Викторина "Зая- Пандита основатель калмыцкого Ясного письма"

Наадн- викторин «Тод бичгин тууҗ

Күсл: Зая-Пандитан болн тод бичгин туск медрл батлх. Күүкдин ухаллһна, келлһнә чадвр өөдлүлх. Хальмг улсин тууҗар соньмсдг сурһмҗ өгх.

Орлцачнр: Нааднд  4-6 классмудын 3 баг ( баг болһнд 4 сурһульчнр) орлцна.

Самбрт  Зая-Пандитан  зург, тод бичгәр бичсн үгмүд, Цаһан толһа( алфавит) ѳлгәтә.

Багш: Хальмгин җирһл тааҗ медсн,

            Хәәртә үрн Зая-Пандита.

            Хальмг Таңһч эндр цецгәрсн,

            Ханлт өргәд, менд-байрта.

Словно книгу жизни он открыл...

Жив Зая-Пандита! Ярким светом

Он родную землю озарил

Благодарны мы ему за это. (“Зая-Пандита” Э. Тепкенкиев)

              Сурhульчнр, урдк кичәлд мадн  Зая-Пандитан  тускар күүндләвидн. Эндр болхла, мана класст тод бичгин өдрт нерәдсн “Тод бичгин тууҗ” гидг наадн-викторин давх.

Мана наадна орлцачнрин хәрүһинь соңсх, чик буруһинь йилһх, болн наадна аш һарһх күндтә жюрин гешүд:

1.     Хальмг келнә багш -

2.       Хальмг келнә багш-

        I.            Даалһвр  “Бичә эндүртн!”. (слайд олзлх)

1.Зая-Пандита гисн кемби? А) нертә зурач Б) нертә номт В) нертә баатр	2. Зая-Пандита  ямаран  ѳрк-бүлд  тѳрҗ? А) нег  үртә ѳрк-бүлд Б) тавн үртә ѳрк-бүлд В) олн  үртә  ѳрк-бүлд
3. Зая-Пандита  кедүдгч  җилд  тѳрҗ? А) 1691 җилд Б) 1599 җилд В) 1499 җилд	4. Зая-Пандита  ю  үүдәсмн? А) тод бичг Б) «Җаңһр» В) частр
5. Тод  бичг  гисн  юмби? А) кезәңк  хальмг  дун Б) кезәңк  хальмг  эпос В) кезәңк хальмг бичлт	6. Тод бичг кезә үүдәгдсмн? А) 1648 җилд Б) 1599 җилд В) 1691 җилд
7. Баавхн  гисн  кемби? А) Зая-Пандитан  ах Б) Зая-Пандитан аав В) Зая-Пандитан эцк	8. Зая-Пандитан  аавнь  кемби? А) Цецн Заяч Б) Күңкә Заяч В) Мѳңк Байн
9. Хальмгуд  тод  бичгиг  кедүдгч  җил  күртл олзлҗ йовв? А) 1920 җил күртл Б)1934 җил күртл В) 1924 җил күртл	10. Аавнь ямаран  күн  бәәҗ? А) байн күн Б) цецн күн В) хатуч күн
11. Зая- Пандита Төвдт  кедү җилдән сурһуль сурч? А) 10 җилдән Б) 22 җилдән В) 25 җилдән	12. Тод бичгин нилчәр ямаран  үүдәвр хадһлгдв? А)  “Һалан хадһл” гидг роман Б) Баатрлг дуулвр “Җаңһр” В) “Меклә шорһлҗн хойр” гидг тууль
13. Һаха сарин 5-д ямаран  өдр  темдглгднә? А) бамб цецгин өдр Б) балһсна өдр В) тод бичгин өдр	14.  Эн зургин зурачинь  келтн (слайдд “Зая-Пандита” гидг зург) А) Д. В. Сычев Б) Г. О. Рокчинский В) У. Д-Г. Бадмаев
15. Эн бумб  кесн  скульпторин нернь келтн А) В. С. Васькин Б) Н. Я. Эледжиев В) Р. Г. Рокчинский	16. Номтын бумб хама бәәнә? А) 3-гч микрорайонд Б) 5-гч микрорайонд В) 4-гч микрорайонд
17. Тод бичгт зәрм үзгүднь  кедү янзар бичгднә? А) 5 янзар б) 6 янзар    В) 3 янзар	18. Тод бичгәр үгмүднь яһҗ бичгднә? А) Барун талас зүн талагшан Б) Деерәс дорагшан В) Зүн талас  барун талагшан

     II.            Даалһвр “Чик дараһинь олтн”

Самбрт үгмүд бичәтә.  Эн үгмүдин  чик  дараһинь олад, зәңгс умшх кергтә. Баг болһнд 1 зәңг.

1.     Олн үртә, төрсмн, Зая-Пандита, өрк-бүлд.

2.     Зая-Пандита, сурч, Төвдт, сурһуль.

3.     Хальмг, эн, үүдәсмн, бичлт.

4.     Үгмүднь,  бичгднә , дорагшан, деерәс

5.     Һаха, тавн, өдр, сарин, тод бичгин.

   III.             Даалһвр “Бичкн орчулач”

1. Ү

З

Г

2. А

Ч

3. З

А

Я

Н

4. П

Ү

Р

В

Ә

5. А

А

В

6.  Ц

Е

Ц

Н

7.  Т

Ө

В

Д

8. Б

И

Ч

Л

Т

9. Д

Е

Г

Т

Р

10.Җ

А

Ң

Һ

Р

Хәләһәчнрт тәәлвртә туульс келх:

1.     Хувцн биш –уята,

Күн биш- келтә. (дегтр)

2.     Дегәд нимгн,

Дөрвлҗн цаһан,

Деернь бичхлә,

Дегтр болна. (девтр)

3.     Хашань цаһан,

Хөнь хар. (цаасн бичг хойр)

						1.
								2.
		3.
								4.
							5.
	6.
	7.
							8.
9.
							10.

1.     Буква

2.     Внук (по мужской линии)

3.     Судьба

4.     Четверг

5.     Дедушка

6.     Мудрец

7.     Тибет

8.     Письменность

9.     Книга

10.  Калмыцкий героический эпос

Наадн-викторина  аш һарһлһн.

Багш:  Зая-Пандитын  нилчәр,  хальмгуд   эврә  тод  бичгтә болсмн. Эн бичлт  хуучн моңһл бичгәс  амр, тодрха  болв.  Бичгин нилчәр кезәнә үүдәгдсн, алдршсн, үйәс-үйд келгдҗ  йовсн үүдәврмүд хадһлгдсмн.