Урок-презентация по казахскому языку на тему "Қоғам қайраткерлері. М.Тынышбаев-техника ғылымдарының докторы"

• 1 слайд

  Сабақтың тақырыбы: Қоғам қайраткерлері. М.Тынышбаев-техника ғылымдарының докторы

• 2 слайд

  Сабақтың мақсаты: Білімділік : М.Тынышбаев туралы тыңдаушылардың білімдерін кеңейту,тереңдету, жай сөйлемді практикалық жолмен меңгерту; Дамытушылық: тыңдаушыларды өз бетінше ізденіп, оқып-үйренуіне дағдыландыру, сөздік қорын молайту, жай сөйлем туралы алған білімдерін пысықтау; Тәрбиелік : қазақ халқының ұлы тұлғаларынан үлгі алу, қазақ елінің тарихын, мәдениетін білуге,құрметтеуге баулу.

• 3 слайд

  Сабақтың ұраны: «Өмір-теңіз,онда жүзем демеңіз, Ізгіліктен жасалмаса кемеңіз.» Рудаки.

• 4 слайд

  Нені білуі тиіс : ● Жай сөйлемнің түрлері; ● Жалаң және жайылма сөйлем .

• 5 слайд

  Нені үйрену қажет : ● Мұхамеджан Тынышбаев туралы мәлімет алу; ● Жай сөйлемнің түрлерін ажырата білу, қолдану.

• 6 слайд

  Үй жұмысын тексеру Толықтыруды қажет ететін тест Тұрлаулы немесе тұрлаусыз мүшелернің бірі жоқ сөйлемді...............дейміз. Зат,құбылыс,мезгіл,мекен атауын білдіреді,бір ғана сөйлем мүшесі бар сөйлем-...............дейміз.

• 7 слайд

  Балама жауаптары бар тест. Бастауышы бар,кейде айтылмай тұрады,баяндауыш арқылы тауып алуға болатын -жақсыз сөйлем? а) иә в) жоқ 2. Сөйлемде тек тұрлаулы мүше-бастауыш пен баяндауыш болатын -жалаң сөйлем? а) иә в) жоқ

• 8 слайд

  Таңдамалы тест. 1. Бұйрықты сөйлемді көрсетіңіз. А) Дұшпанға тастай қатты бол. В) Тіл – сарқылмас ғылым. С) Япыр-ау, қайда сол күндер. Д) Көп алғысы көгертер. Е) Ақылды адам айтқызбай біледі. 2.Жайылма сөйлемді табыңыз. А) Мен кітапханадан қызық кітап алдым... В) Асқар – инженер. С) Күз. Д) Бала болашақ. Е) Еңбекті бағалау.

• 9 слайд

  Сәйкестілік тест Дұрысын белгілеңіз Атаулы сөйлем а) Алақай, мен бес алдым! Жақсыз сөйлем в) Аппақ қар. Лепті сөйлем с) Дүкенге бару керек. Жауаптары : а) 1а, 2в, 3с в) 1в, 2с, 3а с) 1в, 2с, 3а.

• 10 слайд

  Семантикалық кесте р\с Жай сөйлем түрлері Жақ ты сөй лем Жақсыз сөй лем Толымды сөйлем Толымсыз сөйлем Жа лаң сөй лем Жайылма сөй лем Атаулы сөй лем 1 Үлкендерге құрмет көрсету керек 2 Көктем. 3 Қ.Сәтпаев-ұлы тұлға. 4 Біз достарымызбен мақтан етеміз. 5 Бейбарыс өмір бойы қыпшақ тілінде сөйлеген. 6 Иә,дұрыс! 7 Кім бүгін киноға барады?

• 11 слайд

  Жай сөйлем Атаулы сөйлем Зат,құбылыс,мезгіл,мекен атауын білдіреді,бір ғана сөйлем мүшесі болады Көктем. Жақты сөйлем Бастауышы бар,кейде айтылмай тұрады,баяндауыш арқылы тауып алуға болады Театрға бардық Жақсыз сөйлем Атау тұлғада тұрған бастауышы жоқ,баяндауыш арқылы табуға болады. Оған айтқанбыз. Толымды сөйлем Тұрлаулы мүшелері толық қатысқан сөйлем. Кеше жапалақтапқаржауды. Толымсыз сөйлем Тұрлаулы немесе тұрлаусыз мүшелерніңбірі жоқ сөйлем -Сен бүгін мектепке барасың ба? -Иә. Жалаң сөйлем Сөйлемде тек тұрлаулы мүше-бастауыш пен баяндауыш болады. Күн шықты. Жайылмасөйлем Тұрлаулы және тұрлаусыз мүшелері қатысқан сөйлем. Ескерткіштің ашылу рәсіміне белгілі қоғам қайраткерлері қатысты.

• 12 слайд

  Жалаң сөйлем Бастауыш Баяндауыш Тұрлаулы мүшелер

• 13 слайд

  Жайылма сөйлем Бастауыш Баяндауыш Анықтауыш Толықтауыш Пысықтауыш

• 14 слайд

  Қар жауып тұр.Қар жапалақтап жауып тұр. Қоңырау соғылды. Күміс қоңырау сыңғырлай соғылды.

• 15 слайд

• 16 слайд

• 17 слайд

• 18 слайд

• 19 слайд

  Лексикалық минимум: Қоғам қайраткері-общественный деятель Жетік меңгереді- изучил полностью Ерлер гимназиясы-мужская гимназия Әке арманы-мечта отца Үздік үлгерімі-отличная успеваемость Өнегелі тәртібі-прилежное поведение

• 20 слайд

  Білу Мұхамеджан Тынышбаев (1879-1937) Мұхамеджан Тынышбаев-қоғам қайраткері,қазақтың теміржол инженері,тарихшы,ғалым,ІІ Мемлекеттік Думаның депутаты,Қоқан автономиясының басшысы,Алашорда үкіметінің мүшесі. Туған жері-бұрыңғы Жетісу облысының Лепсі уезіне қарасты Мақаншы-Садыр болысындағы Жыланды тауының етегі,қазіргі Алматы облысының Қабанбай ауылы. Әкесі Тынышбай кедей шаруа болатын, «балам оқып,білімді азамат болса» деген әке арманы орындалып,он бір жасар Мұхамеджан Верный қаласындағы ерлер гимназиясының екі жылдық дайындық классына оқуға алынады.Әке үмітін ақтау үшін бар ынтасын оқуға жұмсайды.Алғашқы күннен бастап сабағын жақсы оқып,орыс тілін жетік меңгеруге күш салады.Жыл сайын кластан класка 1-дәрежелі наградамен көшіріліп,үздік үлгерімімен,өнегелі тәртібімен ұстаздарының ықыласына бөленеді.1900 жылы гимназияны Алтын медальмен бітіріп,ынталы жас жоғары білім алуға ұмтылып,Петербордағы теміржол қатынасы институтына оқуға түседі.

• 21 слайд

  Түсіну 1.Сөйлемді толықтырыңыз: Мұхамеджан Тынышбаев-... а)атақты әнші; ә)тұңғыш ғарышкер; б)құрметті зейнеткер; в)қазақтың теміржол инженері 2. Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты таңдаңыз: а)Тынышбаев Қабанбай ауылында туылған; ә)Мүхамеджан ерлер гимназиясында оқыған; б)жаңа оқулық алды; в)Алтын медальмен бітірді

• 22 слайд

  3. Мәтіндегі басты тірек сөзді табыңыз. а) табиғат, жұмыс, Есіл ә) ынталы,үздік,қайраткер б) мақсат, жұмысшы, отан в) еңбек, астана, ынтымақ 4. Мәтінге сәйкес ақпаратты таңдаңыз. 1900 жылы ... . а) соғыс басталды ә) Астана қаласы салынды б) ҚР-ның тұңғыш Президенті сайланды в) Петерборға оқуға түседі 5. Мәтінде жауабы бар сұрақты таңдаңыз. а) Қазақстанның бас қаласы қай қала? ә) Ол неге ұмтылды? б) Астана қаласының іргетасы қашан қаланды? в) Қазақстанның неше астанасы болған?

• 23 слайд

  Мынау сөздерге антоним табыңыз: Соңғы- ерлер- Бұрыңғы- Мына сөздерге синоним жазыңыз: Өнегелі- Үздік- ұстаз-

• 24 слайд

  Мынау сөздерге синквейн құрыңыз: Ғалым Сөйлем

• 25 слайд

• 26 слайд

• 27 слайд

  Терме диктанты Қазақстан жері ,қоғам қайраткері, үй жинау дана басшылар,кең-байтақ жерімізді, дүкен аралау ,Алтын медальмен, ұлттық тағамдар әзірлеу, киноға бару, тәуелсіз ел үздік оқуы, киноға бару «Тәуелсіздік» монументі ,теміржол институты, аспаны ашық.

• 28 слайд

  Сөз таптарын белгілеңіз: Сөздер Зат есім Сын есім Сан есім етістік есімдік өнегелі           меңгерді           инженер           Бірмың тоғыз жүз           ол          

• 29 слайд

  I. Сөз тіркестерін жаз. Iқатар IIқатар “Ойлан” “Тап” 1. Зат есім+зат есім 1. Сан есім+зат есім 2. Сын есім+зат есім 2. Сын есім+ зат есім 3. Сан есім+зат есім 3. Зат есім+етістік

• 30 слайд

  С-дан басталатын 8 сөз Берілген басқы әрпі бойынша төмендегі бос тор көзге сол әріптен басталған сегіз сөз тауып жазыңдар. Ол сөздер төмендегідей заттардың атауы болсын: 1. Сұйық зат С 2. Зат немесе құбылыс атауы С 3. Дақыл атауы С 4. Жемістің аты С 5. Қарудың аты С 6. Жоғарғы оқу орнының оқушысы С 7. Өсімдік атауы С 8. Студентке төленетін айлық С

• 31 слайд

  Тест № 1 Сөйлем. 1- нұсқа. 1. Бастауыш пен баяндауыштан ғана тұратын сөйлем түрін табыңыз. А) Жайылма. В) Толымды. С) Атаулы. Д) Жалаң. Е) Жақсыз. 2. Атаулы сөйлемді табыңыз. А) Таулар бұлтпен тірескен. В) Қазақстанның жері кең-байтақ. С) Көгілдір көлде аққу қалқиды. Д) Таулы аумақтарының табиғаты аса сұлу. Е) Жап-жасыл дала. 3. Бастауышы зат есімнен болған жақты сөйлемді табыңыз. А) Олар туралы оқығанмын. В) Олар 1991 жылы ғарышқа ұшты. С) Үлкендер бір ауыздан қолдады. Д) Біз Жер-Ана жыламаса дейміз. Е) Адам туған жерін аңсайды. 4. Сызықша дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз. А) Сусыз-өмір жоқ. В) Табиғат-тірі дүние. С) Су-тіршілік көзі. Д) Балқаш-көлі ең таза көл. Е) Орман ауаны-тазартпайды. 5. Толымсыз сөйлемді табыңыз. А) Теледидар өнерге, мәдениетке, халыққа қызмет етеді. В) Сен теледидар алдында ұзақ отырғаның үшін ата-анаңнан ескерту аласың. С) Ол бағдарлама қанша уақытқа созылуы керек? Д) Теледидарды көп қарайсың ба? Е) Балаларға арналған жеке бағдарлама болуы керек. 6. Сөйлемді аяқтаңыз. Табиғатты ... ! А) Қайтар. В) Қорға. С) Өткіз. Д) Апат. Е) Күрес. 7. Сөйлем мүшелері талданбайтын сөйлем түрін белгілеңіз. А) Атаулы В) Жақты С) Жайылма Д) Жақсыз Е) Жалаң 8. Жай сөйлемнің түрін ажыратыңыз. Қыс. Күн суық. А) Атаулы. В) Жалаң. С) Жақсыз. Д) Жайылма. Е) Толымды. 9. Жалаң сөйлемді табыңыз. А) Таң атты. В) Мен мектепке жиналдым. С) Оқу басталатын уақыт та тез жетті. Д) Мұғалім балаларды тізім бойынша тексерді. Е) Бүгінгі мереке маған ұнады. 10. Сөйлемнің түрін көрсетіңіз. Түн. Тыныштық. А) Жақты. В) Жақсыз. С) Атаулы. Д) Жайылма. Е) Жалаң.

• 32 слайд

  Тест № 2 Сөйлем. 2- нұсқа 1. Толымсыз сөйлемді табыңыз. А) Мен спорт клубына барамын. В) Үйде отырамын. С) Мен мектепке келемін. Д) Мен аға- інілеріммен саяжайға барамын. Е) Мен дүйсенбіде шахмат үйірмесіне барамын. 2. Сөйлемді толықтырыңыз. Мұғалім бізбен сөйлес... тұр. А) –кісі В) –мен С) –ге Д)-іп Е) үшін 3. Жалаң сөйлемді көрсетіңіз. А) Оның музыкалық мәдениеті өте бай. В) Мен таңға дейін отырдым. С) Олардың әндерін бәріміз тыңдаймыз. Д) Ол оқып жүр. Е) Олар қаржыны да мол табады. 4. Сөйлемді аяқтаңыз. Көктемнің алғашқы гүлі - ... . А) Қалампыр. В) Раушан. С) Көкнәр. Д) Бәйшешек. Е) Қызғалдақ. 5. Сөйлем ішінен жалаң сөйлемді табыңыз. А) Еліміз Елтаңбасымен еңселі. В) Айту-менің парызым. С) Халық бар жерде – тіл де бар. Д) Елдіктің белгісі іспетті. Е) Зерттеулер бар. 6. Жайылма сөйлемді табыңыз. А) Тоқтар Әубәкіров-ғарышкер. В) Мұқанов Мұрат-құрылысшы. С) Жетісу- жер жаннаты. Д) Ол-шындық. Е) Әр халықтың тарихында ерекше қадірлі жерлер бар. 7. Құрамына қарай жай сөйлем түрлерінің жалпы санын көрсетіңіз. А) 7 В) 3 С) 2 Д) 5 Е) 9 8. Бұйрықты сөйлемді көрсетіңіз. А) Теңге үнемді сүйеді. В) Ақша-халық байлығы. С) Тиыннан теңге құралады. Д) Теңге ұлттық-валюта. Е) Ақшаны үнемдей біл. 9. Сөйлемді аяқтаңыз: Балалар қыста шанамен ... . А) Сүйрейді. В) Сырғанайды. С) Отырады. Д) Секіреді. Е) Тұрады. 10. Атаулы сөйлемді табыңыз. А) Аппақ қар. В) Олар кешігіп келді. С) Оқушылар үйге келді. Д) Мен әлі отырмын. Е) Сабақ басталды.

• 33 слайд

  Тест жауаптары: № Тақы рыбы: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 Сөйлем Д Е Е С Д В А А А С 2 Сөйлем В Д Д Д Е Е А Е В А

• 34 слайд

  Жинақтау “Кім жылдам?” 1.Берілген жалаң сөйлемді жайылма сөйлемге,жайылма сөйлемді жалаң сөйлемге айналдыр. 1. Жазира отыр. Нұрлан күндегісінен ерте тұрды. 2.Ол кешікті.Балалар жүгіріп далаға шықты. 3.Әкем мақтады.Үйге қонақтар келді. 4.Тынышпаев-инженер.Ол орыс, француз тілдерін жетік білген.

• 35 слайд

  Тұлғаны танып,біліңіз: ХVІІ-ХVІІІ ғасырларда өмір сүрген, 1663 жылы дүниеге келген. ...жастайынан-ақ халқының жоғын жоқтап,туған жерінің ,елінің бірлігі мен ынтымағы үшін қызмет еткен; «Жеті Жарғы» заңын құрастыруына үлес қосқан тарихшы, ғалым,Алашорда үкіметінің мүшесі. Туған жері-қазіргі Алматы облысының Қабанбай ауылы. 1900 жылы гимназияны Алтын медальмен бітіріп,ынталы жас жоғары білім алуға ұмтылады 1960-1969жылдары–Қарағандыметаллургиязауытындажұмысістейді. 1969-1973жылдары–Қарағанды облысы Теміртау қаласындағы партия-комсомол жұмыстарында жауапты қызметтер атқарды. 1973-1977жылдары–Қарметкомбинаттың партком хатшысы.

• 36 слайд

  ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЕҢ ҮЗДІК ТЕХНИКАЛЫҚ ЖОО-ҢЫҢ ҰЛТТЫҚ РЕЙТИНГІ № Жоғары оқу орындарының атауы Результативность деятельности вуза, вес. % (анкета 1) Оценка экспертов, вес.% (анкета 2) Оценкаработо-дателя, вес.% (анкета 3) Итоговые результаты, вес. % 1 Казахстанско-Британский технический университет 54,77 20,00 16,41 91,18 2 Казахский национальный технический университет имени К.И.Сатпаева 32,48 19,6 20,00 72,08 3 Карагандинский государственный технический университет 42,51 16,5 8,22 67,23 4 Казахская академия транспорта икоммуникаций им. М.Тынышпаева 36,57 9,80 7,31 53,68 5 Казахский агротехнический университет имениС.Сейфуллина 26,01 13,2 13,56 52,77 6 Алматинскийуниверситет энергетики и связи  http://www.aues.kz/ http://www.aipet.kz/  27,75 9,04 10,34 47,13 7 Восточно-Казахстанский государственный технический университет имени Д.Серикбаева 34,05 7,00 3,08 44,13 8 Алматинскийтехнологический университет 25,72 9,66 6,55 41,93 9 Западно-Казахстанский аграрно-технический университет имениЖангирхана 29,21 5,64 3,62 38,48 10 Карагандинский государственный индустриальный университет 25,89 6,60 2,56 35,05 11 Рудненскийиндустриальный институт 26,81 2,38 4,00 33,19 12 Атырауский институт нефти и газа 16,67 4,42 4,89 25,98 13 Казахстанский инженерно-технологический университет 19,35 0,14 3,83 23,32