Урок "Табиғаттың 4 мезгілі"

Абдуайтова Күләш Жолдасқызы – қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі, мұғалім-дефектолог

Батыс Қазақстан облысы, Теректі ауданы, Подстепный ауылы №1 ЖОББМ

E-mail: [e-mail]

Еңбек өтілі: 21 жыл

Сөйлеу тілінің дамуында және оқу қызметінің қалыптасуында бұзылымы бар оқушыларға арналған сабақ жоспары.

4-5 сынып оқушылары үшін

Сабақтың ұзақтығы -35-40 мин.

Пәні: дүниетану, жаратылыстану

Сабақ тақырыбы: Табиғаттың төрт мезгілі.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың жыл мезгілдері туралы білімдерін бекіту. Жыл мезгілдеріне тән басты белгілерді дұрыс ажырата білуге үйрету. Білім қорларын молайту.

Тәрбиелік: Табиғатты қорғауға, аялай білуге баулу.

Дамытушылық: Өзіндік ойын сөйлеммен дұрыс құра білуге дағдыландыру. Таным белсенділіктерін, сөздік қорларын, ұсақ қол моторикасын, ауызша және жазбаша тілін дамыту.

Сабақ түрі: Бекіту сабағы

Сабақ әдісі: сұрақ-жауап, тіл дамыту, жұптық жұмыс, өзіндік жұмыс

Көрнекілігі: слайд, жыл мезгілдері бейнеленген сурет-плакат, суреттер, жұмбақтар жинағы.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру. Оқушылардың назарын тақырыпқа аудару.

-Оқушылар, мына жұмбақтардың жауабын тез тапсаңдар,  бүгінгі сабағымыздың да тақырыбын анықтай аласыңар.
 Өрік , алма,

Жидек, жүзім піседі.

Астық пісіп,

Қырман дәнге толады

Бұл қай болады?(Жаз)
Жапырақты бояды,
Атырапты бояды.
Бояп-бояп барлығын
Сап-сары ғып қояды.   (Күз)

Суда мұз бар,

Жерде қар бар.

Боран борап соғады.

Бұл қай мезгілде болады?(Қыс)

Гүл-гүл жайнап жер, аспан,

Гүрілдейді сайда өзен.

Гүлжазира жарасқан

Гүлдерімен қай кезең? (Көктем)

Жаңа білім.

-       Сонымен,  сабағымыздың тақырыбы не туралы болды? Бұл атауларды бір сөзбен қалай атаймыз?

-       Дұрыс айтасыңдар. Жыл мезгілдері.

-       Неше жыл мезгілі бар?

-       Күннің жылуы, желдің соғуы, боранның ұйтқуы қандай құбылыстар?

-       Табиғат құбылыстары.

-       Ендеше, жыл мезгілдері де табиғаттың құбылыстары болып есептеледі.

 1-тапсырма. Дәптермен жұмыс.

 Бұл қай мезгілге тән белгілер?

1.Ауада дымқыл сыз бар. Аспан күңгірт, бұлыңғыр. Маңайда қызарып солған қурайлар көрінеді.

2. Жұқалаң қар күншуақта ери бастады. Ызғырық жел жоқ. Енді аз күнде сай-саламен сарқырап аққан су кең алқапқа құлайды.

3. Түнімен жауған мамық қар ауланы аппақ тонға орап тастапты.

4. Біз жайлауға шықтық. Жолда бүлдіген тердік. Күн ыстық еді. Мен қатты шөлдей бастадым.

Артикуляциялық жаттығулар:

Сіріңке жағып суға батырамын.

Сұрақ:

-От қалай сөнді?

- Быжж.(қайталайық)

Шарды үріп, оқыстан жарып қаламын.

Сұрақ:

-Шар қалай жарылды?

- Тарс.(қайталайық)

Барабанды қатты соғамын.

Сұрақ:

-Барабан қайтті?

-Дүңк-дүңк.(қайталайық)

Тіл дамыту жаттығуы:

Жаңылтпашты қайтала да жатқа айтып көріңдер.

Күн ыстық,

Күнге  қыздық.

Суға түстік,

Үздіксіз жүздік.

Қыста –

Күн қысқа.

Күн қыста-

Тым қысқа

2- тапсырма. Жұптық жұмыс.

Табиғаттың төрт мезгілі бір-біріне ұқсамайтын құбылыс. Әр мезгілге тән басты белгілерді бірін-бірі қайталамайтын жекелеген сөздермен және сөз тіркестерімен толықтырып жаз.

Жаз-  .... (ыстық, суға шомылу, лагерь, т.б.)

Күз- ...(салқын, бұлт, жаңбыр, сары жапырақ, т.б.)

Қыс - ...(суық, қар, аққала, жылы киім, мұз т.б.)

Көктем -...(күн шуағы, гүлдер, бұлақ сылдыры, т.б.)

Сергіту.( дене қимылы жаттығуы)

Жел бетімізге қарай соғып тұр(қол білезіктерін қозғай отырып, беттеріне қарай желпиді.

Ағаштар шайқалады(қолдарын жоғары көтеріп, өздері де тербеледі).

Жел сәл тынышталды(орындарына отырады).

Ағаштар әлде де жоғары өрлейді(орындарынан тұрып, қоларын аспанға созады.

(Оқушылардың еркіне қарай қайталауға болады)

3-тапсырма. Өз бетімен жұмыс. Мәтінді аяқта.

Күз мезгілі. Күн  бұлтты. Біз егінге қарай бет алдық....

Көзге арналған жаттығу:

-       Оқушылар, көбелек қай кезде көбірек болады? Қай жерлерден кездестіреміз? Көбелек қалай ұшады? Ендеше көбелектің ұшу бағытымен көзімізді қозғайық. (Алға-кері, сегіз саны тәріздес ұшайық).

 

Ұсақ қол моторикасына арналған тапсырма.(суреттерді штрихтау, қоршап бояу)

               

Бекіту сұрақтары:

 «Сұрақ менен, жауап сенен»

1. Көктемнің алғашқы гүлі(бәйшешек)

2. Тәтті шырын беретін ағаш(аққайың)

3. Хош иісті орман гүлі(мертуертгүл, інжугүл)

4. Халықаралық әйелдер мерекесін қай мезгілде тойлаймыз?(көктемде)

5. Ең мықты еңбекқор жәндік(құмырсқа)

6. Әр жыл мезгілінде неше ай болады?(үш ай)

7. Бір жылда неше ай бар?(12 ай)

8. Әр ай неше күннен тұрады?(30-31)

9. 30 күнге жетпейтін ай қыстың нешінші айы?(екінші)

10. Бір жылда неше жыл мезгілі бар?(төрт)

Рефлексия.

-Бүгінгі сабақ несімен пайдалы болды?

 Қандай жаңа ұғым алдыңдар?

Үйге тапсырма: Табиғат мезгілдеріне арналған мақал-мәтел жаттау.