Урок-диспут на тему "Почему одинок Базаров ?"

                                       Литературэр                         1- рэ урок

Темэр:Къолэжъымыкъо Зезэрыхьэ итаурыхъ. Къоджэбэрдыкъо                           Мыхьамэт игъыбз.

Мурадыр:1.Къолэжъымыкъо Зезэрыхьэ итаурыхъ нэ1уасэ

                       фэш1ыгъэнхэр.

                   2.Къоджэбэрдыкъо Мыхьамэт игъыбзэ зэхэфыгъэныр.

                   3.Таурыхъ зыфа1оэр, ащ литературэм ч1ып1эу

                      щиубытырэр к1элэеджак1охэм ягъэш1эгъэныр.      

Нэрлъэгъу 1эпы1эгъур: ансамблэу «Жъыум» къы1орэ гъыбзэу « Къоджэбэрдыкъо Мыхьамэт игъыбз»  зыфи1орэм  егъэдэ1угъэнхэр.

                                          Урокым ик1он.

I Урокым изэхэщэн.

Темэр, мурадыр ясэ1о.

 II Унэмк1э гъэцэк1ыным иуплъэк1ужьын.

Упч1эхэр:

1.Сыда блэк1ыгъэ урокым зэдгъэш1агъэр?

2. Сыд  хъугъэ-ш1агъэха  едзыгъом лъапсэ фэхъугъэхэр, нарт Шэбатныкъо изек1уак1эхэр къэзы1уатэрэр?

3. Едзыгъор къызтегущы1эу, Шэбатныкъо зы1ук1эу, зыдэгущы1эу щыт образхэр къэжъугъэнаф.

4. Сыда анахьэу Шэбатныкъо зылъыхъурэр, зыфаер? Адыгэ хабзэм тетэу, нартмэ я1ахъорэ Сэтэнаерэ Шэбатныкъо рагъэблагъэ, ау ахэм къа1орэ зэк1э щегъэзые. Сыда ащ фэдэу Шэбатныкъо зык1эзек1орэр?

5.Шэбатныкъо ипортрет шъукъытегущы1.

6. Сыда Шэбатныкъо ил1ыхъужъныгъэ къэзгъэлъагъорэр?

III Темак1эм икъэ1отэн.

а). Къолэжъмыкъо Зэзэрыхьэ изек1куак1и къумыкъуищмэ язек1уак1и къафэсэ1уатэ.

 б)Зэшхэу Шыужъыер, Блэк1ахьэр,  ык1и Шъхьэц1ак1эр зэнэкъокъунхэм фэзыщэхэрэ 1офыгъохэм атегущы1эгъэныр.

в)Гущы1э къинхэм 1оф адэтэш1э.

-къебжъэпэуагъ-пхъатэ пихьыгъэп.

-сыхьэджасэр-чан, гъуч1 папц1.

-1аплъэк1у- зепщэк1ымэ, п1ит1у къек1ок1ын чъыг зигъумагъ.

2. Къоджэбэрдыкъо Мыхьамэт игъыбзэ къэбарэу пылъыр къафэсэ1уатэ.

а)Къоджэбэрдыкъо Мыхьамэт игъыбзэ адыгэхэм заусыгъэр бэш1агъэ-я XIX-рэ л1эш1эгъур ары. Мыхьамэт л1ыгъэшхо зэрихьагъ. У1эгъэжъыр зэрэтелъызэ зэуагъэ ык1и ик1эрык1эу къау1агъ, щэр хахи зэхащхыхьагъэ шъхьаем, нэфшъагъом ыпсэ хэк1ыгъ. Ар гъыбзэм 1упк1эу къе1уатэ. Къоджэбэрдыкъо Мыхьамэт ц1ыфмэ лъэшэу ш1у алъэгъущтыгъэ. Ары ащ гъыбзэ  фаусынэу зык1эхъугъэри. Л1ыхъужъыр лъэпкъым зэрик1асэр мыщ фэдэ гущы1эхэм дэгъу дэдэу къытагъаш1э:

                          Мыхьамэт ичэтэутым

                          Сабыибэ къыфыкъонэжь,

                          Мыхьамэт ижьау дахэм

                          Ныбджэгъубэр къыч1эуцожь.

Мыхьамэт ежь ышъхьэ и1оф паеп, къызхэк1ыгъэ ц1ыфмэ апае нахь ыпсэ зак1игъэт1ылъыгъэр. Ары а гъыбзэм къы1уатэрэм общественнэ мэхьанэшхо и1эуи къэзыш1ырэри. Ары ц1ыфхэми непэ къызнэсыгъэм ащымыгъупшэжьэу ар къызк1а1орэри.

б)Гущы1э къинхэм 1оф адэтэш1э.

Жьыубгъу-ч1ып1эм ыц1;

Азатэр-топгъаохэм япащэ зэрягъусэу;

Пк1эгъуалэр-шы, шым ышъу, шы фыжь ы1оу ары;

Тенджыз-хышху, океан;

Гъэзэуат-зау, лъыш1эжь зау;

Ластыч-шэк1 лъэпкъ, сатин;

« 1азэжъмэ узызэхащхэм» ц1ыф 1азэхэм иу1агъэхэр апхыгъэх, шэк1 п1ок1э фыжь къабзэм сабыныпс-к1энк1эпс зэхэш1ыхьагъэ щафэзэ ащхагъэх;

« Мыхьамэт  ичэтэутым» -Мыхьамэт ичатэ утынэу арихырэр;

« Псыш1уапэ батэр щегъэщы» -Псыш1уапэк1э ч1ып1эм еджэх, батэм бэ дэдэ ы1оу ары къик1ырэр.

« Чэщ щысым къеогъэзэщ» у1агъэ зытелъым чэщрэ к1эрысыщтыгъэх, к1апщэ фаш1ыщтыгъэ; А чэщ щысыным ихьылъэ шыпхъоу Хьабибэ дахэм ещэчы ы1оу  ары ащ дэжьым къик1ырэр;

К1эпщэныщэу- к1апщэм щаук1ынэу къыращэл1эгъэ былымхэр, мэлхэр арых.

Хьаджэ-молэхэр- ислъам диным и1умэтхэм ащыщых; хьаджэхэр ефэндхэм апшъэ итых, молэхэр еджак1ох; у1агъэм къыфащэгъэ ныщхэр ахэмэ зэбгыращыжьых; ядэжьмэ ащэх ары мыщ дэжьым къыригъэк1ырэр.

в)  Гъыбзэм  къызэлъыпадзэзэ къеджэх.

3.Таурыхъ зыфа1ор, ащ литературэм ч1ып1эу щиубытырэр к1элэеджак1охэм къафэсэ1уатэ. 

IV Зэфэхьысыжь.

Сыд фэдэ гъыбза непэ зэхэтфыгъэр?

Сыда Мыхьамэт ехьыл1эгъэ гъыбзэр ащымыгъупшэжьынэу непэ къызнэсыгъэми къызк1а1орэр?

Сыд фэдэ таурыхъа непэ тызтегущы1агъэр?

Сыд фэдэ темэ шъхьа1а ащ къыщи1этырэр?

Сыда таурыхъ зыфа1орэр?

 V Унэмк1э гъэцэк1эн.

н. 9-19, къэ1отэн, зэхэфын.

VI Оценкэхэм ягъэуцун.

К1элэегъаджэр     

Краткое описание документа:

3. Против войны надо бороться, пока она не началась. Это значит: - поддерживать усилия миролюбивых сил по обузданию войны;

- оперативно реагировать на все изменения в планах и намерениях вероятного противника, держать войска и органы управления на уровне, адекватном вероятной угрозе;

- изучать, творчески перерабатывать опыт минувшей войны и применять его с учетом современных реальностей.