"Өз құқығыңды біл" (бастауыш сынып)

Тәрбие сағаты

Тақырыбы: “Өз құқығыңды біл”

Мақсаты: оқушы бойында заң алдындағы жауапкершілікті сезіну; өз құқықтары аяқ асты еткізбеу; Отан, ата- ана, қоғам алдындағы міндет- борыштарын саналы түрде ұғыну сияқты сезімдерді  қалыптастыру, дамыту.

Түрі:  әңгіме, пікір алмасу.

Көрнекілігі: слайд

Сабақ барысы:

I Ұйымдастыру кезеңі.

II Талқылау, пікір алмасу кезеңі.

IІI Қорыту кезеңі.

Жетекші сұрақтар:

1. Құқық деген не?

2. Сенің қандай құқықтарың бар деп ойлайсың?

3. Құқық бұзушылық деген не?

4. Құқық бұзушылық үшін неше жастан бастап заңмен жазаға тартылады?

Мәлімет:

Қазақстан Республикасында бала құқықтары негізгі ата заң Конституциямен және “ҚР баланың құқықтары туралы” заңымен қорғалады.

ҚР Конституциясы 1995 жылдың 30 тамызында қабылданса, “ҚР баланың құқықтары туралы” заңы 2002 жылдың 1 қыркүйегінде бекітілген.

“ҚР баланың құқықтары туралы” заңы

Бұл заң 10 тараудан, 53 баптан тұрады.

Кейбір баптарға тоқталып кетейік:

4- бап. Балалардың тең құқықтылығы.

1. Тегіне, нәсіліне және қай ұлтқа жататындығына, әлеуметтік және мүліктік жағдайына, жынысына, тіліне, біліміне, дінге көзқарасына, тұрғылықты жеріне, денсаулық жағдайына, балаға және ата- анасына немесе басқа заңды өкілдеріне қатысты өзге де мән- жайларға қарамастан, барлық бала тең құқыққа ие.

2. Некеден және некесіз туған балалар тең әрі жан- жақты қорғауды пайдаланады.

5- бап. Баланың құқықтарын шектеуге тыйым салу

1. Қазақстан Респуликасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, баланың құқықтарын шектеуге болмайды.

2. Баланың құқықтарын шектеуге бағытталған нормативтік құқықтық актілер олардың қабылданған кезінен батсап жарамсыз болып табылады және олар қолданылмауға тиіс.

8- бап. Баланың денсаулық сақтауға құқығы.

9- бап. Баланың даралық ерекшелікке және оны сақтауға құқығы.

10- бап. Баланың өмір сүруге, жеке басының бостандығына, қадір- қасиетіне және өміріне қол сұғылмауға құқығы.

11- бап.Баланың сөз және ар- ождан бостандығына, ақпаратқа, қоғамдық өмірге араласуға құқығы.

12- бап .Баланың қажетті тұрмыс деңгейіне құқығы.

13- бап. Баланың мүліктік құқықтары.

14- бап. Баланың тұрғын үйге құқығы.

15- бап. Баланың білім алуға құқығы.

16- бап. Баланың еңбек бостандығына құқығы.

17- бап. Баланың мемлекеттік көмекке құқығы.

19- бап. Баланың дем алуға және бос уақытын пайдалануға құқығы.

21- бап. Баланың отбасында өмір сүру және тәрбиелену құқығы.

22- бап. Баланың отбасындағы құқықтары.

25- бап. Баланың ата- анасымен бірге тұру құқығы.

26- бап.Баланың өзінен бөлек тұратын ата- анасымен қарым- қатынас жасау  құқығы.

Құқық бұзушылық – мемлекет, қоғам заңдарына қайшы келетін әрекеттерге бару, жасау. Құқық бұзушылық -  жеке адамның құқығын, ар- намысын аяққа басу деген сөз.

Құқық бұзушылық қылмысқа итереді. Қылмыс – қоғамға қауіпті әрекет. Ол көп жағдайда жеке адамға қарсы жасалады. Қылмыс қасақана немесе байқаусызда жасалуы мүмкін.

Қылмыстық жауапкершілік 14 жастан бастап қолданылады. 14 жастан бастап қылмыстың кісі өлтіру; денсаулығына зиян келтіру; әйел зорлау; тонау; ұрлау; бұзақылықтың ауыр түрін жасау; мемлекеттік немесе жеке меншіктік мүлікті жою; қаруды, әскери оқ- дәріні ұстау; адам ұрлау; қорқыту; терроризм; аманаттыққа тұтқындау; вандализм; уландырғыш заттарды ұрлау т. б. түрлері үшін жауапқа тартылады.

Ал 16 жасқа толған жасөспірім кез келген қылмысы үшін жауапқа тартылады.

Оқушыларға қылмыс түрлерін қысқаша сипаттау тапсырмасы беріледі.

Тәрбие сағаты

“Өз құқыңды біл”

Өткізген: Шалабаева А.О.

5^а сынып жетекшісі

Ақсу-2009

Гимназия