«Георгиевка орта мектебі» КММ
Қазақ тілін меңгеруге қабілеті
бар
басқа ұлт оқушыларын пән олимпиадаға
дайындаудағы бағдарлама үлгісі
(9,
10, 11 орыс сыныптары)
Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі: Даулетова А.С
Қалбатау ауылы, 2013 жыл
Түсінік
хат
9-11
орыс сыныптарында қазақ тілі сабағы аптасына бес рет журеді. Оқыту оқушыларға
қазақ тілін меңгеруде қалыптасқан жүйеге кірген оқу бағдарламасына негізделген.
Орыс
сыныптарындағы оқытылатын қазақ тілі пәнінің көздейтін негізгі мақсаты -
оқушыларды белгілі дәрежеде қазақша сөйлеуге, өз ойын басқаға жеткізе алатын,
біреудің сөйлеген сөзін, жазғанын түсіне алатын дәрежеге жеткізу.
Оқу үрдісінде қазақ тілін үйренеге қабілеті мен қызығушылығы жоғары басқа
ұлт оқушылары кездеседі. Олар қазак тілінің дыбыстық ырғағын дұрыс меңгеріп,
жаңа сөздерді тез жаттап, мәтіндердің мазмұнын айта біліп сөйлесу құра
алады.
Осындай
қабілетті оқушыларды пән олимпиадасына қатыстыру үшін арнайы бағдарлама
бойынша қосымша дайындық курстан өткізу талап етеді.
Ұсынылып
отырған бағдарлама қазақ тілін меңгерудің жан- жақты білім беруін қамтиды.
Бағдарлама бойынша оқушы грамматиқалық тақырыптарды тереңірек біліп, сөздік қорын
кеңейтіп, оқыған мәтіндерді түсініп, мазмұны бойынша әңгіме жүргізіп үйренеді.
Бағдарламада ұлы тұлғалардың өміріне, шығармашылығына көңіл бөлініп, аймақтық
компонент бойынша кіргізілген тақырыптар қарастырылады. Қазақ халқының салт-дәстүрі,
ауыз әдебиеті үлгілеріне ерекше көңіл бөлінген.
Бағдарлама
оқушыларға оқулықтан тыс білім алуға, қабілеттерін толық ашуға, қойылған
мақсаттарына жетуге мүмкіндік береді.
Сын - пікір
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында оқыту формасын,
әдістерін, технологияларын таңдауға көп нұсқалық қағидасы бекітілген, бұл білім
мекемелерінің мұғалімдеріне, педагогтарына өзіне оңтайлы нұсқаны қолдануға,
педагогикалық үрдісті кез келген үлгімен, тіпті авторлық үлгімен, тіпті
авторлық үлгімен құруға мүмкіндік береді.
Ұсынылып отырған авторлық бағдарламаның басты мақсаты 9 – 11 орыс
сыныптарындағы қазақ тілі мен әдебиетінен дарынды, қабілетті оқушыларды
анықтап, оларды олимпиадаға дайындау әдістері, тақырыптары берілген.Осы
бағдарламаны басшылыққа ала отырып, қазақ тілінде еркін сөйлеп, тілдік
материалдарды меңгеріп, шығармалардың тақырыбын ашып, мәтіндер құрай білуге, т.
б. жұмыстарға үйретуге болады. Басқа ұлт өкілдерінің қазақ тілінде сөйлеу
дағдыларын жетілдіру, дамыту, ширату деңгейін арттыруға көмектеседі. Тіл
үйренудегі ізеттілік, сауаттылық қана емес, тілдік тәсілдерді, фонетикалық,
орфографиялық, орфоэпиялық, морфологиялық, синтаксистік заңдылықтарды мен
нормаларды, стильдік құбылыстарды дұрыс қолдану дағдысы жетіледі.
«Қазақ тілі мен әдебиеті пәні» әдістемелік
Бірлестігінің жетекшісі Карманова Ұланай
Арыстанбековна
Күтілетін нәтиже
Ұсынылып отырған бағдарлама ұлты басқа оқушының қызығушылығын
оятып,қабілетін кеңінен жүзеге асыруға бағытталған. Сондықтан оқушы мұғалімнің
жетекшілігімен, өзінің жеке жұмысымен грамматикалық тақырыптарды жете меңгеріп,
тіл ұстарту әдістері арқылы сөз қорын байытып, мәтіндердің мазмұнын толық
түсініп, өз пікірін айтып,қазақ тілінде еркін сөйлеуге үйренеді. Қазақ ауыз
әдебиеті, әдебиеті, халық дәстүрі, Қазақстан тарихы бойынша білімін кеңейтеді.
Аймақтық компонентке кіргізілген тақырыптар оқушының бойындағы патриоттық
сезімді арттырып, баланы Отанымыздың саналы азаматы болып тәрбиелеуге көмектеседі.
Қазақ тілін меңгеруге қабілеті бар басқа ұлт
оқушыларын пән олимпиадаға дайындаудағы бағдарлама үлгісі.
9 - сынып
1, 2 жартыжылдык. 40 сағат
1. Тіл ұстарту әдісінде
қолданылатын тақырыптар:
«Білім», «Тіл», «Отбасы»,
«Бос уақыт», «Отан», «Белгілі адамдар», «Қоғам», «Қоршаған орта».
2.
Оқушыны жаңа сөздерді есінде
тұрақтандыру, тілде еркін сөйлеуге дағдыландыруда пайдаланатын диалогтар: «Дүкенде»,
«Дәрігердің қабылдануында», «Сапар шегу», «Танысу», «Асханада», «Кітапханада»,
«Аялдамада».
3.
Қазақстан Республика Мемлекеттік
рәміздері, табиғат байлығы, қазіргі таңдағы өзгерістер, экология жағдайы. Ақын,
жазушылар А. Байтұрсынов, М. Әуезов, С. Мұқанов.
4.
Аймақтық компонент. Туған
өлке табиғаты, белгілі адамдар.
5.
Қазақ халқының салт –
дәстүр,і қазақ ауыз әдебиеті.
6.
Грамматиқалық тақырыптар:
фонетика, морфология, синтаксис
7.
Жазбаша өздік жұмыстары:
мазмұндама, шығарма.
10-сынып.
1. Тіл ұстартуға арналған тақырыптар: Қазақстан, Шешендік сөздер, «Абу
Насыр әл - Фараби», «Атакәсіп», «Тұңғыш ағартушылар», «Белгілі адамдар», «Қазақ
халқының салт- дәстүрлері».
2. Тарихи тұлғалар: хан, би, батырлар, ғұламалар.
3. Акын, жазушылар: А. Байтұрсынов, М. Дулатов,С. Торайғыров, М.
Жұмабаев, Ж..Аймауытов, С. Сейфуллин.
4. Аймақтық компонент
Шығыс Қазақстаңдағы қорықтар, Семей қаласы мен Жидебайдағы Абайдың
әдеби-тарихи мұражайы, Ауған соғысына қатысқан жармалықтар.
5.
Қазақ ауыз әдебиеті:
Мақал - мәтел, жұмбактар, батырлар жыры.
6.
Грамматиқалық тақырыптар:
лексика, морфология, фонетика, синтаксис
7.
Жазбаша өздік жұмыстары:
мазмұндама, шағарма
8.
Киіз үй, халық аспаптары.
11-сынып
1. Тіл ұстартуға арналған тақырытар: Туған жер, Атакәсіп, ҚР саяси
әкімшілік құрамы, Қазақстанның экономика, Қазақстанның мәдениеті, халықаралық
қатынастар, білім ошақтары.
2. Ақын, жазушылар: Б. Майлин, М.Әуезов, С. Мұқанов, Ғ. Мүсірепов.
3. Аймақтық компонент: аудандағы шипалы жерлер, Оралхан Бөкейдің
шығармашылық өмірі, жерлес шүленгерлер
4. Грамматиқалық тақырыптар: лексика, синтаксис, морфология, фонетика.
5. Жазбаша өздік жұмыстары: мазмұндама, шығарма
9 сынып
Күнтізбелік жоспар
|
№
|
Тақырыбы
|
Сағат саны
|
|
|
Тіл ұстартуда
қолдынылатын тақырыптар.
|
|
|
1.
|
Білім.
|
1
|
|
2.
|
Тіл.
|
1
|
|
3.
|
Отбасы.
|
1
|
|
4.
|
Бос уақыт.
|
1
|
|
5.
|
Отан.
|
1
|
|
6.
|
Белгілі адамдар.
|
2
|
|
7.
|
Қоғам.
|
1
|
|
8.
|
Қоршаған орта.
|
1
|
|
|
Диалог үлгілері.
|
1
|
|
9.
|
Дүкенде. Асханада.
|
|
|
10.
|
Дәрігердің
қабылдауында.
|
1
|
|
11.
|
Сапар шегу. Танысу.
Кітапханада.
|
1
|
|
12.
|
Қазақстан
Республикасы. (Тәуелсіз мемлекет, «Қазақстан-ортақ үйіміз») .
|
2
|
|
13.
|
Мемлекеттік
рәміздер.
|
1
|
|
14.
|
Табиғат байлығы (Әр
аймақ ерекшелігі, пайдалы казбалалар).
|
1
|
|
15.
|
Экология жағдайы.
|
1
|
|
16.
|
Қазіргі таңдағы
өзгерістер.
|
1
|
|
|
Ақын, жазушылар
|
|
|
1.
|
А. Байтұрсынов.
|
1
|
|
2.
|
М. Әуезов.
|
1
|
|
3.
|
С. Мұқанов.
|
1
|
|
4.
|
С. Сейфуллин.
|
1
|
|
|
Қазақ халқының
салт-дәстүрлері.
|
|
|
1.
|
Бала тәрбиесіне
байланысты.
|
1
|
|
2.
|
Тұрмыс салт-дәстүрлері.
|
1
|
|
3.
|
Әлеуметтік мәдени
салт-дәстурлер.
|
1
|
|
4.
|
Қазақ ауыз әдебиеті
үлгілері: мақал – мәтел, жаңылтпаш, жұмбақтар.
|
1
|
|
|
Грамматикалық
тақырыптар.
|
|
|
1
|
Зат есім. Сын есім.
Морфогиялық талдау.
|
1
|
|
2
|
Сан есім. Есімдік.
Фонетикалық талдау.
|
1
|
|
3
|
Етістік. Етістіктің
шақтары, райлары.
|
1
|
|
4
|
Одағай, шылау.
Жалғау түрлері.
|
1
|
|
5
|
Сөйлем мүшелері.
Синтаксистік талдау.
|
1
|
|
6
|
Антоним, синоним,
омонимдер. Сөз тіркестерінің түрлері.
|
1
|
|
7
|
Мазмұндама жазу.
|
4
|
|
8
|
Шығарма.
|
3
|
|
|
Аймақтық компонент.
|
|
|
1
|
Туған өлке
табиғаты.
|
1
|
|
2
|
Белгңлң адамдар (
Ә. Нұршайыұов, Ә. Шәріпов, Р. Рымбаева, Д. Тұрлыханов).
|
40 сағат
|
10 – сынып
|
№
|
Тақырыптар
|
Сағат саны
|
|
|
Тіл ұстарту тақырыптары
|
|
|
1
|
Қазақстан
Республикасы ( толық мағлұмат )
|
1
|
|
2
|
Шешендік сөздер
|
1
|
|
3
|
Атакәсіп
|
1
|
|
4
|
Тұңғыш ағартушылар
|
1
|
|
5
|
Белгілі адамдар (
ғалым, ғарышкер, қоғам қайраткерлері )
|
1
|
|
6
|
Қазақ халқының салт
– дәстүрлері
|
1
|
|
7
|
Отбасы
|
1
|
|
|
Тарихи тұлғалар
|
|
|
1
|
Төле би, Қазыбек
би, Әйтіке би
|
1
|
|
2
|
Абылай хан, Тәуке
хан
|
1
|
|
3
|
Қабанбай батыр,
Бөгенбай батыр, Райымбек батыр
|
1
|
|
4
|
Әбу Насыр әл – Фараби,
Ахмет Йасауи, Махмұд Қашғари
|
1
|
|
5
|
Ш. Уәлиханов, Қ.
Сәтбаев
|
1
|
|
|
Ақын, жазушылар
|
|
|
1
|
А. Байтұрсынов, М.
Дулатов
|
2
|
|
2
|
С. Торайғыров, М.
Жұмабаев
|
1
|
|
3
|
Ж. Аймауытов, С.
Сейфуллин
|
1
|
|
|
Аймақтық компонент
|
|
|
1
|
Шығыс Қазақстандағы
қорықтар.
|
1
|
|
2
|
Семей қаласы мен Жидебайдағы
Абайдың әдеби – тарихи мұражайы
|
1
|
|
3
|
Ауған соғысына
қатысқан жармалықтар
|
1
|
|
|
Қазақ ауыз әдебиеті
|
|
|
1
|
Батырлар жыры
|
2
|
|
2
|
Мақал – мәтел,
жұмбақтар
|
1
|
|
|
Грамматикалық
тақырыптар
|
|
|
1
|
Сөз таптары
|
3
|
|
2
|
Сөйлем мүшелері.
Синтаксистік талдау
|
1
|
|
3
|
Ілгерінді, кейінгі
ықпал. Жай сөйлем түрлері
|
2
|
|
4
|
Буын түрлері.
Фонетикалық талдау
|
2
|
|
5
|
Мазмұндама жазу
|
5
|
|
6
|
Шығарма жазу
|
4
|
|
7
|
Киіз үй
|
1
|
|
8
|
Халық аспаптары
|
40
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.