ЖАЙ БӨЛШЕКТЕР тарауына қайталау тапсырмалар

                    III ТАРАУ.    ЖАЙ  БӨЛШЕКТЕР

                         §15. Шеңбер және дөңгелек

1.    Сурет бойынша бос орындарды толтырыңдар:                               

а) шеңбердің центрі 

__________________нүктесі;

ә) шеңбердің диаметрі

   _____________________;

б) шеңбердің радиусы

    ____________________ ;

в) ____________________ шеңбер

    бойында жатыр;

г)  теңсіздік белгілерін (>,< )

     немесе теңдік белгісін қойып жазыңдар;

          DК               СК;           ОЕ              ОК;                АВ              СD;

        

          ОВ               ОА;           ОЕ              ОА. 

2.    Шеңбер сызып, оның центрін, радиусын, диаметрін әріптермен белгілеп жазыңдар.

           Диаметрін, радиусын өлшеп жазыңдар.

                                                          В

3.    Шеңбердің берілген радиусы бойынша диаметрін тауып жазыңдар:

          а) r =12 см                           ә)  r = 1 дм 6 см

              d =    ;                                    d =   .

4.    Радиусы 2см шеңбер сызып, оның центрін белгілеңдер және екі диаметрін жүргізіңдер.

5.    Диаметрі: а) 7см 2мм;  ә) 5см шеңбер сызыңдар.

Егер ОР= 2см 5мм болса, Р нүктесі шеңбердің бойында орналаса ма, ішінде орналаса ма, әлде сыртында орналаса ма?

6.    Радиусы 4см шеңбер сызыңдар. Шеңбердің ұзындығын табыңдар.

1 тәсілмен. Шеңбер бойына жіпті қойып, оның ұзындығы бойынша.

2 тәсілмен. Шеңбердің радиусын 6-ға көбейтіп.

Нәтижелерін салыстырыңдар.

                         §16. Үлестер. Жай бөлшектер

                                                 А

1.    Фигуралардың қандай бөлігі боялған? Қандай бөлігі боялмаған?

 

        

                                                                                                        

 
 

                     ;                             ;                                .

                                       В

2.  түріндегі бөлшекпен жазыңдар:

 а) сегізден үш           ;                   б) бестен төрт          ;

ә) оннан үш           ;                       в) жиырма бестен он сегіз           .

3.Фигуралардың қандай бөлігі боялған, қандай бөлігі боялмаған?

 
 

 ;                                          ;                                   ;

4.Жай бөлшекпен жазыңдар:

    а) х:у=____;                     б)  m:n= ____;                 в)  t:z=____;

5. Жай бөлшекті бөлінді түрінде жазыңдар:

    а) ____;        ә)        б) =_____;        в)  =____;

6. Кестені толтырыңдар:

Бөлінді	Бөлінгіш	Бөлгіш	Бөлшек	Алымы	Бөлімі
5:7
	11	18
				25	72

                                                            С

7.    Жай бөлшекпен жазыңдар:

а)  5 санын бөлімі 3 саны болатын:

        5=     ;

ә)  9 санын бөлімі 7 болатын:

      9 =      ;

б)  4 санын бөлімі 5,7,10  болатын:

    4=     ;          4=    ;        4=   ;

        § 17.  Жай бөлшектің негізгі қасиеті. Жай бөлшекті   

                           қысқарту

                         А

1. Сурет бойынша бөлшекті қысқартындар:

1)                                                     2)

                                                            

=                                                       =                                         =

       =   …  ;                                           …    =    ...  ;

3)

                               

 =                                                                                    =                                             =

                    ...   =     …   =    …   =   .                                                            2. Тең сандарды кесінділермен қосыңдар.

 1)

2)

3. Бөлшектерді қысқартыңдар:

                                                          

                                                   

4. Берілген бөлшектерге тең бөлшектерді жазыңдар:

    а)                                    

                                                          

   ә)                                              

                                                   

  б)                                                          

                                                         С

5. а- ның қандай мәнінде теңдік тура болады:

   а)               а= __________;               

  ә)                  а=___________;               

 б)               а=___________;             

 в)                  а=___________ ;              

3.    Тура теңдіктерді теріп жазыңдар. Дәлелдеңдер:

                                        

       _____________________________________________________

                    §18. Дұрыс бөлшектер және бұрыс бөлшектер.

                                            Аралас сандар

                                                     А

1.    Квадраттың боялған бөліктерін бөлшекпен жазыңдар.

      

       ;                ______;          ______;          ______;         _______;

2.    Дұрыс бөлшектерді, бұрыс бөлшектерді сызықтармен қосып көрсетіңдер.

 

3.    Бұрыс бөлшекті аралас сан түрінде жазыңдар:

                                                  алымы

       

         =5                           36:7=5,  (қалд.1)

              бүтін бөлігі

 

       ;                        19:5=3,   (қалд.4)

                                                                    

4.    Аралас санды оның бүтін бөлігі мен бөлшек бөлігінің қосындысы түрінде жазыңдар:

     а)  3                    ___;                     ____;

          ___;                    ___;                    ____;

    ә)  3, 6, 11 және 32 сандарын бөлімі 7 болатын аралас сан түрінде жазыңдар:

                                                    

5. а) Туристер 48 км қашықтықты автобуспен жүрді. Сонан соң автобуспен жүрген қашықтығының -ін жаяу жүрді. Туристер барлығы неше километр қашықтықты жүрді? __________________________________________________________________

__________________________________________________________________

ә) Дәптерде 24 бет бар. Оның -і жазылған. Дәптерде жазылмаған неше бет бар?  _____________________________________________________________

__________________________________________________________________

6.Бос орындарды толықтырып жазыңдар:

                                               

                                                        

                                                  .

7.Кесінді өзара тең 5 бөлікке бөлінді. Сонан соң осы бөліктердің әрқайсысы өзара тең 3 бөлікке бөлінді. Осы соңғы бөліктің 8 бөлігін бөлшек түрінде жазыңдар.

  _________________________________________________________________

8. а) Велосипедші 12 км қашықтықты жүрді. Бұл оның барлық жүруге тиісті қашықтығының -індей. Велосипедші барлығы неше километр қашықтықты жүруге тиісті еді?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

   ә) Телехабар 1 сағат 30 минут болды. Осы уақыттың  -сінде жарнама хабарланылды. Жарнама неше минут болды?

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

                                                                С

9. Паркке 60 қайың және емен ағаштарының көшеттері отырғызылды. Оның -сі қайың ағаштарының көшеттері еді. Паркке неше емен ағашы отырғызылды?  ___________________________________________________

_________________________________________________________________