Баяндама: "ДАМЫТА ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ"

ДАМЫТА  ОҚЫТУ  ТЕХНОЛОГИЯСЫ

Дамыта  оқыту  технолгиясы  оқушының  оқу,  білім  алу  процесінде  жан-жақты  дамуын  оқытудың  басты  мақсаты  ретінде  қабылдайды.  Дамыта  оқыту  идеясын  әдіскер-ғалым  В.  В.  Давыдов  ұсынған.  Даму  дегенде  оқушының  ойлауы,  табандылығы,  зейіні,  оқу-дағдысы  мен  іскерлігі  т.б.  да  қабілеттерін  дамытуды  айтамыз.

Оқушының  ойлауы  дамуының  маңызды  шарты – оқушыда  ойлау  мәдениетінің  болуы.  Сондықтан  оқу  процесі  оқушылардың  анализдеу,  синтездеу,  себеп-салдар  байланыстарын  табу,  жалпылау,  қорытынды  жасау,  түрлерге  бөлу,  салыстыру – сияқты  интеллектуалдық  дағдыларын  дамытуы  тиіс. 

Бұлардан  басқа  оқу  процесінде  оқушылардың  көптеген  ақыл-ой  қабілеттері  жұмыс  істейді.  Олар:  болжам  жасауға  қабілеттілік,  ойлаудың  шолғыштығы  (идея  тудыруға  бейімділігі),  жалпы  қабылданаған  көзқарастарға  сын  көзімен  қараау,  ойдың  икемділігі  (бір  идеядан  басқасына  тез  өту),  құбылыстарыдың  байқалауы  қиын  ұқсастықтарын  аңғару,  білуге  құмарлық  (айналадағы  ортаның  проблемаларын  сезіну)  т.б.

Оқушылардың  осындай  ақыл-ой  қабілеттерін  дамыту – дамыта  оқыту  технологиясының  негізгі  мақсаттарының  бірі.

Қазіргі  оқу  жүйесінде  көбіне  конвергентті,  яғни  бір  ғана  дұрыс  жауабы  болатын  және  ол  қатаң  алгоритмдермен  табылатын  тапсырмалар  қарастырылады.

Дамыта  оқуда  оқу  процесіне  дивергентті,  яғни  көптеген  дұрыс  жауаптары  болатын  тапсырмаларды  да  енгізіп  отыру  ұсынылады.

Себебі  ғылымда,  өмірде  адамға  осындай  көп  жауапты  тапсырмалар  кездеседі.  Мұндай  есептер  оқушылардың  шығармашылықпен  ойлауын  қажет  етеді.

Белсенді  ойлауды  керек  ететін  мысалдар  келтірейік:

1.                Өзіңізге  берілген  есептің  шарттарын  қиындатыңыз  немесе  оңайлатыңыз.

2.                Егер  Жерде  темір  жоқ  болып  кетсе  не  болуы  мүмкін?

Дамыта  оқыту  технологиясы  сабақта  проблема  қою  әдісін  және  оқушыларын  зерттеу  әдісін  қолданып  отыруды  көздейді.

Дамыта  оқыту  технологиясы  бойынша  өтілетін  сабақтар  қысқаша  айтқанда  мынадай  схема  бойынша  өтуі  мүмкін.

 

Ал  оқушылардың  өзбетінше  жұмыстарына  стандартты  емес  тапсырмаларды  қосып  отыру  ұсынылады.

Дамыта  оқыту  технологиясында  оқушының  барлық    оқу  әрекетіне  мұғалім  басшылық,  бағыттау  жасап  отырады.

Дамыта  оқыту  оқушының  ойлау  қызметімен  қатар  олардың  оқу-білігін  дамытуды  көздейді. 

Әрбір  оқушының  оқу-білігі  (дағдысы) – оның  оқу  тәсілі  деп  есептеуімізге  болады.  Осы  біліктердің  бастылары:

v Оқушының  өзін-өзі  ұйымдастыруы.

v Оқу – интеллектуалды  немесе  логикалық  билік.

v Оқу – ақпараттық  билік.

Оқыту  жалпы  табиғаты  жағынан  және  оны  ұйымдастыру  ерекшеліктері  жағынан  алып  қарағанда  күрделі  процесс.

Психологтар  қолайлы  жағдай  жасалған  кезде  баланың  оқуға  деген  қабілеті  жақсы  дамитындығын  атап  көрсетіп,  мұғалім  оқушыға  осындай  жағдай  жасауы  тиіс  деп  көрсетіледі.

Жаңа  технолгияларды  үйрену  кезінде  көптеген  міндеттер  шешіледі.  Мысалы:  педагогика  мен  дидактиканың  кейбір  мәселелері  жаңа  аспектіде  қаралады.  Мұғалімдер  жаңа  технологиялар  туралы  жаңа  білім  алады,  технологияны  практикада  қолданып  үйренеді.  Ол  үшін:

ü Мұғалімнің  жаңа  технологияларға  бет  бұруы,  ынта  қоюы.

ü Қолда  бар  технологиялық  ресурстарға  талдау  жасауы.

ü Өз  іс-әрекеттерін  жоспарлауы,  тиімді  ұйымдастыруы  және  оған  талдау  жасап  отыруы.

ü Жұмысын  белгілі  технологиялардың  біріне  бнйімдеуі  керек.