Зат есімнің жіктелуі 4 cынып

Зат есімнің жіктелуі 4-сынып

Сабақтың мақсаты:  Жіктік жалғаулы сөз бастаышпен байланысып , үнемі баяндауыш қызыметінде жұмсалатынын ұғындыру .

2. Затесімнің жіктелуінің мәнді белгілерін  ажырата білу  дағдыларын қалыптастыру , зат есімнің жікталуүлгісі  көрсетілген кесте арқылы зат есімдерді  жекеше , көпше  түрде  жіктеп жазуға  үйрету .

3. Спортты сүюге , еңбекқорлыққа баулу.  

  Көрнекілік :  Тірек сызба , кесте , үлестірмелі қағаз т.б.

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру ;

А) сабаққа әзірлік

ә ) психологиялық дайындық . 

Сыныбымыз тап – таза,

Бор да дайын тақтада.

Ойымызды жинақтап,

Отырайық партаға.

ІІ Үй тапсырмасын  тексеру .

  6-жаттығу

Зат есімнің тәуелденуі дегеніміз не ? 

                           Неше септік бар ?

Жіктік жалғауы дегеніміз не?

                   Жаңа сабақ :     Зат есімнің жіктелуі

Жіктік жалғауы адамның кім екнін , кәсібін көрсететін зат есімдерге жалғанады . Мысалы мен оқушы мын , сен бишісің , сіз мұғалімсіз , оләнші .

  Зат есімнің септелу үлгісі

Жақ	Қосымшалары
	Жекеше	Көпше
І ІІ ІІІ	-мын, -мін, -бын, -бін, -пын, -пін -сың, -сің,-сыз, -сіз Жалғауы жоқ	-мыз, -міз, -быз, -біз, -пыз, -піз -сыңдар, -сіңдер, -сыздар, -сіздер Жалғауы жоқ

  1-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқы. Қарамен жазылған сөздердің түбірі мен қосымшасын тап, сөйлемнің қай мүшесі болатынын айт.

2- жаттығу. Берілген сөздерді жекеше түрде жіктеп жаз.

Заңгер, домбырашы, сатушы, дәрігер.

Мыс: І Мен заңгермін

          ІІ сенм  заңгерсің

          ІІІ ол заңгер

3-жаттығу. Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып жаз.

 І жақ әншімін                        Доспыз

ІІ көршісің                              Кезекшісіңдер

ІІІ шәкірт                                Ұстаз

Біз Талғатпен доспыз.

Сергіту сәті: Орнымыздан тұрайық,

Қолды-қолға соғайық.

Кәне, қанат қағайық,

Жайнап тұрған гүлдерге.

4-жаттығу. Өлеңді көшіріп жаз. Жіктік жалғауы жалғанған зат есімдерді тауып астын сыз.

  Ылғи өжет баламыз,

Жұлдыздайын ағамыз.

Шыр айналып, секіріп,

Мұзда ойнақ саламыз.

  Анаң – күнің, жүрегің,

Әкең - өмір тірегің.

Сен бақытты ұлансың,

Бәрі саған қуансын.

5-жаттығу. Сөйлемді көшіріп жаз. Зат есімнен болған баяндауыштарды тауып, астын сыз. Қай жақта тұрғанын айт.

  Қорытынды:

                           Тест сұрақтары мен тапсырмалары

Жіктік жалғауы қандай мүшелерді жалғастырады ?

А) тұрлаусыз мүшелерді ;

ә)бастауыш пен баяндауышты ;

б) бастауыш пен тұрлаусыз мүшені .

2. Жіктік жалғаулы сөз сөйлемнің қай мүшесі болады ?

А)баяндауыш ;

ә) бастауыш кейде баяндауыш ;

б) тұрлаусыз мүше .

3. –мын , -мін , -бын , -бін , -пын , -пін қосымшалары қай жақтікі ?

А) ІІІ жақ ;

ә) ІІ жақ , көпше түр ;

б) І жақ , жекеше түр .

4. Жіктік жалғаулы зат есімдерді белгіле .

А)анам, әкем , әкемнің ;

ә) қарлығашқа , қарлығашым ;

б)ұстазбын , балдырғансың , ұстазсыз .