III ТАРАУ. ЖАЙ БӨЛШЕКТЕР
§15. Шеңбер және дөңгелек
1.
Сурет бойынша бос
орындарды толтырыңдар:
а) шеңбердің центрі
__________________нүктесі;
ә) шеңбердің диаметрі
_____________________;
б) шеңбердің радиусы
____________________ ;
в) ____________________ шеңбер
бойында жатыр;
г) теңсіздік белгілерін (>,< )


немесе теңдік белгісін қойып жазыңдар;
DК СК; ОЕ ОК;
АВ СD;

ОВ ОА; ОЕ ОА.
2.
Шеңбер сызып, оның
центрін, радиусын, диаметрін әріптермен белгілеп жазыңдар.
Диаметрін, радиусын өлшеп жазыңдар.
В
3.
Шеңбердің берілген радиусы
бойынша диаметрін тауып жазыңдар:
а) r =12
см ә) r = 1 дм 6 см
d = ; d = .
4.
Радиусы 2см шеңбер сызып,
оның центрін белгілеңдер және екі диаметрін жүргізіңдер.
5.
Диаметрі: а) 7см 2мм; ә)
5см шеңбер сызыңдар.
Егер ОР= 2см 5мм болса, Р нүктесі шеңбердің бойында орналаса ма, ішінде
орналаса ма, әлде сыртында орналаса ма?
6.
Радиусы 4см шеңбер
сызыңдар. Шеңбердің ұзындығын табыңдар.
1 тәсілмен. Шеңбер бойына жіпті қойып, оның ұзындығы бойынша.
2 тәсілмен. Шеңбердің радиусын 6-ға көбейтіп.
Нәтижелерін салыстырыңдар.
§16.
Үлестер. Жай бөлшектер
А
1.
Фигуралардың қандай бөлігі
боялған? Қандай бөлігі боялмаған?











; ;
.
В
2.
түріндегі бөлшекпен жазыңдар:

а) сегізден үш ; б)
бестен төрт ;

ә) оннан үш ; в)
жиырма бестен он сегіз .
3.Фигуралардың қандай бөлігі боялған, қандай бөлігі боялмаған?
;
; ;
4.Жай бөлшекпен жазыңдар:
а) х:у=____; б) m:n= ____; в) t:z=____;
5. Жай бөлшекті бөлінді түрінде жазыңдар:
а)
____; ә)
б)
=_____; в)
=____;
6. Кестені толтырыңдар:
Бөлінді
|
Бөлінгіш
|
Бөлгіш
|
Бөлшек
|
Алымы
|
Бөлімі
|
5:7
|
|
|
|
|
|
|
11
|
18
|
|
|
|
|
|
|

|
|
|
|
|
|
|
25
|
72
|
С
7.
Жай бөлшекпен жазыңдар:
а) 5 санын бөлімі 3 саны болатын:
5=
;
ә) 9 санын бөлімі 7 болатын:
9 =
;
б) 4 санын бөлімі 5,7,10 болатын:


4=
; 4=
; 4=
;
§ 17. Жай бөлшектің негізгі қасиеті. Жай
бөлшекті
қысқарту
А
1. Сурет
бойынша бөлшекті қысқартындар:
1)
2)



= = =
= …
; … = ... ;
3)



=
= =
... = … = … =
. 2. Тең сандарды
кесінділермен қосыңдар.
1)
2)
3. Бөлшектерді
қысқартыңдар:



4. Берілген бөлшектерге тең бөлшектерді жазыңдар:
а)


ә)





б)

С
5. а- ның қандай мәнінде теңдік тура болады:
а)
а= __________; 
ә)
а=___________; 
б)
а=___________;


в)
а=___________ ; 
3.
Тура теңдіктерді теріп
жазыңдар. Дәлелдеңдер:

_____________________________________________________
§18. Дұрыс бөлшектер және бұрыс бөлшектер.
Аралас
сандар
А
1.
Квадраттың боялған
бөліктерін бөлшекпен жазыңдар.

;
______; ______; ______; _______;
2.
Дұрыс бөлшектерді, бұрыс
бөлшектерді сызықтармен қосып көрсетіңдер.
3.
Бұрыс бөлшекті аралас сан
түрінде жазыңдар:
алымы




=5
36:7=5, (қалд.1)
бүтін бөлігі




;
19:5=3, (қалд.4)

4.
Аралас санды оның бүтін
бөлігі мен бөлшек бөлігінің қосындысы түрінде жазыңдар:
а) 3
___;
____;
___;
___;
____;
ә) 3, 6, 11 және 32
сандарын бөлімі 7 болатын аралас сан түрінде жазыңдар:

5. а) Туристер 48 км қашықтықты автобуспен жүрді. Сонан соң автобуспен
жүрген қашықтығының
-ін жаяу жүрді. Туристер барлығы
неше километр қашықтықты жүрді? __________________________________________________________________
__________________________________________________________________
ә) Дәптерде 24 бет бар. Оның
-і жазылған. Дәптерде
жазылмаған неше бет бар? _____________________________________________________________
__________________________________________________________________
6.Бос орындарды толықтырып жазыңдар:


.
7.Кесінді өзара тең 5
бөлікке бөлінді. Сонан соң осы бөліктердің әрқайсысы өзара тең 3 бөлікке
бөлінді. Осы соңғы бөліктің 8 бөлігін бөлшек түрінде жазыңдар.
_________________________________________________________________
8. а) Велосипедші 12 км қашықтықты жүрді. Бұл оның барлық жүруге тиісті
қашықтығының
-індей. Велосипедші барлығы неше
километр қашықтықты жүруге тиісті еді?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
ә) Телехабар 1 сағат
30 минут болды. Осы уақыттың
-сінде жарнама
хабарланылды. Жарнама неше минут болды?
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
С
9. Паркке 60 қайың және емен ағаштарының көшеттері отырғызылды. Оның
-сі қайың ағаштарының көшеттері еді.
Паркке неше емен ағашы отырғызылды? ___________________________________________________
_________________________________________________________________
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.