Өзін-өзі тану. Табиғат-тал бесігің, аялай біл

           «Өзін-өзі тану» сабағының жоспары

Свободный орта мектебі.     Мерзiм  21.11.015        Мұғалiм:  Мұсатай Т.Ә._

Сынып: _8__                 Оқушылар саны: _8___          № 11

Тақырып:  Табиғат- тал бесігің, аялай біл.

Құндылық: Қиянат жасамау.  Қасиеттер  қоршаған ортаға қамқорлық, тіршілік иелеріне қиянат жасамау, жақсы азамат болу._

Сабақ мақсаты: Оқушыларды табиғатты аялап, оны қорғауға тәрбиелей отырып, қиянат жасамау құндылығының мағынасын ашу. Міндеттері: 1. Қоршаған ортаға қамқорлық жасау түсініктерін кеңейту. 2.Тіршілік иелеріне қиянат жасамау білімдерін дамыту.  3. Жақсы азамат болуға тәрбиелеу.	Ресурстар: ватман қағаз, маркерлер, слайд,видео роликтер)
Сабақ барысы: 1.     Ұйымдастыру кезеңi. 5 «Т» Тыныштық сәтi.  №3 «Орманға ойша серуен» 2.     Үй тапсырмасын тексеру. О.Бөкейдің  «Алтай» тақырыбын сұрақ қою арқылы тексеру. 3.     1. Алтай өлкесінің сұлулығын мәтін арқылы сезіне алдыңдар ма? 4.     2. Өр алтай, асқар Алтай, асқан Алтай дегенде қандай сезімді аңғардыңдар? 5.     3. Табиғат әдемілігі мен адам көркіне тамсану бірдей сезіле ме?	Сабақ барысын талқылау:
Дәйек сөз.  «Адам табиғатқа тәуелді болса,                     Табиғатта оған тәуелді»                                           Анатоль Франц 1. Неге адам табиғатқа тәуелді деп ойлайсыңдар? 2. Табиғат адамға неліктен тәуелді? Мұғалімнің сөзі:  Адам табиғатқа мейірімділікпен, сүйіспеншілікпен, қамқорлықпен қарап, үйлесімділік сақталғанда ғана, табиғат адам баласы кең сарай, мәңгі тозбас құтты қоныс болатынын ешқашан ұмытпайық.	Қыздар 1-рет, ұлдар 1-рет, қосылып 1-рет қайталау. Мағынасын ашу, талдау.
1.     Әңгiмелеу (сұхбат).               «Қайыңның қасіреті» (әңгіме) Қ.Толыбаев       Қар кетіп жердің бетін дегдей бастаған. Көктемнің жайма шуақ күні. Тау етегіндегі қалың ақ қайың орманын аралап серуендеп жүрміз. Зәулім ағаштың сала-сала бұтақтарын жапқан, жылқының жалындай жалбырап, төмен төгіле саудырап тұрған шыбықтары бұйра шашы секілді. Әр жеріндегі бітпеген жараның ауызындай қабыршықтар ағаштың сұлу сипатын бұзып тұр. Денесіне түскен зақымның зардабын жария еткендей, айғыз-айғыз. Бірден назар аударады Қарашы, мына жерге біреу пышақпен тіліп, «Н» әріпін жазыпты, деп серігім қинала тұрып, қайың діңін сипалады. Келе–келе осы жарақат үлкен даққа айналады да өшпейді. Қайың діндеріне жағалай көз жүгірттім. Шынында, ағаш дініндегі дақтар аппақ денеге түскен жарақаттың тыртығындай шор-шор болып қарайып тұр. Кей тұстағы «М», «С» деп ойып жазған әріптер қармен, жаңбыр суына еріп, езіліп кеткендей баттия қап-қара дақ болып, жуан діңге жабысып қалған. Өмір бақи өшпейтін, айықпайтын дерт секілді. Обал- ай ... Жарақаттанып қалған, қалпына келмес тыртық сияқты екен, - дедім, серігімді мұңнан серпілтек ниетпен. Ол жадырай көсілді: - Ағаш – Жер – ананың құшығындағы бөбегі. Оны бізде, адамдар да мәпелеуге міндеттіміз. Өйткені ылғи да пайдасын көріп жүрміз ғой. - Бір ақымақтың қылығына бола, сонша күйгенің не?..   -  Сол ақымақтың қылығы қара шешектей жайылып кетсе, ем қонбайды.... Асқынып, алқымдап тұрған ештеңе жоқ. Тәрбие керек, ұрпақтарымызды кесірлінің жетігіне жібермеуге тиіспіз. -Мектепте де, үйде де туған табиғатты қорғау мәселесіне орай жан-жақты тәлім тәрбие жұмысы жүргізіліп келеді. Мыналар кейбір ақпақ құлақтардың қылығы шығар , - дедім серігімді жұбатпақ ниетпен. ол сәл тыншыды да, ойын түйді: Атамның «бір құмалақ бір қарын майды шірітеді» дегеніндей, сол ақпақ құлақтарды ойсыз әрекетері күйедей жұғымтал болса ше?! Оның істегенін қасында жүрген серігі қайталады. Рас, жарақаттанған ағаш өлмейді, сыны ғана бұзылады. Ал мына әріптерді жазғандар бұл дүниеден әлде қашан өткенде шығар. Бірақ діңгегі дақтар өшпепті, тыртық болып қалған. Майдан кешкен жауынгердің тәніне түскен жарақат тыртығы секілді. Сұрақтар: 1. Бұл әңгімеден қандай әсер алдыңдар?  2. Неліктен ағаштағы жазуды жауынгердің тәніне түскен жараға теңеді? 3.Табиғат заңдылықтарын бұзу қандай жағдайға әкеп соқтыруы мүмкін? ·          ·        Мұғалімнің сыйы:   «Табиғат сұлулығы» видеоролик	Әңгімені түсіндіру, өз ойларын сұрау.
Шығармашылық іс-әрекет,топтық жұмыс. 1-  топ. Өзің тұратын ауылдың экологиялық ахуалын  түзету үшін не істер едіңдер. Жоба дайындау 2-    топ. «Табиғат бізге не береді? Ал адамдар табиғатқа не сыйлайды?» тақырыбына кластер толтырады	Оқушыларды екі топқа бөліп,  жауаптарын тыңдау.
Үй тапсырмасы.  «Табиғатты қорғау – өзіңді қорғау» тақырыбында эссе жазу.	Күнделікке  жазып алу.
2.     Топпен ән айту.  САРЖАЙЛАУ Сөзі  М.Мақатаевтікі Әні Н.Тілендиевтікі Жазира, жасыл кілем өрнектеген Туған жерге, дариға, жер жетпеген! Кең өлкем, әлдилей бер сен деп келем Аңсап келем, сағынып, шөлдеп келем                                                   Қайырмасы:                                                Саумал бұлақ – балдай дәрім                                                Салқын самал – баурайларың                                                Саялаған, беу, туған жер                                                Сағындырған, Саржайлауым Армысың, ата-қоныс, жасыл мекен! Ұланыңмын, мен сенің қасыңда өтем Басқаның жерұйығын неғылайын Жерұйығы өзімнің қасымда екен!                                                      Қайырмасы.                                    Жадырап, жұтайыншы тау самалын                                    Осы еді ғой сағынып аңсағаным                                    Гүлдерім,шыршаларым, аршаларым                                   Бәріңе арнап мен бүгін ән саламын                                                             Қайырмасы.
Соңғы тыныштық сәті: Мұғалімнің сөзі: -         Оқушылар бүгінгі сабақтан қандай ой түйдіңіздер көздеріңізді жұмып ой елегінен өткізіңіздер (көзді жұмып өздері сабақты іштей қорытындылайды). Сіздерге көп рахмет! Сабағымыз аяқталды. Сау болыңыздар!	Баяу музыка.