Урок "Тавык, Тычкан һәм Көртлек"

МБОУ “Гимназия №25”

Ачык дәрес

Тема: “Тавык, Тычкан һәм Көртлек” әкияте буенча лексик-грамматик күнекмәләрне камилләштерү.

Әзерләде: татар теле һәм әдәбияты

укытучысы Гайнетдинова Илсөя

Илтөзәр кызы

20нче декабрь, 2012нче ел

Максатлар: 1) Рус телле балаларны татар телен өйрәнүгә кызыксыну уяту, мәгълүмати технология, тикшеренү-эзләнү методы аша укучыларның иҗади сәләтләренең ачылышларына этәргеч ясау.

                      2) Укучыларның танып-белү, фикерләү сәләтен, сөйләм телен үстерү; диалогик-монологик сөйләмгә чыгу.

                      3) Хезмәткә хөрмәт тәрбияләү.

Дәрес тибы: ЛГКК

Уку эшчәнлеген оештыруныңформалары: фронталь, индивидуаль, парлы, группалы.

Эш төрләре: карточкалар белән эшләү, уку, язу, диалогик-монологик сөйләм.

Җиһазлау: интерактив такта, карточкалар.

Дәрес планы:

I.Оештыру өлеше:

Укучылар белән исәнләшү, танышу, әңгәмә .

-         Исәнмесез укучылар! Исәнмесез кунаклар! Минем исемем Ильсия Ильтузаровна, ә синең исемең ничек?

-         Регина, сиңа ничә яшь?

-         Саша, син ничәнче сыйныфта укыйсың?

-         Даша бүген көн нинди?(салкын)

-         Таня хәзер нинди ел фасылы?(кыш)

-         Ә кыш нинди? (салкын, карлы, буранлы, тылсымлы, матур)

-         Әйе укучылар, кыш матур, сихри, әкияттәгедәй тылсымлы.

II.Үткәннәрне актуальләштерү:

- Ә сез әкиятләр укырга яратасызмы?Ә нинди әкиятләрне беләсез?Нинди әкиятләр укыдыгыз?

1нче слайд. Әкият. Әйе, укучылар, дөньяда әкиятләр бик күп. Алар төрле. Әкиятләрдә  халык тарихы чагыла(в сказках отражается история народа).  Әкиятләрне башка милләт балалары да укырга ярата.Узган дәрестә кайсы әкиятне укыдыгыз?Карагыз әле, бу әкиятләр арасында сезгә кайсы әкият таныш? Әйе, балалар, буген шушы әкият буенча эзләнү(исследование) үткәрәбез, шушы әкияткә туры килгән мәкальне табабыз һәм менә  бу тактага язылган шакмакларны ачабыз. Ә сез беләсезме, нәрсә ул мәкаль?Әйе, укучылар, мәкаль – это пословица. Даша менә сиңа  сүзлек, шушы сүзлектән пословица сүзенең аңлатмасын табарсың һәм безгә укырсың. Дәвам итәбез. Сез укыган әкияттә төп персонажлар нинди? (тавык, тычкан, көртлек)

2нче слайд.

Тавык чыга – бу нәрсә? (тавык). Тычкан чыга – бу нәрсә?(тычкан).

Көртлек чыга – бу нәрсә?(көртлек). Ә сез беләсезме, укучылар, татар телендә хайваннар нәрсә ? соравына җавап бирә. Карагыз әле:

3нче слайд

         На русском языке                                     На татарском языке

Это кто? – Это курица.                   Бу нәрсә (что)? – Бу тавык.

Это кто? – Это мышка.                    Бу нәрсә (что)? – Бу тычкан.

Это кто? – Это тетерев.                   Бу нәрсә (что)? – Бу көртлек.

-А мы сегодня с вами будем работать по   сказке, а в сказке все животные заменяют людей , значит они будут отвечать на вопрос кто?-кем?

                                      Бу кем? – Бу тавык.

                                      Бу кем? – Бу тычкан.

                                      Бу кем? – Бу көртлек.

1)    – Ә хәзер өйрәнгән сүзләрне кабатлыйбыз: тавык, көртлек, тычкан, тегермән, орлык, тегермән, он, мич, изә, яга . 4слайд.

2)    – Укучылар, карагыз әле сүзләрнең тәрҗемәсе дөресме? Дөрес түгел? Ә ничек тәрҗемә итәбез? Әйе дөрес. Тикшерәбез, кабатлыйбыз.

3)    – Әйдәгез әле, бу сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзибез: (укучылар: тавык тапты, мич яга, тегермәнгә бара, ипи изде, он алып кайтты) Бик яхшы.

III.Төп өлеш:

1)    Ә хәзер әкиятне искә төшерик (диалогик эш)

-         Орлыкны кем тапты?

-         Тегермәнгә кем барды?

-         Онны кем алып кайтты?

-         Ипине кем изде?

-         Мичкә кем якты?

-         Ипине кем пешерде?

-         Тычкан тавыкка булыштымы?

-         Көртлек тавыкка булыштымы?

-         Ипине кем ашады?

-Укучылар, хәзер диалог төзибез, парлап сөйләшеп карыйбыз (укучылар парлап диалог төзиләр, сөйлиләр)

2)    Ситуатив күнегүләр. Сезнең алдыгызда карточкалар. Карточкаларны алыгыз, 1нче биремне эшлибез.

1нче бирем. 5 слайд. Вместо точек подставьте того, кто сделал эти действия:

........... ...  орлык тапты.  ...............   шатланды.   ..........  тегермәнгә барды.    ...... он алып кайтты.   .............  ипи изде.   ..............  ипи пешерде.

Физминутка.  Тавык нинди хәрәкәтләр ясый? Әйдәгез үзебез күрсәтик әле. Ял итеп алыйк.

2 нче бирем. 6слайд. Вместо точек подставьте подходящие слова:

Тавык ...... тапты. Ул ...... китте. Тегермәннән  ..... алып кайтты. Мичкә.......

...... пешерде.

3нче бирем. 7слайд. Әйтегез әле , ә кем эшләмәде?

-         ..... орлык тапмады.

-         ..... орлыкны тегермәнгә алып бармады.

-         ..... онны алып кайтмады.

-         ..... ипине измәде.

-         ..... мичкә якмады.

-         .....икмәкне куймады.

Укучылар һәр биремнән соң, бер-берсенең карточкасын алып тикшерәләр, һәм билге куялар.

3)          - Әйтегез әле, ипине кем ашады?

Укучылар: тавык ашады ( берничә тапкыр кабатлыйлар).

-         Ә кем ипине  ашамады?

 Укучылар: тычкан ашамады, көртлек ашамады (кабатлыйлар).

-         Әйтегез әле, кем ашый? (кем эшли)

-         Ә кем ашамый? (кем эшләми)

IV.Йомгаклау:

-         Ребята перед вами лежат карточки, на них слова. Вы подумайте и составьте из них пословицу. Которую мы сюда впишем.

Укучылар тактага чыгып, мәкальне язарга тиеш.

Кем эшләми, шул ашамый.

Алган белемнәрне тикшерү өчен  тест язабыз.

Тест. 8слайд.

1.     Орлыкны кем тапты?

а)  көртлек;     б) тавык;    в) тычкан

                   2.  Тавык орлыкны кая итте?

                        а) өйгә;            б) мәктәпкә;         в) тегермәнгә

                   3.  Тавык тегермәннән нәрсә алып кайтты?

                        а) он;               б) ипи;                 в) сөт

                   4. Тавык нәрсәгә  якты?

                        а) мичкә;         б) өйгә;                в) тегермәнгә

                   5.  Ипине кем ашамады?

                        а) тавык;         б) тычкан             в) куян

Тест карточкаларда. Укучылар бер-берсенең тестын тикшереп билге куялар.

V.Өй эше: 9слайд.

Һәрбер укучының алдында өч төстәге карточка( кызыл, яшел, зәңгәр)

-         Укучылар, әйтегез әле, сезгә дәрес ошадымы?

-         Ошаса, әкиятне сөйли алсагыз, кызыл карточканы күтәрегез.

-         Ошаса, әкият буенча сорауларга җавап бирә алсагыз, яшел карточканы күтәрегез.

-         Ошаса, ләкин сорауларга җавап бирергә авырсынсагыз зәңгәр карточканы күтәрегез.

Ә хәзер, кем нинди карточка күтәрде, шундый  өй эше аласыз, карточканы әйләндереп карагыз әле.

Кызыл карточкада – әкиятне сөйләргә.

Яшел карточкада  - әкият буенча сорауларга җавап бирергә.

Зәңгәр карточкада – әкиятне сәнгатьле укырга

Диалогик эш: диалогны төзибез һәм парлап сөйлибез.

-         Орлыкны кем тапты?

-         .................................

-         Тегермәнгә кем барды?

-         ................................

Диалогик эш: диалогны төзибез һәм парлап сөйлибез.

-         ......................................?

-         Онны тавык алып кайтты.

-         ......................................?

-         Ипине тавык изде.

Диалогик эш: диалогны төзибез һәм парлап сөйлибез.

-         Мичкә кем якты?

-         ...........................

-         Ипине кем пешерде?

-         ................................

Диалогик эш: диалогны төзибез һәм парлап сөйлибез.

-         Тычкан тавыкка булыштымы?

-         .......................................

-         Көртлек тавыкка булыштымы?

-         .........................................

-         Ипине кем ашады?

-         ...............................

Кушымта.

1нче күнегү:вместо точек подставьте того, кто сделал эти действия:

............... орлык тапты.  ..............   шатланды.   ..............  тегермәнгә барды.  ................ он алып кайтты.  ...............ипи изде.   .................ипи пешерде.

2нче күнегү: вместо точек подставьте подходящие слова:

Тавык ........... тапты. Ул ................... китте. Тегермәннән ............. алып кайтты. Мичкә............         ............. пешерде.

3нче күнегү. Ответте на вопрос:  Ә кем эшләмәде?

-         .......... орлык тапмады.

-         .......... орлыкны тегермәнгә алып бармады.

-         .......... онны алып кайтмады.

-         .......... ипине измәде.

-         ........... мичкә якмады.

-         ............икмәкне куймады.

Тест.

1.     Орлыкны кем тапты?

а)  көртлек;     б) тавык;    в) тычкан

                   2.  Тавык орлыкны кая итте?

                        а) өйгә;            б) мәктәпкә;         в) тегермәнгә

                   3.  Тавык тегермәннән нәрсә алып кайтты?

                        а) он;               б) ипи;                 в) сөт

                   4. Тавык нәрсәгә  якты?

                        а) мичкә;         б) өйгә;                в) тегермәнгә

                   5.  Ипине кем ашамады?

                        а) тавык;         б) тычкан             в) куян

КЕМ

ЭШЛӘМИ,

ШУЛ

АШАМЫЙ