Максумова
Гөлнур Мөбәрәхан кызы,
183
нче гимназиянең 1 нче категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы.
Дәреснең
темасы: Без кунаклар көтәбез.
Дәреснең
максатлары:
Белем
бирү максаты:
-
татар
халык ашларының атамаларын сөйләмдә куллана белү, төрле ситуацияләрдә дөрес
файдалану күнекмәләрен камилләштерү;
-
сыйфат
дәрәҗәләрен танып белү һәм аларны сөйләмдә урынлы куллана белү күнекмәләрен
камилләштерү;
Үстерү
максаты:
-
уку
максатын аңлап, аңа тәңгәл килерлек мәгълүматны сайлый белергә өйрәнү;
-
парларда
һәм күмәк эшли белү күнекмәләрен үстерү;
Тәрбияви
максат:
әхлаклылы, тәрбияле, дусларларына карата кунакчыл булу сыйфатлары тәрбияләү
Дәрес
тибы:
белемнәрне системалаштыру һәм гомумиләштерү.
Эш
формалары:
индивидуаль, парларда, төркемнәрдә эш.
Көтелгән
нәтиҗәләр:
Предмет: татар
халык ашларының атамаларын хәтердә калдыру һәм сөйләмдә урынлы куллана белүгә
ирешү
Танып
белү:
Предметара:
география белән бәйләнеш
Регулятив:
үз эшеңне тикшерү, бәяләү; дәреснең максатына туры китереп белемнәрне үтәү;
Коммуникатив:
группаларда, парларда эшләгәндә, бер-береңә комачауламый, иптәшең белән
килешеп, аңлашып эшли белү;
Шәхси:
тәрбияле, итәгатьле, кунакчыл булу кебек сыйфатларны үстерү.
Җиһазлау: Дәреслек:
“Күңелле татар теле”, 5 нче сыйныф. Авторлары: Хайдарова Р.З, Ахметзянова Г.М.
- Казан: “Татармультфильм” нәшрияты, 2014нче ел, 86-88нче битләр; карточкаларда
иҗади биремнәр; сүзлек; Татар халык ашлары төшерелгән рәсемнәр; ашъяулык;
интерактив такта, презентация.
Дәрес
барышы.
Сыйныфтагы
укучылар 3 төркемгә бүленеп утыралар.
I. Оештыру.
1) Уңай
психологик халәт тудыру.
-
Хәерле
көн, укучылар! Кәефләрегез ничек?
-
Хәерле
көн! Рәхмәт, кәефләребез яхшы. Сезнең хәлләрегез ничек?
-
Минем
дә хәлләрем яхшы, рәхмәт. Мин сезне күрергә бик шатмын! Утырыгыз!
2)
Укучылар
бер-берсенә комплиментлар әйтә.
-
Укучылар
сез бүген бик матур! Бер-берегезгә комплименлар әйтегез әле.
3)
дежур укучы рапорты;
4)
Һава торышы белән таныштыру;
Слайд
2.
Бер укучы интерактив такта янына чыга. Картадан күрсәтеп, телевидениедә һава
торышын сөйләүче диктор кебек таныштыра. Үрнәк текст уку елы башында ук
бирелгәнгә күрә, бу эшне балалар бик җиңел һәм теләп башкаралар. (Үрнәк текст.
Минем исемем ... . Мин сезне һава торышы белән таныштырырга телим. Бүген ...
(дата), дүшәмбе. Көн кояшлы, матур. Җил исә. Кар (яңгыр) ява. Урамда 7 С
салкын. Юлларда бозлавык. Сак булыгыз!
II.
Өй эшләрен тикшерү
Дуслар
һәм туганнарның Татарстанның кайсы шәһәрендә, районында яшәвен картадан күрсәтеп
әйтә белергә кирәк иде.
Слайдта
карта рәсеме бирелгән. Укучылар такта янына чыгып картадан күрсәтәләр һәм
әйтәләр. Мәсәлән:
-
Минем
дустым (туганым) Әлмәттә яши. Алар безгә Әлмәттән киләләр.
-
Минем
дәү әнием Сабада яши. Ул безгә Сабадан килә.
III.
Актуальләштерү.
Уку
мәсьәләсен кую. Мотивлаштыру.
Укучылар!
Без хәзер бер мультфильмнан өзек карыйбыз. Биредә нәрсә турында сүз бара? Аннан
чыгып, сез бүгенге дәреснең темасын әйтергә тырышыгыз.
Слайд
3.
Экранда Винни пухның кунакка җыенуы турында өзек күрсәтелә. Укучылар дәреснең
кунакка бару, кунаклар чакыру турында булачагын әйтәләр.
Слайд
4
-Әйе,
укучылар, бик дөрес! Без бүген кунаклар каршыларга әзерләнербез.
Ребята,
мы сегодня будем встречать гостей. Наша задача: уметь называть татарские
национальные блюда, каши; правильно употреблять эти слова в разных ситуациях;
повторить степени прилагательных.
Укучылар,
сезнең алдыгызда һәр эш төре язылган кечкенә карточкалар бар. Биремне үтәгәч,
сез анда 1дән 5кә кадәр үзегезгә бәя (үзбәя) куярсыз.
(начар
җавап өчен -1, тулы дөрес җавап өчен – 5 балл) Дәрес азагында узегезгә билге
куярсыз.
-
Дәресне
дәвам итәбез. Тиздән нинди бәйрәм җитә?
-
8нче
март – хатын-кызлар бәйрәме.
-
Бик
дөрес. Халыкара хатын-кызлар бәйрәме якынлаша. Ә бәйрәмгә һәрвакыт кунаклар
килә. Алар, сез бүген картада күрсәткән төрле шәһәрләрдән киләчәкләр. Димәк,
безгә табын әзерләргә кирәк булачак. Табынны без татар милли ризыклары белән
әзерләрбез. Әйдәгез, аларның атамаларын искә төшерәбез. Бу эш “Баскыч уены”
формасында башкарыла. Уен кагыйдәләре. Бер укучы татар халык ашының атамасын
әйтә, икенче укучы беренче бала әйткәнне кабатларга һәм үзенекен өстәп әйтергә тиеш.
Ә өченче укучы беренче, икенче укучыларның җавапларын кабатлый һәм үз җавабын
өсти. Уен шулай дәвам итә.
IV. Сүзләрне
дөрес әйтү өстендә эш.
1.
Слайд
5
(бәлеш, өчпочмак, пылау, кыстыбый, токмачлы аш, чәк-чәк, коймак сүзләрен башта
укытучы, аннары хор белән һәм аерым-аерым берничә кеше кабатлый. Күнегү
китапның 86 нчы битеннән алынды, №1)
2.
Слайд
6.
Бу ризыкларның кайсылары халык ашлары? Рәсемнәр аша атамалары искә төшерелә.
-
Бәлеш
– татар халык ашы. Һ.б
3.
Сүзлек
өстендә эш.
Слайд
7.
1.
Тактада
язылган сүзләрнең мәгънәсен ачыклау.
Һәр
төркемгә аерым битләрдә татарча язылган сүзтезмәләр бирелә. Шулай ук русча
җаваплары да язылган. Укучылар сүзнең тәрҗемәсен табарга һәм тиешләр. Кыен
очрак булса, сүзлектән карала.
Сүзләр:
кәбестә
ашы-
токмачлы
аш-
дөге
боткасы-
карабодай
боткасы-
солы
боткасы-
сыер
ите-
сарык ите-
тавык ите-
ат ите-
Слайд
8.
2.
Җавапларның дөреслеге тикшерелә.
3.
Сүзләр хор белән һәм аерым-аерым кабатлана.
4.
Әйтелеш белән язылыш арасындагы аермага игътибар ителә, чагыштырып карала
(транскрипциясе тактада языла).
5.
Сүзлек дәфтәрләренә языла.
V
Ныгыту.
1.
Укучылар,
хәзер парлар белән эшләп алабыз. Өйрәнелгән сүзләрне кулланып дустыгыздан
сорыйсыз, ул җавап бирергә тиеш. (Төркемнәргә карточкалар бирелә, тактага да
язылган. Биремнәр китапның 87 нче битендәге 4 нче күнегүдән алынды.)
Слайд
9.
Спросите у друга
1
нче төркем өчен биремнәр:
1)
любит
ли он каши;
2)
какое
мясо вкуснее;
3)
умеет
ли он готовить овсяную кашу;
2 нче төркем.
1)
любит
ли он чак-чак;
2)
умеет
ли он готовить гречневую кашу;
3)
вкусно
ли готовят в столовой;
3
нче төркем.
1)
умеет
ли он готовить рисовую кашу;
2)
какие
каши любит;
3)
Скажите, что:
рисовая каша вкусная, а овсяная вкуснее.
Зур рәхмәт,
укучылар. Сез биремне дөрес үрәдегез. Бу бирем өчен үзбәя карточкаларына 1дән
алып 5 кә кадәр балл куегыз.
2.
Слайд
10. “Бияләй ” уены.
Кунакка баргач,
без аралашабыз, төрле уеннар уйныйбыз. Хәзер бер кызыклы уен уйнап алабыз.
Моның өчен үз өстәлләребез янында түгәрәк ясап басабыз.
Уенның тәртибе.
Һәр төркемгә бизәкле
бияләйләр тапшырыла. Аның эчендә рәсемнәр бирелгән. Музыка вакытында сез
бияләйләрне бер-берегезгә тапшырасыз. Музыка туктагач, бияләйләр кемдә калса,
шулар рәсемне алалар һәм анда ясалган ризыкны ачыклаучы сүзләр, сүзтезмәләр
әйтәләр. Ә башка укучылар танып, исемен әйтергә тиешләр. Җавап биргәч, уен
алга таба да шулай дәвам итә.
Эш өчен үзбәя
куела. Дөрес җавап өчен 5 балл.
3.
Ишетеп
аңлау күнегүләре
Текстны ике тапкыр
укыйм, тыңлагыз. Дәфтәрләрне ачып бүгенге датаны язып куегыз. Текстта очраган
сыйфатларны язып алыгыз, дәрәҗәләрен әйтегез.
Сигезенче март –
хатын-кызлар бәйрәме. Безгә бүген кунаклар килә. Без зур табын әзерлибез. Мин
өстәлгә ап-ак ашъяулык җәям. Әни бик тәмле бәлеш пешерә. Әтием безгә алсу
розалар бүләк итте. Мин аларны табын уртасына куям. Ә сездә бәйрәм күңеллерәк
буламы? Сез ничек әзерләнәсез?
Слайд 11. Эш
интерактив тактада тикшерелә.
Сыйфатлар: зур,
ап-ак, бик тәмле, алсу күңеллерәк.
Сыйфатларның
дәрәҗәләрен билгелиләр
Эш өчен үзбәя
куела. Һәр дөрес җавап өчен 1әр балл. Барлыгы- 5 балл
4.
Ситуатив
күнегүләр эшләү.
Без
хәзер кунаклар өчен табын әзерли башлыйбыз. Башта ситуатив биремнәрне үтибез.
Слайд
12.
1нче
төркем өчен:
Скоро
к вам придут гости. Вы накрываете на стол. Скажите маме, что чак-чак - ваше
любимое блюдо, вы хотели бы сходить в магазин и купить чак-чак.
2 нче
төркем өчен:
Вы
в магазине.
Спросите
у продавца, сколько стоит яблочный сок, чак-чак, сахар, рыба.
Купите
эти продукты.
3 нче
төркем өчен:
Вы
идёте в гости. Какие гостинцы хотите купить? Составьте диалог об этом.
5.
Табын
әзерләү.
Слайд
13.
Укучылар,
хәзер һәр төркем үзенең табынын әзерләячәк. Моның өчен өстәл уртасына кечкенә,
түгәрәк ашъяулыкны җәябез. Һәр өстәлдә төрле ризык фотолары бар. Табынга куярга
теләгән ризык рәсемен ашъяулыкка куясыз һәм “Мин табынга ... куям ” дип
әйтәсез. Җөмләгез матуррак булсын өчен, төрле дәрәҗәдәге сыйфатлар да өстәп
өйтергә мөмкин. Әзер булгач, һәр төркемнән бер кеше үз табыны турында кечкенә
генә хикәя төзеп сөйләргә тиеш була.
6.
Әдәплелек
сүзләрен искә төшерү.
Слайд
14.
Кунакны табынга чакыру, сыйлау барышында кулланыла торган сүзләне экранга карап
искә төшерәбез. Һәр группа үз табынына кунаклар дәшә.
Без
сезне күрергә бик шат!
Табынга
рәхим итегез!
Түргә
узыгыз!
Гөбәдиядән
авыз итегез!
Ашларыгыз
тәмле булсын!
Тагын
килегез!
Татарларның
бик кунакчыл халык булуы әйтелә. (тәрбияви максат )
Как
известно, татарский народ славится своим гостеприимством. Татары даже говорят,
что «негостеприимный человек ― человек неполноценный». Но ведь это далеко не
единственная черта татар, достойная упоминания. Помимо уважения к гостям,
татары очень вежливы, этичны и эмоциональны в диалогах, а татарская культура
богата не только обычаями и традициями, но и особенными блюдами местной
кухни. Об этом мы сегодня убедились ещё раз.
VI.
Рефлексия
Дәрескә
нәтиҗә ясау.
-
Ребята,
о чём мы сегодня научились говорить по-татарски?
-
Мы
научились: правильно использовать названия национальных блюд в различных
ситуациях; повторили степени прилагательных;
-
научились
накрывать стол с национальными блюдами;
-
научились
угощать друзей;
Өй
эше бирү
1) Әйтик,
сиңа кунакка дусларың киләчәк. Син аларга нинди табын әзерләр идең, рәсемен
яса.
2) Табынга
ниләр куюың турында сөйләргә өйрән.
3) Кунакларга
татар халык ашлары турында сөйлә.
Билгеләр
кую. (Узбәя. )
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.