Жаңа бетбұрыс - заман талабы (Эссе)

Карабалаева Карлығаш Амантайкызы

Жаңа-ұйым шағын жинақты жалпы орта білім беретін мектебі

Төлеби ауданы

Оңтүстік Қазақстан облысы

Жаңа бетбұрыс - заман талабы

Мектептің жаны – мұғалім. Мұғалім қандай болса, мектеп сондай болмақшы. Яғни, мұғалім білімді болса, ол мектептен балалар көбірек білім алып шықпақшы. Солай болған соң, ең әуелі мектепке керегі – білімді, педагогика, методикадан хабардар, жақсы оқыта білетін мұғалім.

Ахмет Байтұрсынов

Мұғалімнің   жетіктілігі- оқу сапасын көтерудің және оқушының жеке тұлға ретінде қалыптасуының негізі.  Қазір  30 елмен бәсекелестікке жарайтын қабілетті, білімі терең, іскер, шығармашылық белсенділігі жоғары, жан-жақты дамыған ұрпақ дайындап беретін ұстаздар қауымы. Ендеше жаңа әлемдегі жаңа Қазақстанда  өмір сүретін жас ұрпақты оқытып, тәрбиелеу- аса күрделі де, жауапты жұмыс. Бір сөзбен айтқанда, мұндай іске ұстаздардың психологиялық, педагогикалық, әдістемелік біліктілігі, жоғары адамгершілік қасиетімен бірге, кәсіби жетіктігі  мемлекеттік білім стандартына сәйкес болуы керек. Мұғалімдерге қойылып отырған талаптар мен міндеттер өте жоғары. Олар оқыту технологиясын шебер меңгеру үшін оқыту әдістерінің барлық саласындағы өзгерісті жетік білулері қажет. Ұстаздық шеберлікті игеру оңай емес, жоғарыда айтқандай, оқыту әдістемесін жақсы игерумен бірге барлық білім салаларының жетістіктеріне сүйене отырып, ең тиімді деген әдіс-тәсілдер жүйесін шығармашылықпен қолдана отырып жұмыс істегенде ұстаздар мақсатына жетеді. Бүгінгі  жалпы білім беретін мектеп қоғамның алға қойған көкейкесті міндеттерін жүзеге асыру үшін баланың табиғи мүмкіндіктерін, қабілетін  дамытып, дүниежүзілік деңгейдегі жоғары мәдениет пен қажетті білім қорын жинақтаған, өз алдына жауапты шешімдер қабылдай алатын, әр істе белсенді шығармашылық әрекет жасайтын жеке тұлғаны  тәрбиелеуі тиіс екендігін негізге ала отырып, өз білімімді ары қарай жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасында орта білім мазмұнын жаңарту аясында қазақ тілінде оқытатын мектептердің бастауыш сынып мұғалімдерінің біліктілігін арттыру «Жаңартылған білім беру бағдарламасы»курсын аяқтадым. Бұл бағдарламаның мақсаты:

Бастауыш сынып пәндері бойынша білім беру бағдарламасын жаңарту және критериалды бағалау жүйесін енгізу тұрғысынан мұғалімдердің педагогикалық шеберлігін жетілдіру. Осы курс барысында оқушыларға қарым-қатынас жасауда өзінің тілді тиімді қолдана алатынын көрсету үшін мұғалімдердің оқушыларды түрлі мәнмәтіндермен таныстыруы маңызды болып табылатынын түсіндім. Яғни, оқылым, жазылым, айтылым және тыңдалым – бастауыш сыныптардағы барлық пәндер үшін маңызды болып табылатын қарым-қатынас жасау дағдылары болып саналады екен. Сондықтан оқушыларға осы 4 дағдыны барынша жетілдіруге мүмкіндік берудің маңызы зор.

 Бұл бағдарламаның тағы бір ерекшелігі спираль тәріздес құрылымға негізделген. Оқушылар бастауыш сыныпта оқу бағдарламасы аясында игерілетін негізгі дағдыларға мезгіл-мезгіл қайта оралып отырады. Мысалы, оқу бағдарламаларындағы кейбір оқу мақсаттары оқушылардың шынайы өмірде кездесетін проблемаларды анықтап, оларды зерттеуін талап етеді. Оқушы сыныптан сыныпқа ауысуына қарай бұл проблемалар күрделене түседі.

Курсты оқу барысында жаңа жаратылыстану пәні енгізілетінін білдік.

Жаратылыстану бағытында білім беру кіші мектеп жасындағыларда   табиғи білімқұмарлықтың дамуына, əлем жайлы ой-өрістің кеңеюіне, ғылыми ұғынудың жəне қоршаған əлемді тұтастай қабылдаудың дамуына, қоршаған əлемді қорғау жəне бағалай білу біліктіліктерінің дамуына көмектеседі.Бастауыш мектепте оқушыларға «Жаратылыстану» пəнін оқу жəне меңгеру келесілерді түсінуге мүмкіндік береді:

- қоршаған əлемнің күрделілігі мен көп қырлылығын, сондай-ақ табиғи

құбылыстар мен үрдістердің өзара байланысын;

- өлі жəне тірі табиғатта болып жатқан кейбір табиғи құбылыстар мен

үрдістердің себептерін;

- жаратылыстану бағытындағы білімнің адамның көптеген іс-əрекет

түрлері үшін маңыздылығын.

Атаулы пəнді оқу қоршаған əлемнің түрлі құбылыстары мен нысандары жайлы білімнің жинақталуына жəне күнделікті өмірде алуан түрлі практикалық жəне зерттеу əрекеттері арқылы алынған білімнің байланысын түсінудің қалыптасуына көмектесетінін түсіндім.

           Білім беру саласындағы күтіліп отырған өзгерістердің ең негізгі ерекшелігі оқушылардың алған білімдерін жай ғана  иеленіп қоймай, оларды орынды жерде қолдана білуіне, дағдыларын қалыптастыруға, ішкі, сыртқы уәждерін қанағаттандыруға мүмкіндік берері сөзсіз екенін айта аламын. Сонымен қатар  оқушының өз ойын еркін жеткізуге,тұжырымдама жасауға, шешім қабылдауға үйрету, сауаттылығын, қабілеттілігін, білімі мен дағдыларын дамтуға метасанасын оятып, танымын кеңейтуге бағытталған. Алайда осы тұста мұғалімдерге әрқашан теориялық білімдерін кеңейтіп, методикалық әдіснамаларын арттырудың қажеттігі туындайды. Мүғалімдерге үлкен сенім артылады. Ең бірінші мұғалімнің өзіндік жаңалығы болуы қажет. Оқыту барысында жаңалығын түрлендіру барысында өз үлесін қосу, жаңа ортаға икемдеп,өзіндік іс-әрекет жасау арқылы айтарлықтай нәтижеге қол жеткізуге болады деп есептеймін.

    Баланы дарынды, бойында күш қуаты жеткілікті екендігін сендіру ұстаз бойындағы құдіретті күш, себебі сенім жеңіске жетелейді.  XXI  ғасыр дағдыларын тиімді қалыптастыру үшін мұғалімдердің өздері де аталған дағдыларды меңгерулері тиіс.    Демек, білім саласындағы жаңа бастаманы тиімді жұмыс барысына енгізе білу Сіз бен біздің үлесімізде, құрметті әріптестер.

      Сөз соңында Ғафу Кайырбековтың бір шумақ өлең жолдарымен эссемді аяқтағым келеді:

                                                                Ұстаз болу – жүректің батырлығы,

                                                                Ұстаз болу – сезімнің ақылдығы.

                                                                Ұстаз болу – мінездің күн шуағы,

                                                                Ұстаз болу – адамның асылдығы.

 Қиындығы мен қызығы қатар жүретін маман иесі болғанымды мақтан тұтамын!