Бастауыш сыныптарда сауаттылықтың алғы шарттары жазу ережелерінің дағдысы қалыптасады.Сондықтан жазу сабағы 1 сыныптан бастап осы талапқа сай өтуі тиіс.Мысалы;Әріп элементтерін жазуда дәптер жолына қалай болса, солай ұзынды-қысқалы созбай , жан-жағына қисайтпай , оңға қарай сәл көлбеп , сөздердің арақашықтығын сақтап жазуды үйрету керек. Мұнан кейін жазу жазуды үйрену керек. Мұнан кейін жазу шапшаңдығын біртіндеп арттыруға көңіл бөлінеді . Окушыны әсем , әдемі жазуға баулауда мұғалімдер әр түрлі жұмыс әдістерін қолдануға болады. Окушыны мәнерлі жазуға бейімдеу мақсатында әріп үлгілерін көрсетіп , қателерін түзетіп қадағалап оған қосымша жаттығулар беріп отыру керек . Кейбір мұғалімдер оқушы дәптеріне қызыл сиямен дұрыс көрсете алмайды, себебі ұстаздың өзінің жазуы жөнді болмайды. Ұстаз қалай жазып көрсетсе, оқушы солай бейімделеді . Сондықтан мұғалім оқушы дәптеріне жазу үлгісін басшылыққа алып отырып жазып көрсету керек. Бастауыш сыныпта сауаттылықты және мәнерлеп жазу машығын жете меңгерген оқушы жоғары сыныптарда да солай қалыптасады. Оқушының сауатты жазуына әсіресе мәнерлі жазу жұмысына қате көңіл бөліп жазуға үйретуде 3 нәрсені басшылыққа алу.
Бірінші – әріптерді мәнерлі жазуға және жеке әріптерді дара құрастыра білуге үйрету, екіншісі – әріп элементтерін дұрыс жазуға дағдыландыру . Үшіншісі – жазу жұмысына өте ұқыпты , мұқият болуға қалыптастыру.
Оқушының әдемі жазуы, оның қаламсапты дұрыс ұстап , партада әрі дұрыс отыра білуге байланысты. Әр сабақ сайын Қане балалар, оқушы қалай отыру керек , қаламсапты қалай ұстаймыз, деп ережені ескертсек, оқушы партада түзу отырып, дәптерін терезеге қарай сәл қисайтып , қаламсапты үш саусағын біріктіре ұстап жаза бастайды.
Жазу барысында үнемі мұғалім оқушының жазуына көңіл бөліп қаламсапты ұстауды үйрету керек.Мұғалім жалпы жазу жұмысын оның ішінде көркем жазуды бастаудан бұрын сыныппен біршама даярлық жұмысын жүргізуі тиіс.
1.Жазу кезінде оқушыларды дұрыс отыруға машықтандыру, көз бен қалам ұшы ара қашықтығы 25-30 см- ден кем болмауы,денені түзу ұстау,кеудені стол бетінен 3-5 см алшақ етіп отыру.
Дұрыс отыру ережелері орындалмаса, жас балалардың дене пішімі мен көзіне едәуір зақым келетінін мұғалім естен шығармауы керек.
2. Дәптерді дұрыс орналастыру. Дәптер кеуденің ортасына бағытталып, оң жақ үстіңгі бұрышы төмендеу етіліп, көлбеу қойылады, стол жиегінен көлбеу бұрышы 25 градус болу керек. Бұл ережені орындау барысында оқушылар жазу техникасының аса бір қажетті шарты – солдан оңға қарай көлбеу жазуға машықтанады.
3. Қаламды дұрыс ұстауға уйрету, саусақ қалам ұшынан 2-2,5 см қашықтықта болу керек.
Жазу кезінде саусақтарға қозғалыс жаттығуларын жасап тұру, саусақтың бұлшық еттерін жетілдіру үшін керек.
Көркем жазу жұмысының көлемі
1 сыныпта-2 жол, 2 сыныпта- 3 жол, 3-4 сыныпта- 4 жол болоды.Көркем жазуға оқушыларға жеке баға қойылады.
Бұл жеке оқушының жазуын елемеу деген сөз емес. Оқушының әрбір жазба жұмысын бағалауда, оның каллиграфиялық сапасы көркем жазу бағасы да ескеріледі.
Жазу жұмысын жақсарту ушін мұғалім оқушы дәптерін жүргізуге қойылатын төмендегідей біртұтас талаптарды жүзеге асырады.
Аса ұқыпты, түсінікті етіп жазу.
Дәптердің сыртқы бетін мұғалімі өзі толтырып береді.
1-4 сыныпта жазба жұмысының тексін, жұмыстық датасы мен тақырыбы көрсетілген бетте азат жолдан бастан жазу.
Қазақ тілінде орындалатын жұмыстың датасы мен тақырыбы арасына жол қалдырмай жазу. Математикадан мұндай жағдайда тек 2 тор көз тастау керек.
Әр күнде орындалған жұмыстан соң немесе әрбір аяқталған текстен кейін қазақ тілі дәптерінде төрт тор көз тастап жазу керек. Бұл бір жұмыс пен екі жұмыстың шекарасын көрсету үшін немесе баға қою үшін қажет.
Қазіргі мектеп тәжірибесінен зерттеу, бақылау нәтижесіне қарағанда, бастауыш сынып оқушыларының каллиграфиясын айтарлық дәрежеде жақсарту, түбегейлі жетілдіру қажет ететінін көріп жүрміз. Көптеген оқушылар көркем, сұлу жазуға машықтанбаған.Каллиграфиялық кемшіліктермен қатар жазу тазалығыда талапқа сай емес.Кейбір оқушылар әріптен сөзді бөлшектеп, үзіп, баяу жазуға әдеттеніп алған.
Оқушылардың жазу жұмысындағы,байқалатын кемшілік-олар әріп элементтерін бұзып жазады,тастап кетеді, бірімен-бірін ауыстырады.Таза жазу ережесін сақтамайды.
Каллиграфия бұзылу себебі неде? Оқушылардың жақсы жазуды,әрине мұғалімге байланысты. Өкінішке орай,көптеген мұғалімдер, әсіресе жас мұғалімдер сауат ашу кезеңі біткен соң,барша күшті текст оқуға жұмсап оқушылардың каллиграфиялық машықтарын қалыптастыруға жете көңіл бөлмейді.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.