Әже-көңілдің ажары, немере - өмір базары

• 1 слайд

  «Әжелер - көңілдің ажары,
  Немере - өмірдің базары»
  

• 2 слайд

  
  Байқауды өткізу тәртібі
  
  І кезең
  Сырттай кезең
  
  « Шаңырағым- шаттығым» фото альбом (Қатысушылар туралы түйіндеме.Әже өмірбаяны. Жанұя туралы суреттер. Бос уақытында айналысатын сүйікті ермегі т.б сурет) 3наурызға дейін
   
  
  
  

• 3 слайд

  ІІ кезең
  
  
  

• 4 слайд

  “  Өзін – өзі таныстыру”
  І кезең
  

• 5 слайд

  
  ІІ кезең
  
  «Көтерейік көңілді ән-жырменен»
  
  
  (өнер сайысы қазақша ән немесе би)
  

• 6 слайд

  «Шебердің қолы ортақ»
  
  
  
  
  (дайын қолөнер бұйымдарды көрсету Әжелер де,
  немерелері де қол шеберліктерін ортаға салады.)
  ІІІ кезең
  

• 7 слайд

  ІV кезең
  
  «Халық тәлімі-тәрбие бастауы»
  
  Әжелер мақал-мәтелдер айтады-1 мин,
  немересі тиым сөздер айтады-1 мин
  

• 8 слайд

  1
  2
  3
  4
  5
  6
  

• 9 слайд

  Адамгершілік
  туралы
  

• 10 слайд

  Дос туралы
  

• 11 слайд

  Білім туралы
  

• 12 слайд

  Тіл туралы
  

• 13 слайд

  Отан туралы
  

• 14 слайд

  Еңбек туралы
  

• 15 слайд

  V кезең
  
  «Қонақ жайлық-ата дәстүріміз»
  
  Ұлттық тағам түрлері. Алдын ала қазақтың ұлттық тағамын жасап әкелу және оның жасалу жолымен таныстыру
  

• 16 слайд

  VІ кезең
  
  «Сыр сандық»
  Әжелерге – салт - дәстүрлерге байланысты сұрақтар ,немереге түрлі сұрақтар.
  

• 17 слайд

  Әжелерге
  сұрақтар
  

• 18 слайд

  1
  2
  3
  4
  5
  6
  7
  8
  9
  10
  11
  12
  

• 19 слайд

  Бала туған кезде немесе есі кіріп, оң – солын таныған соң, «сүндет тойына» немесе мектепте барғанда атасы немесе өз әке – шешесі оған тай атайды. Оны «бәсіре» тай дейді
  Бәсіре деген не?
  

• 20 слайд

  Ұзатылып жатқан келіншек көшінің жолында отырған ауылдың адамдары (жастары, әйелдері) керуен атының ноқтасынан, не түйесінің бұйдасынан ұстап тұрып сұрайтын кәдесі. Қыз анасы оларға кәдесін жасайды, кәде алған риза болып, бақыт тілеп батасын беріп, жол болсын айтады.
  
  Түйемұрындық деген не?
  

• 21 слайд

  Өңір салу-кей жерлерде «үй көрсету» немесе «есік ашар» деп аталады. Ниеттері келінге шашу шашып, құтты болсын айту. Шашудың сыртында өңір әкеледі. Өңір киім, бұйым деп ең құрығанда терме бау немесе жас төсекті басқалар басынбасын деп бүркіт тұяғы, үкі сықылдылар іледі.
  
  Өңір салу деген не?
  

• 22 слайд

  Итаяғына салу (дәстүр, ырым). Жас келіншек бір ауылға қыдырып барғанда, не есік көруге шақырғанда әйелдер не үлкен әжелер оған «итаяғына» сал деп сақина,күміс, жүзік сияқты заттар береді. «Итаяғына салу» деген келіншек босанып баланы шаранасынан жуатын суға яғни «шілде суына» әлгіндей күміс жүзік, сақина, күміс түйме сияқты заттарды ыдысқа салып жіберіп, нәрестені жуады.
  Итаяғына салу деген не?
  

• 23 слайд

  Атбайлар (салт). Құда құдағилар келгенде немесе күйеу қалыңдығын алуға келгенде олардың жеңгелері алдынан шығып түсіріп алып, атын байлайды. Бұл «атбайлар» деп аталатын той салты. Оған арнайы кәде беріледі. Ол кәдеден тағы бір әйел тәбәрік сұрайды. 
  
  Атбайлар деген не?
  

• 24 слайд

  "Өлі тірі" (дәтүр). Екі жақ келісімі нығайған соң күйеу жағынан құдаларына бір білікті адамды бас етіп «өлі тірі» яғни кәделі мал жылқы жіберіледі. «Өлі тірі» деген өлі мен тірі арасында адалмыз, құдай қосқан құдалығымыз ақиқат» деген ұлттық ұлағатты ұғымды білдіреді.
  
  Өлі тірі деген не?
  

• 25 слайд

  Қыз көші (салт). Құда аттандырар кәдесі жасалғаннан кейін ұзатылған қыз шешесі, жеңгесі, жас іні, сіңлілермен бірге көлікке отырып жолға шығады. Қыз артта қалғандарға қарамауы керек. Құдалар алға түседі. Одан кейін шаңырақ түйе (қыз көші) жүреді. Тойшы жігіттер көш соңынан әсем киініп ән-күймен ереді. Былайша айтқанда көште ерекше салтанатты жарасымдылық болады. Қыз ауылынан бір көш жер шыққанша мұны «қыз көші» деп атайды. Одан әрі асқаннан кейін «келіншек көші» дейді. Келіншек көшінің келе жатқанын білетін жолдағы ауыл қыз-келіншектері, жастары «келіншек көшін» тоқтатып «түйемұрындық» алып, батасын беріп, «жол болсын» айтып шығарып салады.
  
  Қыз көші деген не?
  

• 26 слайд

  Жарысқазан (ырым). Әйелдер босанар сәтте басқа әйелдер қазанға жеңіл желпі тамақ істеп оны босанатын әйелден бұрын пісірмек болып «жарысады». Халық ұғымы бойынша туатын бала «жарысқазанға» қатысып, одан бұрын өмірге келуге тырысады деп түсінген. 
  Жарысқазан деген не?
  

• 27 слайд

  Мизам деген қандай той?
  Мизам (Сабан той) .Күз айында диқандар мен бағбандардың құрметіне
  арналған той. Бұл тойда түрлі жарыстар мен ойын – сауықтар өткізілді.
  

• 28 слайд

  Қоржын сөгу –Бұған әйелдер жиналады. Қоржынның аузына салынған бір киімдік бұл (мата) қоржын сөккен адамның сыбағасы. Оның соң жағалы киімдері – қыздың әке‑шешесіне, туған‑туысқанына тартылады. Тағамды жиылған жұрт жейді, бір табаққа салып, шатыр байғазысы болып жатқан жердегілерге де апарылады. Некесі оқылғанға дейін барар жерінің асынан ауыз тимейтін келінге бұл жолы рұқсат.
  Қоржын сөгу деген не?
  

• 29 слайд

  Босаға майлау – жастар жеке отау құрғанда немесе біреу жаңа үй алғанда жақын – жуықтары келіп, жаңа үйдің босағасына май жағады, көптің үйі болсын деген ұғымды білдіреді. Босаға майлаған адамға кәде берілуі керек
  Босаға майлау деген не?
  

• 30 слайд

  Ойын тойда, мерекеде жас жігіттер атпен келіп мүше сұрайды. Жеңгелері оған орамал, сақина айна т.б. мүше береді. Жігіт оны ала қашады. Басқа жігіттер оны қуып алып қалуға тырысады. Қашқан жігіт мүшені өзі ұнатқан қызға апарып береді.
  Мүше салу деген не?
  

• 31 слайд

  Немерелерге
  сұрақтар
  

• 32 слайд

  4
  1
  2
  3
  5
  6
  7
  8
  9
  10
  11
  12
  

• 33 слайд

  1991 жылы, 16 желтоқсан.
  Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі
  қай жылы жарияланды?
  

• 34 слайд

  Сөзін жазғандар:  Жұмекен Нәжімеденов,
  Нұрсұлтан Назарбаев.
   
  Музыкасын жазған: Шәмші Қалдаяқов.
  
  Әнұранның авторлары кім?
  

• 35 слайд

  Жандарбек Мәлiбеков 
   Шота Уәлиханов.
  
  Қазақстан Республикасының
  мемлекеттік елтаңбаның авторлары?
  

• 36 слайд

  Тоқтар Әубәкіров
  Алғашқы қазақ
  ғарышкері кім?
  

• 37 слайд

  14 облыс
  Қазақстанда неше
  облыс бар?
  

• 38 слайд

  Абай Құнанбаев
  
  Қазақтың бас ақыны
  кім?
  

• 39 слайд

  Ыбырай Алтынсарин
  
  Ең алғаш мектеп
  ашқан кім?
  

• 40 слайд

  42 әріп. 
  Қазақ алфавитінде
  неше әріп бар?
  

• 41 слайд

  Төл теңгеміз қашан
  айналымға енді?
  1993 жыл, 15 қараша.
  

• 42 слайд

  1941-1945 жылдар
  Ұлы Отан соғысы қай
  жылдар аралығында болды?
  

• 43 слайд

  Керей мен Жәнібек хан
  Қазақ хандығын құрған
  хандар?
  

• 44 слайд

  Жамбыл Жабаев
  100 жасаған ақын кім?
  

• 45 слайд

  VІІ бөлім
  Қорытынды