Жел, негізгі түрлері және себептері, ауа массалары 6 класс

Тексерілді:
Күні: 22 .02.2016 ж

Класы:6

Пәні:география

Сабақтың тақырыбы

Жел, негізгі түрлері және себептері, ауа массалары

Мақсаттары

Өткен сабақтың негізінде оқушыларға жел туралы оның пайда болуы мен желдің түрлері жайлы мағлумат беру. Желдің жылдамдығы мен бағытын күшін анықтауды түсіндіру, маңызы мен зиянды жақтарын атап өту. Ауа массалары, түрлері туралы түінік беру. Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру. Муссон, пассат, батыс желдерінің пайда болуы туралы бастапқы түсініктерін қалыптастыру

Оқыту нәтижесі

Муссон, пассат, батыс желдерінің пайда болу себептерін түсінеді, тұрақты желдер туралы танымы кеңейеді, оқу дағдысы қалыптасады, өз білімін бағалай білуге үйренеді.

Түйінді идеялар

Жел болмаса шөптің басы қозғалмайды

Әдіс-тәсілдер

Түрткі болу, сынақтан өткізу, қайта бағыттау сияқты диалогтың

техникалары, жорамал жасау сұрақтары, жұптық, топтық

жұмыстар, АКТ пайдалану, сыни ойлату, анықтау, талдау

Сабақтың мазмұны:

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Кіріспе

Амандасуға, тұлғааралық байланысты орнатуға ықпал ету.

Оқушылар әр түрлі желдердің дауысын сала немесе қасиеттерін пайдалана отырып бір-бірімен амандасады.

Кім жылдам?

Атмосфералық қысымдегеніміз не?

Ауа қабаты жер бетінің әр шаршы сантиметріне қанша салмақ түсіреді?

Қалыпты атмосфералық қысым дегеніміз не?

Атмосфералық қысым биіктік бойынша қалай өзгереді?

Қысым температураға байланысты қалай өзгереді?

Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал

Оқушылар бір-біріне сұрақтар қояды және басқа топ оқушылары қойған сұрақтарға жауап береді.

Тұсаукесер.

Қызығушылықты ояту мақсатында «Ветер» бейнефильмін көрсетемін.

Жел туралы жұмбақ:

Қанаты жоқ – ұшады,
Аяғы жоқ – қашады. (Жел)

Аяқсыз жетіп барады,
Қолсыз есік қағады. (Жел)

Қарайды, талдайды,

сұрақтар қоюы мүмкін.

Диалог әдісі бойынша бейнефильм айналасында сұрақтар қоямын

Жауап беру арқылы диалог жалғасады.

Негізгі бөлім.

«ДЖИКСО» әдісі бойынша берілген мәтінді әр топ әуелі жұппен, кейін топпен талдап, басқа топпен ауысып бір-бірлеріне түсіндіреді. 1-топ. Желдің пайда болуы. Желдің бағыты мен күшін анықтау

2-топ. Желдің түрлері. Жергілікті желдер.

3-топ. Желдің маңызы

• Жел қалай пайда болады?

• Ауа температурасы → Ауа қысымы → жел.

• Жер бетіндегі ауа үздіксіз қозғалыста болады.

• Жылыған ауа жоғары көтеріліп, оның орнына салқын ауа төмен түседі.

• Ауа бір жерден екінші жерге ауысып, салқын немесе жылуды алып барады.

Жер бетінің кез келген бір бөлігінде қысым жоғары болса, ол жердегі ауа қысымы төмен жаққа қарай ауыса бастайды, яғни жел пайда болады

Жер бетіндегі ауаның горизонталь бағытта бір жерден екінші жерге ауысуын жел деп атайды

• Жергілікті желдер

Мәтінмен танысады

Әр топ әуелі жұппен, кейін топпен талдап, ауысып, басқа топ мүшелеріне түсіндіреді.

Картамен жұмыс

Климаттық картаны көрсете отырып диалог әдісі арқылы карта төңірегінде жұмыс жасауға бағыттаймын.

Картаны пайдалана отырып, басым желдердің бағыттарын анықтайды. Неліктен, олай болғандығын тұжырымдайды.

Ойтолғаныс.

1-топ. Жер шарында қысым мен желдердің таралу сызбасын сызыңдар. Қолдан желдің күші мен бағытын анықтайтын құралды сен қалай жасар едің.

2-топ. Муссон, бриз, тайфун, торнадо желдеріне түсініктеме беріңдер. Олар қалай пайда болады, жер шарының қай аймақтарында кездесетінін көрсетіңдер.

3-топ. Желдің пайдасы және зиянын әсерлі жеткізу.

3тапсырма: Венн диаграмасын сызу:

Бриз мен муссонның қандай айырмашылықтары мен ұқсастығы бар?
Географиялық диктант(жеке жұмыс): 
1.Бриз сөзі......................................................деген мағына береді
2.Ауаның горизинталь бағытта қозғалуын не ....... .........................деп аталады?
3........................................бағытын тәулік ішінде екі рет өзгертетін желдер.
4.Жылына бағытын екі рет өзгертетін жел........................................
5.Желдің жылдамдығы мен бағытын .................................... ............ құралмен өлшейді

6.Ауа массалары негізгі неше.............................топқа бөлінеді?

7.Ауа массалардың түрлері........................................................................

8.Желдің пайда болу себебі..............................................

9.Желбағар жер бетінен қандай биіктікте болу керек................................?

10.Желдің жылдамдығын немен есептейді..................................?

«Жүзім шоқтары» - жүзім шоқтары салынған сызбаға жел, желдің пайда болуы туралы негізгі мәліметтерді жазады.1-2дұрыс жауап- «1»

3-4 дұрыс жауап- «2»

5-6 дұрыс жауап- «3»

7-8 дұрыс жауап- «4»

9-10 дұрыс жауап- «5»

Оқушылар өз жұмыстары бойынша қорытынды жасайды, ақпараттарымен алмасады.

Дұрыс жауабы беріліп, өз-өзін бағалау парағы бойынша өз жұмысын бағалайды:

Географиялық диктант(жеке жұмыс): 
1.Бриз сөзі.............Жеңіл жел.......деген мағына береді
2.Ауаның горизинталь бағытта қозғалуын не .....Жел.. ... деп аталады?
3.....Бриз.......бағытын тәулік ішінде екі рет өзгертетін желдер.
4.Жылына бағытын екі рет өзгертетін жел...Муссон.....................................
5.Желдің жылдамдығы мен бағытын ....Желбағар................. құралмен өлшейді

6.Ауа массалары негізгі неше.......4....... топқа бөлінеді?

7.Ауа массалардың түрлері....Экваторлық,тропиктік,қоныржай,арктикалық

8.Желдің пайда болу себебі..ауа қысымының жер бетіңде әркелкі таралуы.........................................

9.Желбағар жер бетінен қандай биіктікте болу керек....10-12метр............................?

10.Желдің жылдамдығын немен есептейді...М/СЕК...............................?

Бекіту кезеңі.

Иа, жоқ

1.Желбағар  - желдің бағытын анықтайтын құрал Иа жоқ

2.Судың горизонталь бағытында қозғалуын-жел дейміз Иа жоқ

3.Бриз бағытын жыл ішінде ауыстырады иа жоқ

4.Арктикалық ауа массалары ыстық болып келеді Иа жоқ

5.Муссон құрлық пен теңіздің арасында соғады иа жоқ

Бағалау: карусель стратегиясы – «Мақтаныш бутерброд»

Қорытынды.

Кері байланыс:

Бүгінгі сабақтан нені біле алдыңыз?

Бүгінгі сабақта не қызықтырды?

Бүгінгі сабақта не қиын болды?

Қандай ұсынысыңыз бар?

Желге немесе желдердің түрлеріне: муссон, бриз, самум өздерін теңей отырып өздерін бағалауды сұраймын

Оқушылар тұрақты желдердің бірін таңдай отырып, сыни ойы арқылы өздерін бағалайды

«Кішкентай адам»

1. Басымызды қандай білімдермен толықтырдық?

2. Жүрегімізге қалай қабылдадық?

3. Қ Кері байланыс орнатады.

Берілген сұрақтарға өздерінің ішкі толғаныстарын жазу

олымызбен не істей аламыз?

Қосымша тапсырма

Желдің күшін пайдалану жобасын жасаңдар Желдің түрлері туралы қосымша мәліметтер жинақтау

Берілген критерийлер негізінде бір-біріне сұрақтар қойғызып, жауаптарын алу.

Критерийлер

Дескрипторлар

«Білу және түсіну»

Анықтама беретін және географиялық терминдерді, үрдістерді және оқиғаларды түсіндіретін сұрақтар қояды және сондай сұрақтарға жауап бере алады.

1

5

«Қолдану»

Географиялық заңдылықтар мен үрдістердің себептерін түсіндіретін сұрақтар қояды, жауап бере алады.

1

«Талдау және синтез»

Зерттейді, салыстырады, әртүрлі көздерден жинақталған ақпаратты өңдеу арқылы сұрақтар қояды, өзі жауап бере алады.

1

«Коммуникация»

Географиялық құрылымның маңыздылығын практикалық біліммен көрсетіп сұрақ құрай алады, жауабын нақтылай алады.

2

«ЖИГСО» әдісі бойынша оқушының мәтінді талдау жұмысына қойылатын критерийлер келесідей:

Дескрипторлар

Өмірге қажетті ақпаратты анықтай алады

1

5

Ақпаратты жеткілікті дәрежеде өңдейді

1

Көркемдегіш құралдарды, оқулық иллюстрацияларын, карталар мен схемаларды орынды қолданады

1

Мазмұнын өз бетімен әсерлі жеткізе алады

2

Бағалау критерий

«5»-12-14

«4»-9-11

«3»-6-8

Тапсырма

Критерий

дескриптор

ұпай

Есеп шығару

Дұрыс

5

2

Орташа

3

1

Дұрыс емес

2

0

Постер қорғау

Топта белсенді араласты

Белсенді

Арасында

Араласқан жоқ

2

1

0

Шешімге келуге үлесін қосты

Қосты

Арасында

Қоспады

2

1

0

Жақсы идея айтты

Айтты

Арасында

Айтпады

2

1

0

Жел өрнегі

Жұппен ынтымақтастықта жұмыс жасады

Жасады

Арасында

жасамады

2

1

0

Тапсырманың мазмұнын ұға білді

Ұқты

Орташа

Ұқпады

2

1

0

Тапсырманы толық және дұрыс орындады

Толық, дұрыс

Толық емес

Дұрыс емес

2

1

0