![1 Учреждение образования
"Бокшицкая средняя
обще...](https://documents.infourok.ru/83178971-7c9c-4a8c-be46-3d6662bbf6f7/0/slide_01.jpg "1 Учреждение образования
"Бокшицкая средняя
обще...")
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
1
Учреждение образования
"Бокшицкая средняя
общеобразовательная школа"
Маршрут
"Слуцкие деревни - сёстры Хатыни"
11 класс.
2007 год.
Приложение1
2 слайд
2
Маршрут:
Бокшицкая школа – д. Жилин Брод –
памятный знак у бывшей д.Крушник-
д. Переходы –
поле у бывшей д. Березинец –
памятный знак у бывшей д.Задовба-
памятный знак у бывшей д.Фадеевка-
место стоянки партизанской бригады
имени А.В.Суворова
-лес у деревни д. Поликаровка –Бокшицкая школа
Протяжённость: 50 км
Продолжительность: 1 день
Вид транспорта: велосипед,
/можно на рейсовом автобусе/.
3 слайд
3
Карта маршрута
Карта маршрута
4 слайд
4
Описание маршрута
Маршрут начинается от Бокшицкой школы. Далее следуем по маршруту Бокшицы – поворот на Жилин Брод - Городище – Ляды – Гольчичи. В д. Гольчичи можно остановиться, посетить среднюю школу. Там есть этнографическая комната, где собраны предметы быта микрорайона Первомайского с/с, которыми пользовались крестьяне в прошлом. От деревни Гольчичи до леса следуем по той же дороге. Около 5 км дорога идёт через лес. Затем проезжаем около дер. Аполины, Пильня, Новинки. За Новинками в лесу остановка на короткий привал. Последний этап проезжаем без остановок. Всего до д. Жилин Брод проехали 22 км. / Если экскурсия автобусная, садимся на рейс «Слуцк – Жилин Брод» /06.15 с автовокзала г. Слуцка/ и едем до конечной остановки: Жилин Брод.
5 слайд
5
Перед д. Жилин Брод выходим на лесную дорогу.
/Нужен проводник/
Место бывшей деревни Крушник
6 слайд
6
Второй монумент на пути следования:
Могила погибших партизан в дер. Жилин Брод.
19 апреля 1944 года в ходе блокады партизанского отряда имени Рокоссовского под командованием Фомина и отряда чехословаков были убиты в бою партизаны. На их могиле воздвигнут этот памятник.
7 слайд
7
Могила погибших партизан
в д. Жилин Брод
8 слайд
8
В дер. Жилин Брод идём по улице в сторону леса направо от автобусной остановки. В последнем доме можно оставить, по договору с жильцами, вещи и пройти около 300 метров до мемориального комплекса на месте бывшей деревни Переходы. Нас встречает тишина и вот этот памятник.
9 слайд
9
Мы вспомнили, где впервые встретилось название «Переходы»: на кладбище сожжённых деревень в Хатыни, где мы побывали ранее.
10 слайд
10
2 июля 1972 года установлен памятник-монумент в деревне Переходы всем селам, сожжённым 23.02. 1943 года. На главной плите памятника выбиты следующие слова :
« 1941-1945 .Жителям деревень Переходы, Березинец, Жилин Брод, Задовба, Крушник, Поликаровка, Фадеевка, растрелянным и живыми сожженным фашистскими 23 февраля 1943 года, воинам и партизанам, которые погибли в борьбе за независимость нашей Родины, от благодарных земляков».
Об этих событиях написал Алесь Адамович в книге «Я из огненной деревни»,
Элем Климов снял фильм «Иди и смотри».
11 слайд
11
Самая известная в этом печальном списке деревня Переходы. И не только потому, что там погибло 126 человек …
Переходы когда – то была небольшой деревенькой в 26 дворов. Эта деревушка повторила очень страшную судьбу Хатыни.
12 слайд
12
На месте каждого сожжённого дома –
ограда и могилки погибших. Читаем список: дети, старики, женщины.
13 слайд
13
Посетив Переходы, возвращаемся в д. Жилин Брод, едем по лесной тропинке к северной окраине деревни, переходим около пилорамы дорогу Осиповичи- Несвиж. Двигаемся по полю к северу около 100 метров и встречаем одиночный памятник.
14 слайд
14
Когда – то здесь была д. Березинец…
15 слайд
15
Ганефа Вильгелимовна
Ваниславская -
свидетель войны,
живёт около бывшей
деревни Березинец.
Жизнь продолжа
16 слайд
16
23 февраля 1943 года в ходе карательной операции «Праздник урожая» были уничтожены вместе с жителями деревни Адамово, Поликаровка, Задовба, Красное, Фадеевка, Кобылино Болото, Переходы, Березинец.
Сейчас на месте деревни Березинец - только памятный знак.
17 слайд
17
Всё, что осталось от Задовбы...
От Березинца идём по лесной дороге
около 1 км на север, сразу же видим
могилу.
18 слайд
18
Бывшая деревня Фадеевка
Возвращаемся на дорогу и едем в направлении д. Поликаровка / на запад, в сторону Несвижа/. Через 3 км встречаем слева невдалеке от обочины могилу.
19 слайд
19
Бывшая деревня Фадеевка
20 слайд
20
Памятник партизаской славы.
/место дислокации бригады им.Суворова/
Поворачиваем вправо.
21 слайд
21
В декабре 1942 года меж райком КП/Б/ на базе бригады имени К.Я.Ворошилова
создал партизанское соединение Слуцкой зоны./Командир П.П.Капуста/. До декабря 1942 года бригада состояла из 9 отрядов общим количеством почти 3 000 человек. При формирования соединения она была разделена на три бригады : среди всех выделялась партизанская бригада имени Суворова. На месте её дислокации мы побывали.
22 слайд
22
Здесь мы устроили большой привал. На месте есть специально оборудованные столы и лавки, приспособление для изготовления шашлыков. Дети с удовольствием готовили на костре обед, отдыхали. Затем собираемся и отправляемся домой обратной дорогой. /Если экскурсия автобусная- идём на запад по шоссе до остановки «Поликаровка» , и едем на рейсовом автобусе «Поликаровка - Слуцк» /отправление 15.30 до ост. Заполье/.
. По дороге посмотрим: Костёл в дер. Замостье, около дер. Покрышево памятник погибшему за освобождение Слуцка Герою Совецкого Союза Губину.
23 слайд
23
По мнению участников похода все памятники досмотрены, покрашены. Прилежащая территория в нормальном состоянии. Но чтобы сделать этот маршрут популярным, нужно приложить много усилий:
1. Сделать на дорогах указатели.
2. Проложить к Переходам хорошую дорогу. К памятнику на месте д. Березинец сделать дорожку с твёрдым покрытием.
3. В тёмное время суток там должен быть свет.
4. Создать буклет «Сожжённые деревни Случчины».
5. Подготовить в каждой школе экскурсовода на данный маршрут, чтобы гости города и района могли всегда побывать там.
Состояние памятников
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Першыя са спіска. Лік спаленых вёсак на Случчыне пачынаецца з першых дзён вайны. Тады, у чэрвені 1941 года, падчас бою ў раёне Кучына, які далі немцам часткі Чырвонай Арміі пад камандаваннем палкоўніка Тутарынава, згарэлі размешчаныя побач Маскоўска-Варшаўскай шашы вёскі Стары Гуткоў і Каліта. Крыху больш чым праз год, у канцы кастрычніка 1942 года, жалобны спіс папоўняць Жылін Брод і Фадзееўка. Іх фашысты палілі ўжо мэтанакіравана. Гэта была акцыя помсты і ўстрашэння за напад на нямецкую калону, калі партызаны знішчылі каля 50 салдат і тры аўтамабілі. Жыхароў узгаданых вёсак прыгналі ў Грэск, дзе тры дні дапытвалі наконт сувязі з «бандытамі», але нікога не расстралялі. Калі яны былі адпушчаны, то вяртацца не было куды – Жылін Брод і Фадзееўку карнікі абрабавалі і спалілі. Трэба адзначыць, што да восені 1942 года Случчына добра зведала «хароствы» новага парадку. Рабавалася насельніцтва, пачаўся вываз молодзі на прымусовую працу ў Германію, расстрэльваліся былыя партыйныя, савецкія работнікі і проста актывісты. Жахоўнай падзеяй стала знішчэнне ў кастрычніку 1941 года Слуцкага гета. Аднак масавых карніцкіх акцый супраць вясковага насельніцтва не было. Ніхто не мог і падумаць, што праз некалькі месяцаў немцы будуць паліць вёскі разам з іх жыхарамі. Прычынай змены адносін акупантаў да мясцовага насельніцтва стаў не толькі рост партызанскага руху. Вёскі лясной зоны Случчыны, іх жыхары разглядаліся немцамі як матэрыяльная база для «бандытаў» і рэзерв для папаўнення іх колькасці.
Цынічныя назвы. Для навядзення парадку ў нямецкіх штабах розных узроўняў былі распрацаваны карніцкія акцыі. Дакладней, гэта былі масштабныя аперацыі, бо ўдзел у іх прымалі карнікі, жандармерыя, дапаможная паліцыя, вайсковыя часці з тэхнікай і нават авіяцыяй. Ахоплівалі яны не толькі тэрыторыю Случчыны, але і суседніх раёнаў.
Назвы аперацый, улічваючы іх жахлівыя наступствы, гучаць цынічна. Вось іх пералік:
«Erntefest 1» (Свята уражаю 1) – праводзілася з удзелам 11 батальёнаў у студзені 1943 года; «Erntefest 2» (Свята уражаю 2) – праводзілася з удзелам 13 батальёнаў у студзені–лютым 1943 года; «Februar» (Люты) – праводзілася ў лютым – сакавіку 1943 года з удзелам трох палкоў SS і пяці карніцкіх батальёнаў; «Marathon» (Марафон)- проводзілася ў маі – чэрвені 1944 года, колькасць удзельнікаў невядома (галоўная мэта – зачыстка тэрыторыі блізкай да лініі фронта). Згодна з планамі, вайсковыя часці блакірава-лі месцы размяшчэння партызанскіх атрадаў і адразалі іх ад населеных пунктаў. Тым часам карніцкія батальёны сумесна з паліцыяй палілі вёскі і знішчалі іх насельніцтва.
Для карнікаў свое-асаблівай рэпетыцыяй напярэдадні вышэйзгаданых аперацый стала знішчэнне 8 лютага 1943 года другога Слуцкага гета, якое размяшчалася ў раёне сучасных вуліц Капыльская і Парыжскай Камуны.
Жудасныя тэхналогіі. Знішчэнне слуцкіх сель-скіх населеных пунктаў было дэталёва спланавана. Па ўспамінах выжыўшых сведак можна вызначыць два асноўныя сцэнарыі. Ва ўсіх вёсках жыхароў зганялі ў адно месца (звычайна ў цэнтр). Там ішла іх фільтрацыя. Родзічаў і сваякоў паліцэйскіх адпускалі, дазваляючы ўзяць уласную маёмасць. Маладых і здаровых (іх было нямнога) адбіралі для адпраўкі ў Германію. Цікавілі карнікаў і здаровыя дзеці, якіх таксама збіралі асобна. Потым яны апынуцца ў канцэнтрацыйных лагерах (у тым ліку і Слуцкім) у якасці донараў. Падчас фільтрацыі паліцыя рабіла ператрусы ў хатах. Усё каштоўнае збіралася на падводы і вывозілася. Кароў зганялі ў статак. З ліку падлеткаў выбіралі пагоншчыкаў, якія пад наглядам паліцэйскіх павінны былі даставіць жывёлу ў Слуцк. Гэтым хлапчукам пашанцавала. Многіе з іх па дарозе збеглі і таму засталіся жыць. Астатніх, асуджаных на смерць, заганялі ў вялікія гаспадарчыя будынкі і спальвалі жывымі. Тых, хто спрабаваў вырвацца з агню і збегчы, расстрэльвалі і кідалі ў агонь. У другіх вёсках жыхарам прыказвалі вяртацца ў хаты і чакаць. Праз нейкі час карнікі заходзілі ў кожны дом, забівалі людзей і ўжо потым палілі жыллё разам з гаспадарчымі пабудовамі. Менавіта па такіх сцэнарыях у студзені–сакавіку 1943 года былі знішчаны: Адамова, Апаліны, Баравая, Беразінец, Вер-бішчына, Вараб’ёва, Гандарэва, Гольчыцы, Задоўба, Захацінава, Крушнік, Краснае, Кошышчы, Пераходы, Перавалока, Пільня, Падстарэва, Палікараўка, Паўлаўка (Амговіцкі сельсавет), Руднаўка, Рудня, Лазараў Бор, Лявішча, Ніва, Навінкі, Старэва, Строхава, Хорашава, Чырвоная Старонка. Дзевяць вёсак з гэтага спісу былі спалены 23 лютага. Менавіта гэтая дата лічыцца на Случчыне Днём памяці аб ахвярах знішчаных вёсак.
Апошнія са спіска. Закранем лёс і другіх спаленых вёсак. Гутніца, па успамінах сведак, згарэла ў красавіку 1943 года пасля таго, як па ёй быў нанесены бомбавы ўдар нямецкім самалётам.Падчас жорскага бою партызан са старобінскімі паліцэйскімі ў пачатку верасня 1943 года амаль поўнасцю выгарэлі Панічы.Апошняй знішчанай вёскай на Случчыне лічыцца Новы Гуткоў. Побач з ёй базіраваўся нямецкі аэрадром. За некалькі дзён да вызвалення, у червені 1944 года, фашысты спалілі вёску. Праўда яе жыхары загадзя перабраліся ў лес. Ахвяры і сведкі. Дакладных дадзеных аб загінуўшых на Случчыне падчас пералічаных вышэй карніцкіх аперацый няма. Калі абапірацца на дадзеныя Нацыянальнага архіва РБ, то выходзіць, што фашысты забілі і спалілі каля тысячы чалавек. Але ж ахвяр было больш. Адзначым, што карнікі вярталіся на месцы спаленых вёсак, праводзізі зачыстку лясных лагераў, дзе хаваліся жыхары партызанскай зоны. Там таксама было нямала забітых. Сярод жыхароў спаленых вёсак былі і тыя, каму ўдалося застацца жывымі. У кожнага з іх асобная гісторыя: адныя на момант прыхода карнікаў адсутнічалі дома, другія змаглі прабрацца праз ачапленне ці збегчы, калі суправаджалі нарабаваную фашыстамі маёмасць. Здараліся і цуды, калі людзі былі паранены і змаглі выбрацца з пылаючых хат.За апошнія гады супрацоўнікі Слуцкага краязнаўчага музея запісалі паўсотні ўспамінаў сведак.Сёння на Случчыне жыве крыху больш 30 чалавек – нашчадкаў вогненных вёсак. Самым маладзейшым з іх ўжо пад 80 гадоў. Час ад часу іх запрашаюць на сустрэчы з вучнямі мясцовых школ. І кожны ўспамін прымушае іх зноў перажываць тыя жахлівыя падзеі. Васіль Цішкевіч
Гаворыць сведка. (З успамінаў Фёдара Жураўскага, былога жыхара вёскі Пераходы)
«Карнікі акружылі нашу вёску ў 10 гадзін раніцы. Яны спачатку абрабавалі жыхароў, потым адбіралі моладзь, каб адправіць на прымусовыя работы ў Германію. Хата маіх бацькоў стаяла на краю вёскі. Сюды паліцэйскія зганялі жывёлу. З нас, падлеткаў, былі прызначаны пагоншчыкі, якія павінны былі гнаць жывёлу ў Слуцк.
У нашай хаце, акрамя маці, браціка і сястры, сабраліся родзічы і суседзі. Усе былі напужаны і чакалі, што будзе далей. Я ўзяў малодшага браціка Віктара за руку і разам з ім падышоў да пагоншчыкаў жывёлы. Каля іх на возе сядзела мая аднавяскоўка з дзеткамі, якую паліцай з суседняй вёскі вывозіў з Пераходаў. Я папрасіў забраць з сабою Віцю. Яна адразу згадзілася, а паліцай змаўчаў, хоць і быў вельмі незадаволены.
Праз нейкі час я разам з пагоншчыкамі пагнаў кароў у напрамку да Шышчыцаў. Абапал дарогі адкрылася страшэнная карціна: ніводнай вёскі не засталося, адны коміны тырчалі ад спаленых хат, а па ўзбочынах ляжалі целы забітых людзей. Калі пачало цямнець, мы разам з Лідай Галяс, Андрэем Рубскім уцяклі ў лес і да раніцы вярнуліся ў Пераходы. Вёскі ўжо не было, яе спалілі карнікі. З жыхароў уцалелі толькі Іван Ліневіч, мой равеснік, і дарослая жанчына Стэфаніда Дардынская, якая страціла ў гэты дзень шасцярых сваіх дзетак, а сама параненая выпаўзла з пылаючага дома».
6 662 891 материал в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Бартошик Наталия Петровна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
72/144/180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.