Урок по татарскому языку "Сыйфатларны кабатлау"

                  Дәреснең технологик картасы  

Укытучы -  Абдюшева А.Ш                       

Предмет:  татар теле

Татарстан  Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгы тарафыннан  тәкъдим ителгән “Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы” (рус телендә сөйләшүче балалар өчен) 1-11 нче сыйныфлар  өчен, Ф.Ф. Харисова, Ч.М. Харисов, - Казан; Мәгариф; 2014.

Дәреслек : татар  теле  4  класс

Сыйфатларны кабатлау һәм ныгыту

Максат: 

1. Укучыларның сыйфат турында белемнәрен ныгыту;

2. Укучыларның белем дәрәҗәсен, логик фикерләү сәләтен тикшерү.

3. Әниләргә хөрмәт хисе тәрбияләү, матурлыкны тоя белергә өйрәтү.

Җиһазлау:

дәреслек, аукиоязмалар, ноутбук, карточкалар, тестлар.

Дәрес төре:

 Кабатлау

                     Сыйфатларны кабатлау һәм ныгыту

Максат: 

1. Укучыларның сыйфат турында белемнәрен ныгыту;

2. Укучыларның белем дәрәҗәсен, логик фикерләү сәләтен тикшерү.

3. Әниләргә хөрмәт хисе тәрбияләү, матурлыкны тоя белергә өйрәтү.

Җиһазлау:

дәреслек, аудиоязмалар, ноутбук, карточкалар, тестлар.

Дәрес төре: кабатлау

Дәрес этаплары	Укытучы эшчәнлеге	Укучылар эшчәнлеге
I   Оештыру моменты: Исәнләшү, уңай психологик халәт тудыру.	- Исәнмесез, укучылар! Утырыгыз!    Шулай итеп, бүгенге татар теле дәресебезне башлап җибәрәбез. Сез инде барыгыз да дәрескә әзерме? Китап- дәфтәрләрегез, ручкаларыгыз барыгызның да бармы?    - Бик яхшы.	- Әйе, без дәрескә әзер.
II Актуальләштерү:	Урамга  куз  салыйк  эле. Елнын  нинди фасылы? Укучылар, бүген көн нинди? Кыш көне тагын нинди көннәр була? Урамда  салкын  кыш.Лэкин  безнен кунеллэребез Һэрвакытта да жылылык тели.Мин  сезгэ кунеллэрегезгэ жан жылылыгын телим .Бугенге дэрестэ жылы  гына яхшы  кэеф белэн  чыгарсыз  дип ышанып  калам.	-Кыш -Бүген көн кояшлы, салкын, җилсез. Кышын буранлы, карлы, болытлы, җилле көннәр дә була.
III Төп өлеш:	-Хәзер сезгэ видеоролик  тэкъдим  итэм  “Әни”дип язылган, магнитофоннан шигырь тыңланыла). “Әни” диеп язып куйдым Яңа яуган ак карга Таптамагыз, һич ярамый “Әни”сүзен таптарга. -Укучылар, хәзер сезнең күз алдыгызга нинди күренеш килде? -Ә ни өчен сокланып карый? -Ни өчен “Әни” сүзен таптарга ярамый? Дөрес,балалар, әниләр иң изге затлар. -Ә менә сезнең әниләрегез нинди? - Укучылар, татар телендэ ничэ дэрэжэ бар? - Э сез эниегезгэ нинди дэрэжэ бирер идегез? -Эйе, балалар, җир йөзендә иң әйбәт, иң ягымлы, иң кадерле кешеләребезнең берсе – ул безнең әниләребез.. Без әниләребезне яратырга, хөрмәт итәргә, аларга һәрвакыт булышырга тиешбез!  Бу  шигырьдэ  нинди? кайсы? соравына жавап  бирэ торган  сузлэрне табыгыз. -Искә төшерик, нинди сүз төркеме сыйфат дип атала? - Димәк, без бүген дәрестә нишләрбез? -Бик яхшы, молодцы! -Ачабыз  дэфтэрлэребезне - Хэзер карточкалар эстендэ эшлибез,  кышкы табигать турында текст.  Нинди сүзләрнең мәгънәләре аңлашылмый, шуларны сүзлек дәфтәренә язып барыгыз. -Нинди сүзләрне язып алдыгыз? (Интерактив тактада сүзлек чыга: хәйләкәр -хитрый җәнлек-зверь поши-лось -Рус теленэ кергэн сузлэр белэн жомлэлэр тозибез. - Ә хәзер текстка  тагын кайтабыз. Укучылар, әйдәгез тексттан сыйфатларны табып әйтик. -Ә хәзер сезнең белән сорау төзү күнекмәләрен ныгытыйк. Текст эчтәлеге буенча сораулар төзеп карыйк Искә төшерик әле, сыйфатлар нинди төрләргә бүленә? -Нинди сыйфатларны асыл сыйфатлар дип атыйбыз? -Нинди сыйфатларны нисби дип атыйбыз? IV Физкультминутка. Буранда сыйфатларны эзләп арыгансыздыр, әйдәгез ял итеп алыйк.	-Бер бала бармагы яки таяк белән ак карга “әни” диеп язып куйган һәм шуңа сокланып карап тора. -Ул, бәлки, әнисен күз алдына китерә торгандыр. -Әниләребез иң кадерле кешеләребез, алар безгә гомер бүләк итүчеләр;безне җил-яңгырдан саклаучылар. Алар – безнең иң якын кешеләребез. (Балалар интерактив тактага язалар: матур, акыллы, уңган, көләч, ягымлы, гадел, сылу, кешелекле, тырыш.) - Дурт - Артыклык - Сыйфатларлар  яздылган Балалар җаваплары. Укучылар текстны тыңлыйлар. Укучылар сыйфатларны табып әйтәләр. Укучыларнын жэваплары Укучылар үзләре үк сораулар төзиләр, җавап та бирәләр. - Туган ягыбызга нинди кыш килде? - Ап-ак кар нәрсәләрне каплады? - Урманда кошлар тавышы ишетеләме? - Нинди кошлар җылы якларга очып китәләр? - Нинди кошлар кешеләр янына күчеп киләләр? - Кешеләр аларга җимлекләр ясап куялар, кешеләр янында ризык табу җиңелрәк. - Асыл һәм нисби сыйфатларга бүленә. Укучылар интерактив тактадагы ике өй рәсеменә асыл һәм нисби сыйфатларны бүлеп язалар. (Дөреслеге тикшерелә) Укучыларнын жаваплары.
IV Ял итү	«Кар  бортеге» Музыка ярдэмендэ.
	Хәзер музыканы  тынлагыз, куз  алдыгызга  нэрсэ  килде? (Буран кар  бортеклэре..) кышнын  символы» кар  бортеге.	Укучыларнын жаваплары
V Ныгыту	Уен.  Э хэзер ,без  беребезгэ шул  кар  бортеген  сыйфатлар  кулланып класс  аша жибэрэбез.Шул  кар  бортегенэ    бер беребезгэ матур  сузлэр эйтэ барабыз. -Сез ничек уйлыйсыз, сыйфатлар ни өчен кирәк икән? - Ә хәзер дәфтәрләрне ачып, китапның   148нче битендәге 9нчы күнегүне башкарабыз.  Мәкальләрне дәвам ит». - Китапның 149 нчы битен ачабыз һәм Роберт Миңнуллинның “Ак кыш” шигырен тыңлыйбыз. - Димәк, балалар, кыш – елның иң матур вакыты икән, ә менә шул матурлыкны шагыйрь нинди сүз төркемнәре аша тасвирлаган? Сыйфат аша тасвирлаган.  Тестлар  остендэ  эщ	Укучыларнын жаваплары Укучыларнын жаваплары Уз  узлэренэ  бэя  бирэлэр
VI Рефлексия:	- Балалар,  Бугенге  дэрес  турында нилэр  эйтэ  аласыз?. - Дэрес сузенэ бер  сыйфат  кулланып, - Дэрес нинди? Дәрестә катнашкан укучылар эшчәнлегенә бәя бирү.	-Дэрес  кунелле,кызыклы,файдалы
VIII Өйгә эш бирү:	-Сыйфатларны кулланып, әниләрегезгә багышлап шигырь язып карагыз - Кышнын  сонгы  коннэре . Жиргэ кояшлы,матур яз килэ. Балалар, яз коне кешелэрнен кэефе кутэрелэ. Алар кунелле, шат була. Сезнен кунеллэрдэ дэ гел шатлык кына булсын! Мин сезгә барыгызга да, кояш җылылыгын, беренче чәчәкләрнең нәфислеген,  язның ярсулыгын телим
	Мин  сезгэ язнын  символы «чэчэклэр» булэк  итэсем килэ. Килэсе  дэрескэ язгы кэефлэр  белэн  котеп калам. Рәхмәт сезгә ! Чэчэклэр элэшу

Дәрес этаплары	Укытучы эшчәнлеге	Укучылар эшчәнлеге
I   Оештыру моменты: Исәнләшү, уңай психологик халәт тудыру.	Хәерле көн телимен мин Сезгә чын-чын күңелдән, Теләкләрнең иң сафлары Чыга күңел түреннән.	Рәхмәт, сезгә дә хәерле көннәртелибез.
II Актуальләштерү:	Укучылар, бүген көн нинди? Кыш көне тагын нинди көннәр була?	Бүген көн кояшлы, салкынча, җилсез. Кышын буранлы, карлы, болытлы, җилле көннәр дә була.
III Төп өлеш:	Балалар, бер шигырь тыңлап карыйк әле. (Интерактив тактада кышкы табигать, карга “Әни”дип язылган, магнитофоннан шигырь тыңланыла). “Әни” диеп язып куйдым Яңа яуган ак карга Таптамагыз, һич ярамый “Әни”сүзен таптарга. -Укучылар, хәзер сезнең күз алдыгызга нинди күренеш килде? -Ә ни өчен сокланып карый? -Ни өчен “Әни” сүзен таптарга ярамый? Дөрес,балалар, әниләр иң изге затлар. -Ә менә сезнең әниләрегез нинди? Әйе, әниләребез иң-иңнәр. Шуңа да инде менә әниләр көне җиргә ап-ак карлар яуган вакытта ноябрь азагында билгеләп үтелә. Бөтен тирә-як ап-ак, чисталык, сафлык, нәкъ әниләр күңеле кебек. Әниләребезне без ак төс белән чагыштырабыз. Балалар, сез кар өстенә нинди сүз төркемнәрен яздыгыз? -Искә төшерик, нинди сүз төркеме сыйфат дип атала? -Нәрсә ул сыйфатланмыш? Дөрес, укучылар, ә хәзер кышкы табигать турында текст тыңлагыз. Нинди сүзләрнең мәгънәләре аңлашылмый, шуларны сүзлек дәфтәренә язып барыгыз. -Нинди сүзләрне язып алдыгыз? (Интерактив тактада сүзлек чыга: хәйләкәр -хитрый  җәнлек-эверь поши-лось Ә хәзер текстны тагын бер кат тыңлыйк. (Интерактив тактада текст күрсәтелә). Укучылар, әйдәгез тексттан сыйфатларны табып әйтик. Ә хәзер сезнең белән сорау төзү күнекмәләрен ныгытыйк. Текст эчтәлеге буенча сораулар төзип карыйк. Игътибар иткәнсездер, текстта сыйфатлар шактый күп.Искә төшерик әле, сыйфатлар нинди төрләргә бүленә? -Нинди сыйфатларны асыл сыйфатлар дип атыйбыз? Нинди сыйфатларны нисби дип атыйбыз? Менә шул сыйфатлар кышкы буранда текст эчендә адашканнар. Аларны эзләп, үз өйләренә урнаштырырга кирәк. 1нче вариантлар - асыл,2нче вариантлар нисби сыйфатларны язып ала.	-Бер бала бармагы яки таяк белән ак карга “әни” диеп язып куйган һәм шуңа сокланып карап тора. -Ул, бәлки, әнисен күз алдына китерә торгандыр. -Әниләребез иң кадерле кешеләребез, алар безгә гомер бүләк итүчеләр;безне җил-яңгырдан саклаучылар. Алар – безнең иң якын кешеләребез. (Балалар интерактив тактага язалар: матур, акыллы, уңган, көләч, ягымлы, гадел, сылу, кешелекле, тырыш.) Без сыйфатларны яздык. Балалар җаваплары. Укучылар текстны тыңлыйлар. Укучылар хор белән кабатлыйлар. Укучылар сыйфатларны сыйфатланмышлары белән табып әйтәләр. Укучылар үзләре үк сораулар төзиләр, җавап та бирәләр. - Туган ягыбызга нинди кыш килде? - Ап-ак кар нәрсәләрне каплады? - Урманда кошлар тавышы ишетеләме? - Нинди кошлар җылы якларга очып китәләр? - Нинди кошлар кешеләр янына күчеп киләләр? - Кешеләр аларга җимлекләр ясап куялар, кешеләр янында ризык табу җиңелрәк. - Асыл һәм нисби сыйфатларга бүленә. Укучылар интерактив тактадагы ике өй рәсеменә асыл һәм нисби сыйфатларны бүлеп язалар. (Дөреслеге тикшерелә) Укучылар текстны тыңлап сыйфатларны үз өйләренә урнаштыралар. Интерактив тактада ике өй рәсеме чыга, сыйфатларны ул өй эченә язалар, аннан соң дөреслеге тикшерелә, дөрес вариант интерактив тактада чыга.
IV Ял итү:	Буранда сыйфатларны эзләп арыгансыздыр, әйдәгез ял итеп алыйк. Кыш көне сез нинди уеннар уйныйсыз? Ә без сезнең чаңгы шуып алырбыз. Магнитофоннан “Чаңгы шуабыз” шигыре яңгырый.	Укучылар җавап бирә. Укучылар шигырь эчтәлеге буенча күнегүләр эшлиләр.