Тақырыбы: Ежелгі Қосөзен мемлекеттері,Ежелгі Египед.
Мақсаты:1.Ежелгі Қосөзен елдері жайлы толық деректерді түсіну.
2. Есте сақтау дағдыларын дамыту
Сабақтың әдісі: баяндау, тест, қатемен жұмыс
Сабақтың көрнекілігі: карта, тест нұсқалары, қатемен жұмыс дәптерлері
Күтілетін нәтиже:
Қолданылған әдебиеттер: Қазақстан тарихы –оқу әдістемелік құралы (Іргебаев.Ғ.Д)
Сабақ кезеңдері Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
ІІ. Қайталанатын материал 1) Қосөзен елдері (ҮІғ ортасы

 Азияның оңтүстік-батысында қатарласа ағатын екі өзен-Евфрат пен Тигр.
 Бұл екі өзенді Қосөзен (Месопотомия) деп атайды.
 Табиғаты қолайлы,өсімдік пен жануарларға бай батпақты жер.
 5 мың жылдан астам уақыт бұрын Қосөзен бойында шағын елдер пайда бола бастады.
 Егіншілер арпа, бидай ,пияз, қияр т.б. екті.
 Бақташылар құрма ағашын, май шығаратын күнжіт екті.
 Малшылар қой ,ешкі,сиыр,шошқа, есек жануарларын бақты.
 Егіншілер соқаны есек пен өгізге жегу арқылы көп өнім ала бастады.
 Құрылысқа қажетті тас пен ағаштардың болмауынан , үй-жай үшін балшық пен қамыс пайдаланылды.Кейінірек,балшықтан кірпіш жасады.
 Алғаш Қосөзенді мекендегендер Шумер мен Аккад халықтары.
 Шумерліктер-Қосөзеннің шығысын;
 Аккадтықтар-оңтүстік-батысын мекендеген
2)Шумер мемлекеті.
 Шумер басшылары таптық қатынасына қарай, бірнеше торқа бөлінеді. Олар:
 Басшылары-Нубанда;
 Салық жинаушылар-Машки;
 Қоймашылар-Дуггур;
 Әскербасылар-Гал-Уку;
 Сауда-саттық басшысы-Дамкор;
 Б.з.д. III мыңжылдықта Қосөзенде алғашқы ірі қалалары;Ур,Урук,Лагаш,Ниппур қалалары бой көтерді.
 Лагаш қала-мемлекеті б.з.б.III мыңжылдықтың ортасында Урнанше билеушісінің тұсында гүлденген.
 Эанату билеушінің тұсында Лагаш қала-мемлекеті дамыды.
 Ур,Урук қала-мемлекеттерін бағындырды.
 Деректерде Киш және Элам мемлекеттерін бағындырды.
 Құдіретті патша Лугал-Заггиси қала-мемлекеттерін біріктіріп,орталықтанған мемлекетке айналдырды.
 Астанасы-Урук пен Ур.
 Діни орталығы-Ниппур.
3)Аккад мемлекеті.
 Б.з.д XXIV ғасырда Қосөзеннің орталығы Аккад қаласы.
 Шаруккин есімді патша Шумерді жаулап, Шумер-Аккад мемлекетін құрылды.
 Ол күміс тауларға сирияға дейінгі жерлерді өзіне бағындырды.
 Аккад мелекетінің гүлденуі Нарамсин патша кезінде болды.Ол мына жорықтарды ұйымдастырды;
 Батыста Сирияны жаулап алды,Жерорта теңізіне дейін жетті.
 Солтүстікте Урартуга;
 Оңтүстікте Тигр бойын тұтастай бағындырып;
 Шығыста Элам мемлекетіне жорық жасап,екі мемлекет арасына ортақ келісім жасады.
 Нәтижесінде ел жағдайы жасарып,сауда байланысы күшейді.
 Б.з.д 2109 жылы Шумерліктердің билеушісі Урдың III әулеті күшейіп,өз тәуелсіздігін жеңіп алды.
 Шумерліктер шығыстағы гутеиліктерге жорық жасады.
 Солтүстіктегі Ассирияға жасаған жорықтары нәтижесіз аяқталған болатын.
 Шульги тұсында шумерліктер Эламға 9 жорық жасап, 1 ғана бөлігін басып алды.
 Шульги өзіне құдай ретінде табынуын талап етті.
 Сирия және Тигр өзенінің жоғарғы ағысын толық бағындырды.
 Б.з.д. 2200 жылы гутеиліктер аккад мемлекетін басып алды.
3)Ежелгі Вавилон
 Ур әулеті билігі құлағаннан кейін,Вавилон қала мемлекеті Қосөзен бойындағы қуатты қала мелекетке айналды.
 Вавилон қаласы тез өсе бастады.
 Вавилон билігі Хамурапи б.з.д. 1792-1750 кезінде мемлекет күшейіп,Қосөзен бойындағы қалалардың бәрін бағындырды.
 Хамурапи тарихта алғаш 282 бабтан тұратын заң шығарды;
 Заңдарды қара тастан бағанаға жаздырды.
 Хамурапи күн құдайының қолынан билікті алып тұрған мүсінді бейнеледі.
 1902 жылы бұл тасты археологтар тапты.
 Заңдардың басым бөлігі әділетті болып ,егістікпен байланыстырылды.
 Кедей өсімқорға уақытында қарызын өтей алмаса,3 жылға құлдыққа отбасына берілді.

4)Ежелгі Египед
 Солтүстік шығыс Африка,Ніл өзені аңғары
 Ең ұзын өзен-Ніл өзені 5589 км
 Б.з.д.IVмыңжылдықта пайда болды
 Астанасы Мемфис қаласы
 Ең жоғарғы лауазым-Перғауын.
 Патшасы III Тутмос
 Ең үлкен пирамида-Хеопс.



Тыңдайды, жазып алады

Тақырыбы: Ежелгі Қосөзен мемлекеттері,Ежелгі Египед. Мақсаты:1.Ежелгі Қосөзен елдері жайлы толық деректерді түсіну. 2. Есте сақтау дағдыларын дамыту Сабақтың әдісі: баяндау, тест, қатемен жұмыс...