"Жылу мөлшері. Меншікті жылу сиымдылығы" сабақтың презентациясы.

• 1 слайд

• 2 слайд

  Потенциальдық энергия Кинетикалық энергия ?

• 3 слайд

  ІШКІ ЭНЕРГИЯ Ек Еп . Жылу берілу кезіндегі ішкі энергияны өлшеуге болама?

• 4 слайд

  1.Жылу мөлшері. Бірліктері 2.Меншікті жылу сыйымдылық 3.Әртүрлі заттардың меншікті жылу сыйымдылығы . Нұсқаулық жоспары

• 5 слайд

  Тәжірбие: -Қажетті құралдар:термометр. Су. Элекр шәйнегі. -Суық су температурасын өлшеу. Ыстық су температурасын өлшеу. -Араластырып температурасын өлшеу (қандай физикалық шамаларға тәуелді) Жылу берілу кезінде ішкі энергияның өзгеруінің өлшемін жылу мөлшері деп атайды.

• 6 слайд

  Жылу мөлшері Жылу мөлшері ішкі энергия өзгеруінің өлшемі. Q- әріпімен белгіленеді. (ку- латын әріпі) t-- -заттың температура өзгерісі, m – дене массасы с- заттың тегіне( меншікті жылу сыйымдылығы) Анықтамасы: Қыздыру барысында судың температурасы t1 – ден t2 – ге неғұрлым көбірек өзгерту керек болса, онда оған анағұрлым көп жылу мөлшерін беру қажет. Өлшем бірлігі: 1кг суды 1º С – қа қыздыру үшін берілетін жылу мөлшерін Джоуль ( калория) деп атайды. Формуласы: Q = сm( t2 – t1) Денені қыздыруға қажетті немесе ол суығанда бөлінетін жылу мөлшері заттың тегіне, массасына және оның температурасының өзгеруіне тәуелді.

• 7 слайд

  Біз жұмыс істеу арқылы ішкі энергиямызды жоғалтамыз. Оны қалай қалпына келтіреміз? Пайдалы мәліметтер: « СӨС». Ас тұтыну арқылы жоғалтқан энергиямызды толықтырамыз. Мысалы: нан – 9000 Дж/г, қант – 17 000 Дж/г, Сары май – 33000 Дж/г. Жұмыс істегенде жоғалтатын энергия мөлшері ( 1 сағ-та 1 кг  адам массына): жаттығу кезінде – 16 000 Дж, Жаяу жүргенде – 15 000 Дж жатқанда – 4000 Дж)    Жұмсалмаған энергия май қабатына айналады.

• 8 слайд

  1 г суды 1 0 С-қа қыздыру үшін берілетін жылу мөлшерін калория деп атайды. Калория – калор - «жылу», «қызу» деген латын сөзінен шыққан. 1 кал = 4,19 Дж ≈ 4,2 Дж. 1 ккал = 1000 кал. 1 ккал = 4200 Дж ≈ 4,2 кДж. Массасы 1 кг заттың температурасын 10 С-қа өзгерту үшін қажет жылу мөлшерін көрсететін физикалық шаманы заттың меншікті жылусыйымдылығы деп атайды. Заттың меншікті жылусыйымдылығы с әріпімен белгіленеді.

• 9 слайд

  . Осыған байланысты кестені толтырайық Физикалық шамаЖазылуыАйтылуыШама атауы ЖұмысААМеханикалық жұмыс Жылу мөлшеріQкуІшкі энергияның өзгерісі жылу мөлшері Меншікті жылу сыйымдылығысэсЗаттың тетігіне байланысты физикалық шама температураt0 (T)тЗаттың (абсолют)температурасы Q = сm( t0 2 – t 01) Q = сm∆Т

• 10 слайд

  Меншікті жылусыйымдылықтың өлшем бірлігі: 1   Меншікті жылусыйымдылығы 1 кг затты 1 0 С-қа қыздырғанда немесе салқындатқанда, оның ішкі энергиясы қандай шамаға өзгеретінін көрсетеді. Алтын 130Темір 460Күнбағыс майы 1700 Сынап 140 Болат 500Мұз 2100 Қорғасын 140Шойын 540Керосин 2100 Қалайы 230Графит 750Эфир 2350 Күміс 250Шыны 840Ағаш (емен) 2400 Мыс 400Кірпіш 880Спирт 2500 Мырыш 400Алюминий 920Су 4200 Жез 400  

• 11 слайд

  Жылу мөлшері Q = c * m * (t 02 -t 0 1 ). Q – жылу мөлшері, c – заттың меншікті жылусыйымдылығы, m – дененің массасы, t 2, t 1– дененің бастапқы және соңғы температуралары.  

Краткое описание документа:

Ішкі энергияны механикалық жұмыс істеу жолымен өзгертудің өлшемі жұмыс деп аталады және ол А әріпімен белгіленеді.

Жылу берілу кезінде ішкі энергияның өзгеруінің өлшемін жылу мөлшері деп атайды және оны Q - мен белгілейді.

Басқаша айтқанда, жылу берілу кезінде дененің алатын немесе жоғалтатын энергиясы жылу мөлшері болып табылады.

Қыздыру барысында судың температурасын t1 -ден t2-ге неғұрлым көбірек өзгерту керек болса, онда оған анағұрлым көп жылу мөлшерін беру қажет.

Жылу мөлшері – физикалық шама және ол температураның t1 -ден t2-ге дейінгі өзгерісіне пропорционал, яғни

Q ~ (t 1-t 2 ).

Судың массасы неғұрлым көп болса, оны белгілі бір температуралар айырымына дейін қыздыру үшін соғұрлым көп жылу мөлшері қажет.

Денеге қажетті жылу мөлшері, оның қандай заттан жасалғанына да байланысты.

Денені қыздыруға қажетті немесе ол суығанда бөлінетін жылу мөлшері, заттың тегіне, массасына және оның температурасының өзгеруіне тәуелді.

Жылу мөлшері жылу берілу кезінде дененің алатын немесе шығаратын энергиясы болғандықтан, жылу мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде кез келген энергия сияқты 1 джоуль (1 Дж) және 1 килоджоуль (1 кДж) алынады.

Заттың молекулалық құрылысы мен молекулалар қозғалысының энергиясы белгілі болмай тұрып-ақ, жылу мөлшерін өлшеу үшін қазіргі кезде есептеулерде әлі қолданылатын калория және килокалория деген арнайы бірліктер енгізілген.

1 г суды 1 0 С-қа қыздыру үшін берілетін жылу мөлшерін калория деп атайды.

Калория – калор - «жылу», «қызу» деген латын сөзінен шыққан.

1 кал = 4,19 Дж ≈ 4,2 Дж.

1 ккал = 1000 кал.

1 ккал = 4200 Дж ≈ 4,2 кДж.

Массасы 1 кг заттың температурасын 1 0 С-қа өзгерту үшін қажет жылу мөлшерін көрсететін физикалық шаманы заттың меншікті жылусыйымдылығы деп атайды.

Заттың меншікті жылусыйымдылығы с әріпімен белгіленеді.

Меншікті жылусыйымдылықтың өлшем бірлігі: 1

Алтын 130

Темір 460

Күнбағыс майы 1700

Сынап 140

Болат 500

Мұз 2100

Қорғасын 140

Шойын 540

Керосин 2100

Қалайы 230

Графит 750

Эфир 2350

Күміс 250

Шыны 840

Ағаш (емен) 2400

Мыс 400

Кірпіш 880

Спирт 2500

Мырыш 400

Алюминий 920

Су 4200

Жез 400

 Меншікті жылусыйымдылығы 1 кг затты 1 0 С-қа қыздырғанда немесе салқындатқанда, оның ішкі энергиясы қандай шамаға өзгеретінін көрсетеді.

Заттың меншікті жылусыйымдылығы әр түрлі агрегаттық күйінде – қатты, сұйық, газ тәрізді күйінде түрліше болып келеді.

Денені қыздыру кезінде берілген немесе салқындағанда одан бөлінетін жылу мөлшерін есептеу үшін заттың меншікті жылусыйымдылығын дененің массасына және жоғарғы температурасы мен төменгі температураларының айырымына көбейту керек.

Q = c * m * (t 2-t 1 ).

Q – жылумөлшері,

c – заттыңменшіктіжылусыйымдылығы,

m – дененіңмассасы,

t 2, t 1 – дененің бастапқы және соңғы температуралары.