«Өзін-өзі тану сабағында оқушылардың функционалдық сауаттылықтарын дамыту»

Май   ауданы 

«Малайсары  жалпы орта білім

 беретін мектеп» ММ

Өзін-өзі  тану   пәнінің  мұғалімі

  Ардақ  Тоқтасынқызы  Қойлыбаева

«Өзін-өзі  тану сабағында  оқушылардың  функционалдық  сауаттылықтарын  дамыту»

Бес құндылықты   өзін-өзі  тану   пәнінің бір сабағында қолдана  отырып оқушының фунциналдық  сауаттылығын   дамытуға болады.  Адам жүрегі  с үйіспеншілікке, мейірімділікке  толы  болса,  әр күнін әділ, шыншыл тек ақиқатты ғана көріп,  дұрыс әрекеттер жасаса, ол адамныңәрқашан жаны  тыныш,  көңілі тоқ болады. Себебі жаны  таза,  көңілі  пәк адамның өзі шыншыл, әділ, жүрегі кең  сұ\үйіспеншілікке толы, әр істеген ісін  дұрыс жасап, ешкімге қиянат жасамайтыны   сөзсіз.  

         Мұғалімдерге  психологиялық  ахуал  туғызу.

Мақсаты:  мұғалімдер арасында  қарым-қатынасты  нығайту  жағымсыз  көңіл-күйден  арылу,  күш-қуат жинау,  өзін-өзі тану, құрметтеу,  өзін-өзі  еркін  сезінуге  көмектесу.

Танысу   тренингі:  Мұғалімдер  шеңберге  тұрады. Бірінші  тұран адам өз атын  айтады,  екінші  тұрған  бірінші  адамның  атын және  өз атын қосып айтады.  Солай  шеңбер бойымен  жалғасады.

Топқа   бөлу: Мұғалімдерді  топқа  бөлу  үшін  жемістерді  қолданамын.  Алма, алмұрт,  мандарин. Қоржыннан   жемістерді  алады сол бойынша  топқа бөлініп отырады.

Тыныштық  сәтін  өткізу.  Баяу  музыка  қойылады. «Теңізге  саяхат».

Жүргізуші: Жайланып отырыңыз, көзіңізді  жұмыңыз. Терең  демалыңыз, денеңізді  бос ұстаңыз, денеңізді   ауырлап бара  жатқандай  және теңуз   толқынының  лебі   ұрып  жатқандай  сезініңіз. Өзіңізді жартастың  тұрмын  деп  елестетіңіз  және  алысқа  көз  жіберіңіз. Сіздің  алдыңызда  көгілдір  теңіз, ашық аспан  және күн. Теңіз  бірқалыпты   дем алып, асау   толқындары   жағаға  соғып,  қайтадан  кейін қайтуда. Теңіз  толқындарының  шуын  естіп,   толқындарға  қызыға қарап, жағалаудағы  теңіздің  тұзды ауасын жұтып  тұрсыз. Өз   бойыңыздағы  асқан  ауырлықтан бір  сәтке  болса да  айырылғандайсыз. Сіздің  рухыңыз жайлылық   сезіміне   толы. Сіз  төменге  түсіп, аяғыңызды  шештіңіз,  жалаң аяқ құмның қызуы  мен,  жұмсақтығын  сезіне отырып жүгірудесіз. Міне сіз  судың  жанына  келдіңіз,  толқындар  сіздің   аяғыңызды   жуып  жатыр,  су  жып-жылы  әрі  жұп жұмсақ. Сіз қолдарыңызды   бос  тастап,  басыңызды шалқайтыңыз. Күн сәулесі  мен  жеңіл  самал  жел сіздің  бетіңізді  өбуде,  теңіз   толқындарының тамашалары  сіздің денеңізді   баурап алғандай. Ерніңізде теңіздің  тұзды  суының  кермек  дәмі және бақыт күлкісі. Сіз өзіңізді  кішкентай бала  сияқты сезініп, жүгіріңіз,  секіріңіз, су шашып ойнаңыз  күліңіз. Өзіңізге  осы   бірнеше  минут ішінде  не  істегіңіз келсе, соны  істеуге   рұқсат етіңіз.  Сіздің қайтатын уақытыңыз болды. Міне сіз   тағы да   жардың  басында   тұрсыз. Сізге  демалыс пен бақыт сыйлаған  ғажайып әлемге  алғысыңызды  айтыңыз. Көздеріңізді асықпай  ашыңыз. Қандай  сезімде  болдыңыз? Не сезіндіңіздер?

Топпен жұмыс:  «Жұлдыздар  шоғыры»  әдісі  бойынша  постер жасау. Топтарға  жұлдызшаға  жазылған  сұрақтар  беріледі.  Сол сұрақтар бойынша  өз  пікірлерін  жазады  немесе  сурет  түрінде  түсіруге  болады. 

1 топ. Оқушының қиянат  жасауының  себептері  неде? 

2 топ. Оқушы жүрегіндегі   сүйіспеншіліктің   гүлін ашу қалай   ынталандыруға  болды?  

3 топ. Мейірімді істер жасауға,  мейірімді  болуға  оқушыны не арқылы ынталандыруға   болады?

4 топ. Сахналық қойылым:

Сахналық қойылым

Мектепте болған оқиға. Қанат сыныпқа кірді. Оның соңынан бір нәрсені уайымдап мұғалім кіреді.

Мұғалім: Сәлеметсіздер ме, балалар, тезірек отырыңдар!

Оқушылар: Сәлеметсіз бе, мұғалім!

Мұғалім: Балалар, біздің мектепке аудандық  комиссия келе жатыр, ертең бізде ашық сабақ өтеді. (Жөтеледі). Мені мұқият тындауын сұраймын! Комиссия сендерге әртүрлі сұрақ қоюы мүмкін, мысалы, қанша сабақ өтті. Осы кезде Беткебасаров Үндемес қозғала бастайды.

Мұғалім: (қолында сызғышты ұстап, ашулы дауыспен) Беткебасаров Үндемес, жыбырлама! Екі қоямын тәртібіңе.  (Тыныштанып, сыбырлап класқа). Балалар, мен сендерге айтатыным өте МА-ҢЫЗ-ДЫ! Сонымен, комиссия сендерге «Қанша сабақ өткізілді?» деген сұрақ қойғанда, сендер «33 сабақ» - деп айтуыңыз керек. Түсінікті ме?

Беткебасаров Үндемес: Шынында біз 23 сабақ қана өттік қой, неге өтірік айтамыз, мұғалім?!

Мұғалім: Сенсіз де білеміз 33 емес, 23 екенін. (Сыбырлап).  Бірақ комиссияға солай жауап беру керек. Балалар, сендер ертең жақсы, дұрыс жауап беру үшін, мен сендерге бүгін 34 сабақты түсіндіремін. Ертең қолдарыңды көтеріп, дұрыс жауап беріңіз. Беткебасаров, сен ертең бір нәрсе бүлдірсең, сыбағаңды берем, ұқтың ба? Сонымен, сабақтың тақырыбы Абайдың «Қара сөздері». Отыз үшінші қара сөзінде Абай дана жазған екен «Адамның мінезі – біліммен ақыл қоймасы», « Қашан бала ғылым-білімді махаббатпен көксемек болса,сонда ғана оның аты адам болады. Махаббатпен жаратқан адамзатты. Адамның жақсысы - адамға сүйіспеншілікпен қарағандар». Адам бүкіл өмірін қоғамға, көпшілікке риясыз еңбек етуге арнау керек.  Міне, өмірімізді осылай, Абай дана айтқандай, өткізуіміз керек.

Оқушылар тындайды, қоңырау соғылып, сыныптан шығады.

Әділ, мұғалімге жақындап: Тоғжан Рахманқызы, мені бір сұрақ мазалап тұр.

Мұғалім: Не болып қалды?

Әділ: Бүгін біз сондай терең, маңызды тақырып өттік, Сіз оны түсіндірдіңіз, Бірақ неге сіз өзіңіз сол кеңесті орындамайсыз?неге бізді өтірік айтуға мәжбүрлейсіз?

Мұғалім: сонда кеңес берген адам өзі сол сөздерді орындау керек деп ойлайсын ба?

Әділ басын төмен түсіріп, ренжіп сахнадан кетеді.

Топпен  ән айту.            Музыканың  пайдалы   қасиеттері.

-         Дұрыс тыныстауды   дамытады;

-         Тыныштандырады:

-         Ұйымшылдыққа  үйретеді;

-         Есте сақтау , ойын  жинақтауға  мүмкіндік  береді;

-         Сенімділікті  арттыады;

-         Шаттыққа  бөлейді.

Әр топқа 5 құндылықты  негізе  ала  отырып  әннің  мәтінін  ауыстыру арқылы  ән айту.

1.     Ақиқат

2.     Дұрыс әрекет

3.     Ішкі  тыныштық

4.     Сүйіспеншілік

5.     Қиянат жасамау

Кері байланыс:   «Досыма  хат» семинардан  алған  әсерін  әр топ  хат  арқылы  жолдайды.

Қорытынды  :  «Майшам» әдісі. Барлығымыз бір-бірімізбен  бірігіп, жұмыс жасағанымыз  үшін  бір-бір  жылы  сөз айтып,  майшамды   беріп отырамыз.  Бұл майшамды  алған себебіміз, жарық деген жақсы   нәрсе, сондықтан да  алдарыңыз ашық, жарқын болсын  деген  тілекпен,   бүгінгі  тренингімізді  аяқтаймыз.  Рахмет!

Қосылып  топпен  ән айту.  «Көк тудың  желбірегені»