Виртуалды тәуелділік - жастар үшін қауіпті ғылыми жоба

• 1 слайд

    Орындаған: Жорабай Ақсымбат Қанатқызы И-И-15 оқу тобының 1-курс студенті Жұмыс жетекшісі:Сейдахметова Шарапат Рахымжанқызы Математика пәнінің мұғалімі      2016 жыл М.Мәметова атындағы гумманитарлық колледж ВИРТУАЛДЫ ТӘУЕЛДІЛІК - ЖАСТАР ҮШІН ҚАУІПТІ (ғылыми жоба)

• 2 слайд

  Мазмұны Кіріспе.................................... Интернет тәуелділік - нашақорлық дертімен тең............... Жеткіншек шақтағы интернет-тәуелділіктің белгілері мен механизмдері............................ Виртуалды тәуелділіктің жасөспірімдерге физикалық, психологиялық зияны.......................... Қортынды....................... Пайдаланған әдебиеттер ......................

• 3 слайд

  Зерттеу әдістері. Тақырыптық әдебиеттерді зерттеу мәселесі тұрғысынан талдау, жинақтау, мазмұнымен танысу, тезистік конспекті дайындау; зерттеу бойынша жасөспірімдер арасында бақылау, сауалнама, әңгіме жүргізу, талдау. Зерттеудің тәжірибелік мәні: Жасөспірімдер арасында кең таралған виртуалды тәуелділіктің негізгі себеп-салдары мен салауатты өмір салты ұстанымдарына қайшы келетін механизмдер жайында жасалған мәліметтерді толықтыруда және тақырып бойынша ақпаратты насихаттауда практикалық қолдауға арналған. Зерттеу жұмысының құрылымы: Жоба жұмысы кіріспеден, 3 бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады Мақсаты. Виртуалды тәуелділіктің жасөспірім тұлғасының қалыптасуына кедергілері мен теріс әсер ету механизмдерін анықтау.

• 4 слайд

  Тақырыптың өзектілігі. Адам өркениеті көптеген өзгерістерді басынан өткеріп, дамудың түрлі кезеңдерінен өтті. Осыған қарамастан адам қоғамының барлық уақыттарында қарым-қатынас және тілдесу басты құндылық болып саналған. Бірақ, адамдар арасындағы қарым-қатынас ешқашан ХХІ ғасырдағыдай ғаламдық болған емес, бұл ақпараттық технологиялар дәуірімен байланысты. Бүкіләлемдік тордың пайда болысымен санаулы секундтар арасында түрлі бағыттар бойынша орасан зор көлемде ақпарат алу немесе шектеусіз көлемде достар табу мүмкін болды. Жаһандық желі ойлап тапқаннан бері күн сайын көптеген адамдар танысып, достық қарым-қатынас орнатуда, жаңа байланыстар құрылуда.

• 5 слайд

  I. Интернетке тәуелділік - нашақорлық дертімен тең Жасыратыны жоқ, бүгінгі күні бесіктен белі жаңа шыққан баланың компьютерден, ұялы телефоннан ойын ойнап отырғаны қалыпты жағдайға айналған. Тіпті екі-үш жасар баланың компьютерді меңгергенін айтып мақтанамыз. Ал оның зияны жайлы ойламаймыз да. Мамандар «компьютерге телміріп, уақытының басым бөлігін виртуалды әлемде өткізу бала денсаулығына қауіп төндіріп қана қоймай, оның психологиялық құбыжыққа айналуына ықпал етеді. Сондай-ақ компьютерлік тәуелділікке, психологиялық күйзеліске ұшыратады» дейді. Жалпы, елімізде интернет пайдаланушылардың саны 12 миллионнан асып жығылыпты. Бұл халықтың 70 пайызы деген сөз. Сондай-ақ, осыдан бес-алты жыл бұрын ғаламторда жастар көбіне ресейлік «Мой мир» желісін пайдаланса, кейіннен «Фейсбук», «ВКонтакте», «Инстаграм», «WhatsApp», «Скайп» секілді қосымшаларды пайдалана бастады. Қазір ұялы байланыссыз жүрген жастарды көрсе, тіпті таңырқайтын болды. Әлеуметтік желіде көрген-білгендерін қызықтап, қажетті ақпараттармен бөлісіп, фото орнату, лайк басу, пікір білдіру, селфи жасау үрдісі қалыпты дағдыға айналып барады.

• 6 слайд

  Сауалнама Интернетке тәуелділік деген ұғымды қалай түсінесіз? Егер алкагольді ішімдіктерге тәуелділікті ауру екендігін білсек, интернетке тәуелділікті аурулар қатарына жатқызуға болама? Интернет желісін қаншалықты қолданасыз? Интернет желісіне кіргеннен кейін көздің ауруы секілді немесе қандай да бір дерттер байқалады ма?

• 7 слайд

  Студенттер арасында жүргізілген сауалнамадан кейінгі нәтиже

• 8 слайд

  Адамдар қалайша виртуальды тәуелділікке душар болады?

• 9 слайд

                                                               Интернет тәуелділікке бейім адамдар Интернетке аддекватты қарайтын адамдардан ерекшеленетіні анық нәрсе. Интернет тәуелділік белгілерінің пайда болуын анықтауға зерттеулер жүргізілуде. Ата–ана Интернеттегі ойыннан біраз уақытқа көңіл бөлуді сұрау кезінде, жеткіншек оны істеуге айқын қарсылығын білдіреді. Баланы компьютерден алып тастаудың өзінде де ол өте қозулы күйде болады. Компьютердегі программаларды жаңарту және жаңа ойындар сатып алу үшін бала көп қаражат жұмсайды. Жеткіншек үй жұмысы, міндеттері, сабақ жайлы ұмытады. Қоректену және ұйқы графигі толық бұзылады, бала өз денсаулығын сақтамайды. Өзін үнемі сергектік күйде сақтау мақсатында жеткіншек кофе және басқа психостимуляторларды көп пайдаланады. Компьютер алдында көп қоректенеді. Компьютер алдында ойнау немесе жұмыс істеу барысында бала эмоционалды көтеріліс сезеді. Қоршаған адамдармен үнемі түрлі Интернеттік тақырыптарда әңгімелесу басталады. Компьютер алдында эйфория сезімін сезеді. Өзінің компьютерлік фантастика әлеміне келесі енудің ұсақ–түйегіне дейін ойластырады және оған жағдай жасайды. II. Жеткіншек шақтағы интернет-тәуелділіктің белгілері

• 10 слайд

  Виртуальды тәуелділіктің адам өміріне әсері

• 11 слайд

  2.1 Жеткіншек шақтағы интернет-тәуелділіктің механизмі Интернет–тәуелділік механизмдеріне тоқталсақ, ол ағзаның түсініксіз талаптары мен психикалық жүйесіне негізделген. Бұл талаптар персонаж роліне енуге деген құмарлыққа және бұл арқылы шындықтан қашуға негізделеді. Берілген механизмдер адам санасы мен  мотивация сипатынан тәуелсіз жұмыс істейді. Бірінші механизм – бұл реалдылықтан кету. Бұл механизмнің негізі баланың күнделікті шаруа мен проблемалаардан (мектептегі, құрдастарымен, жанұядағы, мұғалімдермен проблемалары болуы мүмкін) кетуге деген қажеттілігі болып табылады. «Реалдылықтан кету» термині қоғам немесе социумнан кету емес, ал шын мәнінде реалдылықтан кету дегенді білдіреді. Шынайы реалдылықтан кету басқа виртуалдыға ауысу арқылы жүзеге асырылады. Интернет–тәуелділіктің қалыптасуының келесі механизмі –бұл рольді қабылдау. Бұл механизм негізінде адамға тән ойынға қажеттілігі жатыр. Балаға белгілі бір себептермен реалды өмірде қанағаттандырылмай жүрген қажеттіліктерді қанағаттандыруға мүмкіндік беретін компьютерлік персонаж – ролін қабылдауға бағыттылық тән болып табылады.

• 12 слайд

  III. Виртуалды тәуелділіктің жасөспірімдерге физикалық, психологиялық зияны Халықаралық денсаулық сақтау ұйымының дәлелдеуінше, бүкіләлемдік ғаламтор желісі жеткіншектерге физикалық, психологиялық жағынан айрықша зиянды. Ең алдымен, баланың көру қабілеті төмендейді, себебі, бұлшық еттері қатаймаған жасөспірімнің көздері шаршайды. Сондай-ақ, компьютер алдында көп отыру жас балдырғанның омыртқа сүйегін зақымдайды. Қозғалыссыз отыру, қолмен ғана бірыңғай жұмыс істеу, содан ағзаға салмақ түсуі баланың жүйке қызметін бұзып, мойнына тұз бен суықтың жиналуына (остеохондроз) әсер етеді. Және де жамбас сүйектің үнемі қозғалыссыз қалуы қабынуы. Қазіргі таңда мектеп оқушыларының 90%-ы «әлеуметтік желілерге» тәуелді десем артық айтпағаным болар. Мұның нәтижесі оқушылардың күнделікті сабаққа деген қызығушылығы мен үлгерімі, ынтасының төмендеуіне әкеледі. «Әлеуметтік желілерде үнемі отыру ми қызметіне де кері әсер етеді, гормональдық тепе-теңдікті бұзады, иммунитетті нашарлатады, мұның бәрі адамның жүйкесі мен ой-санасына белгілі бір мөлшерде ауыртпалық түсіреді». Өздеріңізге белгілі, жүйкеге салмақ түсуі дегеніңіз - ойлау қабілетінің төмендеуі, көңіл бөлу мен есте сақтаудың кемуі, бас ауруы мен ұйқысыздық, көңіл күйдің құлазуы.

• 13 слайд

  Әлеуметтік желілердің кең тарауына себепші психологиялық факторларды төмендегідей жіктеуге болады: Арманын виртуалды түрде шын сияқты көрсете алу. Яғни шын өмірде өзі жете алмаған жетістіктерді, өзіне бұйырмаған дүниелерді виртуалды әлемде қолы жеткендей көрсете алу. Мысалы, өз түр-келбетіне қанағат­тан­байтындар өз суреттерін қалағанынша сәндеп қояды, немесе өзге біреудің суретін енгізеді, өзіне ұнайтын көлікті өзінде бардай көрсетеді, т.б. Қалаған адамыңмен тез араласып, тез араны үзе алу; Өмірде айта алмайтын ойларыңды еркін жаза алу; Жаңалыққа деген құштарлық. Жаңалық, ақпаратқа деген құштарлық адам баласында болатын дүние. Ал әлеуметтік желідегі миллиондар ара­сында болатын мыңдаған ақпарат оны қанағаттандыра алады; Өзіңе керек сәттегі әңгіме; шын өмірде саған ойыңды бөлісуге, ішің­дегіні ашып әңгімелесуге қашанда ыңғай бола бермейді. Қол бос емес боп қалады, т.с.с

• 14 слайд

  Виртуальды тәуелділіктің апаратын жолы

• 15 слайд

  Виртуальды тәуелділіктен арылуға болады ма? Интернет желісінен арылу сатысы

• 16 слайд

  Ұсыныстар:

• 17 слайд

  Бүгінде интернетке тәуелділіктің салдарынан жастардың денсаулығы ғана емес, ойлау, сөйлеу, жазу мәдениеті де төмендеп барады. Ол аздай, компьютер клубтарына кіру бағасы арзан. Мәселен, Шымқалада мұндай клубтар сағатына 150-200 теңге шамасында. Қалтасында осындай ғана азын-аулақ ақшасы бар кез-келген бала компьютерлік клубтарда қалауынша интернетте отыра алады. Ал олар дәл сондай сомадағы ақшамен кинотеатрға немесе саябаққа, фитнес клубтарға бара алмайды. Бос уақытын қызықты өткізгісі келетін жас жеткіншіктерге қандай амал қолданса болады? Мәселен, Қытай билігі жастардың интернетке деген тәуелділігіне медициналық ауру деген баға беріп, қауіптің алдын алуға кіріскен. Яғни, желіге байланған жеткіншектерді кеселінен арылту үшін арнайы жаттығу лагерлерін ашқан. Аталған орталықтарда Қытайдағы жастарды әскери тәртіппен емдейді. Онда әскердегі жаттығуларды емделушілердің күнделікті режиміне енгізген. Идея авторлары «Мұндай әдісті жайдан-жай қолданып отырғанымыз жоқ» – дейді. Өйткені, күні бойы монитор алдында отыратын адамның денсаулығында міндетті түрде ақау болады. Лагердегі жаттығуларды бұрынғы әскери қызметкерлер жүргізуде. Басты мақсат – жастардың арасында салауатты өмір салтын қалыптастыру. Егер бір оқушы тәлімгердің талабын орындамаса, бүкіл, топ жазаланады. Дене жаттығуларынан бөлек жастар мұнда Қытай этикасынан да сабақ алады. Ән айтып, би үйренулеріне де болады. Ал, интернет тәуелділігінен емдеуді арнайы психолог мамандар жүргізеді. Бүгінде Қытайда дәл осындай 250 лагерь жұмыс істейді екен. Мұнда емделіп жатқан жеткіншектердің көпшілігін ата-аналары мәжбүрлеп жіберген. Біздің елімізде де осыған ұқсас шаралар қарастырылса дұрыс болар еді.

• 18 слайд

  Қорытынды: Бүгінгі таңда біздің елімізде де балалардың денсаулығына, дұрыс өсуіне зиян келтіретін ақпараттардан қорғау мақсатында бірқатар заңдар  қолға алынып жатыр. Сол себептен бізідң ұсынған зерттеу жұмысымыздың өзектілігі айқындалып отыр. Жастардың салауатты өмір салтына бейімділігін қалыптастыруда виртуалды тәуелділіктің механизмдерін дерек көздері арқылы анықтау нәтижесінде студенттер арасында жүргізілген сауалнама қорытындысы бойынша ұзақ уақыт бойы интернет желісінде отырып, компьютерлік ойындар ойнаған жасөспірімдер ашушаң, бас ауру, дене бітімінің бүкірейуі, ұйқысыздық сияқты келеңсіз жағдайлар білім сапасын қамтамасыз етуге кедергі келтіретін бірден –бір фактор екені анықталды. Виртуалды дос табу арқылы қиялғажайыптың психоэмоционалдық күйзеліске, жан-жағындағы адамдармен тілдеспеуге, көңіл-күйдің интернент пен компьютер ойындарына бағыну арқылы тәуелділік деңгейі арттады деген тұжырым жасай аламыз. Виртуалды тәуелділік – денсаулық пен мінез-құлықтың деградациясына ықпал жасайды деген пікірді толық қолдай отырып, салауатты өмір салтын ұстануда анықталған виртуалды тәуелділік механизмдерін тиімділікке бағыттау жолдарын анықтау бұл жұмыстың жаңа бағыты болары анық.  

• 19 слайд

  Пайдаланылған әдебиеттер 1.   «Как справиться с компьютерной зависисмостью», Краснова С.В., Казарян Н.Р., Тундалева В.С., Быковская Е.В., Чапова О.Е., Носатова, http://www.lib.rus.ec/b/137310/ 2.   «Происхождение разума на Земле», сборник докладов, Приамурское географическое общество, Хабаровск, 1997 3.   «Интернет-аддикция в подростковой среде», Пережогин Л.О., http://www.rusmedserv.com/psychsex  

• 20 слайд

  Назар салғандарыңызға рахмет!