Выступление по методической теме "Сәләтле бала белән эш"

                                Сәләтле балалар белән эш.

Һәр кешедә кояш бар.

Аңа яктыртырга ирек бирергә кирәк.

Сократ

       Федераль  белем  бирү  стандартлары буенча  белем бирү процессында җәмгыять өчен төрле яклап үскән, интеграль шәхесләр тәрбияләү күздә тотыла. Әлеге стандартлар буенча, дәресләрнең структурасы тамырдан үзгәрә, педагогларга карата да зур таләпләр куела. Бүгенге көндә еш кулланыла торган компетентлылык термины мәктәпкә үтеп керде. Фән иясе буларак укытучыларның да, укучыларның да компетентлылыгы турында аларның шәхси сыйфаты буларак сөйләшәбез. Компетентлык – заман таләбе. Белем һәм күнекмәләр җыелмасы белән эшчәнлек алымнары кушылмасы компетенция дип атала. Компетентлы кеше (латин телендә сompetentis – соответствующий, способный) – кайсы да булса өлкәдә аеруча уңышлы эшләүче, белемле, сәләтле шәхес. Мәктәп эшчәнлеге тулысынча шәхескә, аны формалаштыруга юнәлтелгән. Шәхесне формалаштыру турыдан-туры укытучыга, аның педагогик һәм методик осталыгына бәйле.

     Заман таләбе - баланың табигать тарафыннан бирелгән сәләтен үстереп, аны иҗади шәхес итеп тәрбияләү. Галимнәр «Сәләтсез балалар юк, һәр баланың нинди дә булса бер өлкәдә сәләте була» дигән фикердә торалар. Димәк, укытучы үз фәнен тирәнтен өйрәнергә сәләтле, ә иң мөһиме: теләге булган укучысын үз вакытында табып ала, күрә белергә, аның сәләтен тагын да үстерү өчен уңайлы шартлар тудырып эшләргә тиеш.

     Сәләтле балалар белән эшләү минем эшчәнлегемнең  иң мөһим юнәлешләренең берсе булып тора.

Минем методик темам :

«Сәләтле бала» программасын тормышка ашырганда укытучының һөнәри компетентлыгы.  

Куелган максатым:

 Үз-үзенә ышанган, мөстәкыйль эш итә торган, конкурентлыкка сәләтле, дөрес аралашу серләрен белүче, рухи дөньясы бай, иң матур кешелек сыйфатларына ия булган укучылар тәрбияләү.

     Эш формулам: «үз эшемә мәхәббәт + иҗади күтәренкелек + компетентлык + алдан күрүчәнлек».

    Уңыш формулам = мотивация + тырышлык + эшчәнлек өчен шартлар.

   Мин, мәгариф системасын модернизацияләү шартларында индивидуаль һәм дифференциаль алымнар кулланып, укучы шәхесен үстерү юнәлешендә эшлим. Сәләтле балалар һәр мәктәптә дә бар. Без аларны һәрвакыт игътибар үзәгендә тотабыз һәм аларның бу сыйфатларын тагын да үстерергә тырышабыз. Сәләтле балалар белән эшләүнең төп максаты: һәр укучының сәләтен, иҗади башлангычын үстерү. Мондый укучылар белән эшләгәндә эзләнергә, яңа мөмкинлекләрдән файдаланырга туры килә.

     Без баланың сәләтен никадәр тизрәк күреп алабыз, үстерәбез, уңай шартлар тудырабыз, шул очракта гына көтелгән уңышларга ирешә алабыз.

   Сәләтле балалар белән эш планы төзүдән башлана. Эш юнәлешләре билгеләнә. Мин  укучылар алдына түбәндәге бурычларны куям:

- программа материалын бик яхшы үзләштерү;

- бәйләнешле сөйләм үстерү;

- фикерләү сәләтен үстерү;

- өстәмә чыганаклардан файдалану;

- татар халкының үткәне, бүгенгесе турындагы материалларны өйрәнү, гореф - гадәтләре белән кызыксыну, хөрмәт итү, вакытлы матбугат белән танышып бару, радио, телевидениедән татарча тапшыруларны даими карау;

- милли бәйрәмнәребезне өйрәнү;

 Сәләтле укучыларны олимпиадаларга әзерләү – бик дәвамлы процесс. Укытучыдан үз эшчәнлеген аңлылык һәм активлык, фәннилек, системалылык һәм эзлеклелек принципларына таянып оештырыру сорала.

 Олимпиадага әзерлекне башлангыч класслардан ук  башлап җибәрәм. Укучыларым “Зирәк тиен”, “Йомшак керпе”, Татар теле.инфо порталында халыкара олимпиадаларда 2 нче класстан катнаша башлый.  Һәр эшләнгән эшкә нәтиҗә ясала.

 Эш билгеле бер системага салынганда гына дәвамлы һәм үз эшеңнең нәтиҗәсен күреп була.

Олимпиадаларда катнашу нәтиҗәләре

Олимпиаданың исеме	Класс	Нәтиҗә	Елы
“Зирәк тиен” олимпиадасы	2-6	Сертификатлар Мәктәп буенча 1,2,3 нче урыннар	Ел саен
Татар теле һәм әдәбиятыннан КФУ үткәргән халыкара олимпиада	9-11	сертификатлар	2013-2016
Татар теле.инфо порталында халыкара олимпиада	2-11	җиңү дипломнары	2014-2016
“Йомшак керпе” олимпиадасы	2-4	җиңү дипломнары	2014-2016
Олимпиада	10	Диплом(призер) Ильичева Татьяна	2013
Олимпиада	10	Диплом(призер) Кухаренок Анастасия	2014

 Татар теле  укытучысы телче генә түгел, җырчы һәм актер да булырга тиеш. Бу предметара нәтиҗәләргә ирешү өчен әһәмиятле шарт.  

Укытучы эшчәнлегенең төп юнәлешләренең берсе – дәрестән тыш чараларда да укучыга шәхес итеп карау, аның сәләтен күрә белү, аны үстерүгә ярдәм итү, иҗади баскычка күтәрү. Укытучы дәрестән тыш эшләрдә үз укучысын күбрәк ача, аларның мөмкинлекләрен, сәләтләрен күрә. Шунлыктан игътибарны татар теле һәм әдәбияте дәресләренә генә түгел, ә дәрестән тыш эшләргә дә юнәлтәм. Ә аны түбәндәге принципларга таянып алып барам:

   - Укучыларны сәләтләре, омтылышлары ягыннан эшчәнлеккә тарту;

   - Уку белән дәрестән тыш эшчәнлекнең бердәмлегенә ирешү;

   - Дәрестән тыш чараларның кызыклы итү.

Дәресләрдә һәм дәрестән тыш чараларда  сәләтле укучылар белән эшләү бу фәннәр өлкәсендә укучыларның белемнәрен киңәйтә, сәләтле укучыларның мөстәкыйль рәвештә үз белемнәрен һәм үзүсешләрен арттыруга этәргеч ясый, алга таба шул юнәлештә үсеп китәргә ярдәм итә.Укучыларның фән буенча төрле конкурс, төрле фәнни-гамәли конференцияләрдә яхшы күрсәткечләре укытучы эшчәнлегенең дөрес оештырылуына бәйле. Мин укучыда үз фәненә кызыксыну уяту, аның танып-белү, эзләнү, тикшеренү эшчәнлеген активлаштыру, укучының иҗади мөмкинлекләрен камилләштереп, белемен тирәнәйтү юнәлешендә системалы эш алып барам.

   Татар теле һәм  әдәбияты дәресләрендә, класстан тыш эшләрдә сәләтле укучылар белән фәнни- тикшеренү эшләре алып барыла. Сәләтле укучыларның фәнни- тикшеренү эше белән шөгыльләнүе уку процессының әһәмиятле бер өлеше булып тора. Фәнни- тикшеренү эшчәнлегендә катнашу укучыларның танып белү активлыгын үстерүгә уңай йогынты ясый. Төрле чыганаклар белән эшләгәндә, тикшерү төрендәге хезмәт башкару барышында укучыларда билгеле бер сыйфатлар тәрбияләнә.

Фәнни гамәли конференцияләрнең нәтиҗәләре.

№	Конференциянең исеме	Фамилиясе, исеме, классы	Нәтиҗә	Ел
1	К.Д. Ушинский исемендәге фәнни-эзләнү конференциясе	Галләмова Ләйсән (9)	Диплом	2013
2	К.Д. Ушинский исемендәге фәнни-эзләнү конференциясе	Фәйзиев Азат(11)	Сертификат	2015
3	А. Алиш исемендәге төбәкара фәнни – гамәли конференция	Гатауллина Алсу (5)	Сертификат	2015
4	“Дни науки” фәнни – гамәли конференциясе	Фәйзиев Азат (11)	Сертификат	2015

Сәләтле балалар белән эш бик катлаулы һәм беркайчан да бетми торган эш. Ул укытучыдан психология өлкәсендә югары белем таләп итә. Укытучы психологлар, башка фән укытучылары һәм әти-әниләр белән хезмәттәшлек итәргә тиеш.

Сәләтле балалар белән эшләү укытучыдан үз белемен даими күтәреп торуны һәм үз эшенең остасы булуны таләп итә.

Тырышып, үз эшеңне чын күңелдән яратып, вакытыңны кызганмыйча эшләсәң, иҗатка сәләтле балалар тагын да зур уңышларга ирешәчәк һәм калган укучылар арасында сәләтле балалар саны һичшиксез артачак.

Чыгышымны бөек рус язучысы Л.Н.Толстой сүзләре белән тәмамлыйсым килә:

Кешегә бетмәс-төкәнмәс иҗат чыганагы салынган. Менә шул чыганакны ачарга, иреккә чыгарырга, кешегә иҗтимагый тормышта урынын табарга булышырга, аңа үсү өчен тиешле шартлар тудырырга кирәк.