр8амсылары кемд1р 31м ним1л1р?

А6бу8ат, ат, у6-3а8а6, 6ылыс.

Улар кемд1р мен1н к2р1ш1?

Яуыз батша, дейе9, ажда3а, йылан.

 Батыр8ар нинд1й шарт 9т1рг1 тейеш?

Балда6 аша у6 атыр7а, атта ярышыр7а, й9герерг1, 6ылыс мен1н алышыр7а. Ошо 3ынау8ар8ы 9т1рг1 тейеш.

!ки1тт1р ним1 мен1н тамамлана?

Батыр8ы5 е5е9е мен1н, ул е5еп сы7а.  Д2р24, у6ыусылар. Батыр8ар тура3ында 1ки1тт1р81  илг1 ауырлы6, 6аза килг1нд1 уны дошмандан я6лар7а 31р са6 ир-егетт1р 6у87ал7ан. С2нки улар физик я6тан к2сл2, сы8амлы, 6ыйыу була. Илде, ер8е, 7аил1не 3а6лау ир-егетт1р8е5 бурысы.

Слайд.   Ял минуты.

Бе8 941бе8, 941бе8,

Батыр ке9ек булабы8.

У6- 3а8а6тан атабы8,

С1мре7оштай осабы8,

Бар донъяны 6осабы8.

Слайд.№2н1р3е8 ир- 6анат3ы8 6ош.

У6ыусылар, был 39881р нинд1й 1ки1тт1н алын7ан?!минб1к.

Был кемде5 39881ре?

 Кемг1 1йт1?

Был м161л. Нисек а5лай3ы7ы8 был м161лде?Белем нисек яр8ам ит1?

Та7ын нинд1й м161лд1р бел13еге8?

Егет кешег1 етмеш т2рл2 32н1р 81 а8.

 №2н1рле 9лм14, 32н1р3е8 к2н к9рм14.

Кем эшл1м1й, шул ашамай.

 Эш б2тк1с уйнар7а ярай.

 Был 1ки1тт1 баш6орт хал6ыны5 белемг1, хе8м1тк1, 32н1рг1 бул7ан тел1ге к9рен1. Ауырлы6тар7а бирешм14к1, от6орло66а, эшс1нлекк1 2йр1т1. Халы6 элек-элект1н 31н1р3е8 кешене хурла7ан, т1н6итл1г1н. №2н1р, белем алыу бала к95еленд1 б1л1к1й81н 9к т1рби1л1н1.

 !минб1к нинд1й 32н1р81рг1 2йр1н1?

Я8ыр7а, Скипка, Сатраш.

Слайд. №2н1р81р.

 Нинд1й ген1 32н1р 3айла3а5 да белем, у6ыу, тырышлы6 к1р1к. Тик кен1 ятып бер н1м1 л1 килеп сы6май. !минб1кте нинд1й 1ки1т геройы мен1н 6апма-6аршы 6уйып була? Эшл1м1йс1, к2т2п ятыуы, эш 32йм19е, кем тура3ында 398 бара?

Слайд. Емеля.

 Шулай, у6ыусылар, эште урынына еткереп 9т1рг1 к1р1к. ! был 1ки1т герой8ары эшл1рг1 яратма7ан. Кесе ту7андарыны5 эшл1г1нен 6арап тор7андар. Нинд1й 1ки1т тура3ында 398 бара? !лбитт1, :1м1н мен1н С1м1н, картуф с1ск1н С1лм1н 1ки1те.

Ни 2с2н был 1ки1тт1 и5 кесе, кинй1 улы а7аларына 6ара7анда а6ыллы бала булып 941?С2нки кесе улдары- н14елде дауам ите9се.  №98г1 9ткер,  йомош6а ег1рле, уй7а зир1к бул7ан. !ки1тт1 нинд1й 3ы8аттары асыла?

 Д1фт1р81 31м та6тала эш.

 :1м1н мен1н С1м1н     С1лм1н

                  ял6ау                                                ег1рле

398г1 39р1н                                                      зир1к

эшк1 39лп1н                                                    у57ан

!ки1т халы6ты ним1г1 са6ыра, 2нд1й?Нинд1й м161л тура кил1?

Тырыш6ан- таш6а 6а8а6 6а66ан.

 Эшл1315- эш 6арышмай.

!ки1тт1р, м161лд1р бе88е эшк1 2йр1т1.

Был 1ки1тт1р81 нинд1й8ер к2с, тылсым бар. Бер нис1 тылсымды 1йтеп кит1йек.  Серле 6урай, А6бу8атты5 осоп й2р29е, яр8ам ите9е, алтын алма. Тылсымлы 1ки1тт1р8е 3е8 ю7арыра6 кластар8а 9тер3еге8.

 Х18ер, у6ыусылар т2рк2мд1р мен1н эш. Бында 1ки1т герой8ары я8ыл7ан.

Беренсе т2рк2мг1!минб1к 1ки1тенд1ге герой8ар8ы я8ыр7а.

Икенсе т2рк2мг1 Айыу мен1н бал 6орттары.

2с2нс2 т2рк2мг1 :1м1н мен1н С1м1н. Эшт1рен тикшере9. Белемд1ребе88е та7ы ла тикшереп, ны7ытып 6уй8ы6.

У6ыусылар, билд1ле булыуынса донъяла 1ки1т герой8арына 31йк1л 6уйыл7ан. М141л1н, Бременские музыканты, Золотой петушок геройына. Кил1с1кт1 1г1р 3е88е5 м2мкинселегеге8 бул3а, нинд1й баш6орт 1ки1т геройына 31йк1л 6уйыр инеге8? Ни 2с2н?

Яуаптар.

Баш6орт 1ки1тт1ренд1 герой8ар батыр, к2сл2, 32н1рле, а6ыллы, у6ымышлы.

Йом7а6лау.

!, х18ер, у6ыусылар, б2г2нг2 32йл1ше9ебе88е йом7а6лап ошо 3орау7а яуап бир1йек.       Та6тала- 1ки1т 398е.

 !ки1тт1р бе88е ним1г1 2йр1т1?

!ки1т я6шылы66аизгелекк1

                       батырлы66а    32н1рг1

у57анлы66а   белемг1

Д2й2м ал7анда, 1ки1тт1р бе88е т2рл2 я6лап т1рби1л1й.

Баш6орт 1ки1тт1ренд1 герой8ар батыр, к2сл2, 32н1рле, а6ыллы, у6ымышлы.

Слайд. 2йг1 эш ким1лл1п бирел1.

К2нд1лект1реге8г1 2йг1 эште я8ып 6уйы7ы8. Бер эш т2р2н 3айлап эшл1п килерг1.

Ба3алау. Д1рес 2с2н ба3аны 31р кем 98е 6уя. Карточкалары7ы88ы к9т1реге8. Ошо ба3алар8ы к2нд1лект1реге8г1 6уйы7ы8.

!ки1т бул7ас, 1ки1т бул3ын, бына мине5 6улымда серле 3анды6. !ки1т герой8ары 3е8г1 б1л1к1й ген1 к9ст1н1ст1реб1рг1нд1р. Р1хим итеп алы7ы8. Б2т1ге8г1 л1 8ур р1хм1т.

 Д1рес б2тт2, 3аубулы7ы8.