Урок-викторина Хетæгкаты Къостайы сфæлдыстадæй

МКОУ лицей ст. Змейская

Урок – викторина

«Хетæгкаты Къостайы цард æмæ сфæлдыстад»

                                          Ахуыргæнæг: Кереселидзе Р.В.

2014 аз

Урочы темæ: Хетæгкаты Къостайы цард æмæ сфæлдыстад.

Урочы нысан: Рацыд æрмæг Къостайæ скъоладзаутæ куыд зонынц, уый сбæрæг кæнын.

Скъоладзаутæм рæзын кæнын цымыдисдзинад, уарзондзинад Къостамæ, йе сфæлдыстадмæ.

Урочы цыд.

I.     Организацион хай.

II. Адих кæнын сывæллæтты командæтыл. Командæтæн нæмттæ æрхъуыды кæнын.

ФЫЦЦАГ ТУР.

- Чи загъта Къостайы тыххæй ацы ныхæстæ?

(Интерактивон фæйнæгыл радыгай скъуыддзæгтæ равдисын)

«Алы адæмтæ дæр æхсызгонæй æмæ сæрыстырæй фæзæгъынц, дзыллæты цæсты сæ кадджын чи скодта, сæ национ гени, уалдзыгон дидинæгау, кæй фæрцы райхæлд. Сæ уыцы ахсджиаг хъæбулты нæмттæ.

Англисаг сæрыстырæй фæзæгъы Шекспиры ном, шотландиаг-Бернсы, немыцаг-Гётейы, италиаг-Дантейы, уырыссаг-Пушкины.

Мах, ирæттæ, та фæзæгъæм Къоста æмæ нын уыцы ном нæ зæрдæтæ байдзаг кæны æгæрон сæрыстырдзинадæй, хъæбулы уарзондзинадæй».

Абайты Васо.

«Къоста у ирон адæмы Леонардо да Винчи».

А. Фадеев.

«Адæмы цæсгом æмæ намыс чи свæййы, адæм сæ ивгъуыд дуджы мысинæгтæ æмæ сæ фидæны ныфс кæй номимæ фæбæттынц, сæ туг, се стæгыл кæй фæнымайынц, ахæм поэттæ нырма чысыл райгуырд.

Хетæгкаты Къоста хауы уыцы чысыл бинонтæм».

Мариэттæ Шагинян

ДЫККАГ ТУР.

Радыгай дæттын фæрстытæ командæтæн.

1.   Кæд æмæ кæм райгуырд Къоста?

2.   Чи уыдысты йæ мад æмæ йæ фыд?

3.   Чи уыдис Чендзе?

4.   Кæм ахуыр кодта Къоста? Ранымайут сæ.

5.   Цал хатты уыдис хаст Къоста æмæ цæй тыххæй?

6.   Къостайы æмдзæвгæты æмбырдгонд цы хуыйны æмæ кæд рацыди?

7.   Къостайæн йæ удыгасæй цал чиныджы рацыдис мыхуыры? «Ирон фæндыр» кæцы уыди?

8.   Къоста йæ уацмыстæ цавæр æвзæгтыл фыста?

9.   Къоста  цæмæн у нымад ирон æвзаг æмæ ирон литературæйы бындурæвæрæгыл?

10.                    Кæд амард Къоста æмæ кæм ныгæд æрцыд?

(1 апрелы, 1906 азы. Ныгæд æрцыд Лабæйы, фæлæ йæ цалдæр боны фæстæ сластой Дзæуджыхъæумæ æмæ йæ баныгæдтой Ирыхъæуы аргъуаны кæрты.)

ÆРТЫККАГ ТУР.

 «Чи раздæр?»

1.   Къостайæн фыццаг цырт нæ горæты æвæрд кæд æрцыд? Цы фыст ыл ис?

(6 янв. 1955 аз, «Основоположнику осетинской литературы К. Хетагурову (1859-1906гг.) от правительства Советского Союза.

2.   Чи у цырты скульптор?

(С. Тавасиев)

     3. Чи уыдысты Къостайы уарзон сылгоймæгтæ?

     4. Къостайы æмдзæвгæтæй кæцы сси тохы зарæг?

     5. Къостайы уарзон зарæг цавæр у?

         (Бигъаты Сосейы зарæг»)

ЦЫППÆМ ТУР.

Кæцæй сты ацы рæнхъытæ? (Интерактивон фæйнæгыл скъуыддзæгтæ равдисын)

1.   Æрцыдтæн… Мæхицæй фыддæр

    Мæгуырæй куы ссардтон дæу дæр,

         Мæ уарзон, мæ иубæстон адæм!..

(«Ракæс»)

2.   Удæнцой ма фена, махæн нæ цардывæнд

Чи халы барынвæндонæй!..

(«Солдат»)

3.   Рагæй мын «ацу» дæ цæстæнгас дзуры,

Рагæй дæ кодтон мæ уындæй тæрсын;

Зонын, дæ зæрдæ куыд ризы мæ цуры,

Хъусын ныр дæр ма йæ сусæг хъæрзын.

(«Хæрзбон»)

4.   Искæй зæрдæ уæ дзыназгæ нырризæд,

Искæмæ бахъарæд адæмы хъыг.

Дзыллæйы мастæй уæ исчи фæриссæд

Иумæ уæ разынæд иу цæстысыг!..

(«Додой»)

5.   Иунæг лæппу йын уыд

Сау куырм зæронд фыдæн.

Дарын æй байдыдта…

Абон йæ сау сынтæн

Бахъуыд йæ сагой!

(«Уæлмæрдты»)

6.   Мæ хур, мæ уарзон чызг, уыныс мæ,-

Ысурс и, базæронд дæ фыд;

Рæхджы бон чи зоны æнусмæ

        Мæныл ныккалдзысты сыджыт…

(«Фатимæ»)

ФÆНДЗÆМ ТУР.

1-аг командæйы фæрстытæ:

1.   Цы хонæм акростих? Цавæр уацмысы йыл æмбæлæм?

2.   Цавæр æвзагыл фыст æрцыд поэмæ?

3.   Кæд æмæ кæм æрцыд фыццаг хатт мыхуыры поэмæ «Фатимæ»?

(«Северный Кавказ», 1889аз)

4.   Кæмæн фыст æрцыд поэмæ «Фатимæ»-йы бацæуæны акростих?

2-аг командæйы фæрстытæ:

1.   Цавæр фразæ рацæудзæн акростих кæсгæйæ?

2.   Цал варианты уыд поэмæ «Фатимæ»-йæн?

3.   Чи ратæлмац кодта поэмæ ирон æвзагмæ?

(Ардасенты Хадзыбатыр)

4.   Куыд хоны автор Дзамболаты?

(«тæппуд къæрных»)

III Хатдзæгтæ скæнын.

 IV Бæрæггæнæнтæ сæвæрын.