Сан адынга ажык кичээл, 3 класс

Кичээлдин темазы: Сан ады. Тун болгаш дугаар сан аттары. 3 класс.

Ниити сорулгазы:Сан адынын утказы болгаш айтырыглары-биле таныштырар.Сан адынын чуве ады-биле холбаазын билиндирер.

Оореникчилернин угаан-медерелин,дыл-домаан сайзырадыр,сос курлавырын байыдар.

Кичээлге бодун шын алдынып ,идепкейлиг болурун чедип алыр.

Оске кичээлдер-биле харылзаазы: сан кичээлинде алган билиглериге даянып сан дугайында билиин чедип алыр.

УУД: демниг болгаш бот ажылдажылгазы чедип алыр; саннар-биле амыдыралга каяа-даа таваржы бээр болганда шын болгаш чедимчелиг ажыглап билирин чанчыктырар.

Уругларнын аразында быжыг харылзаазын болук, эжеш ажыл-биле чедип алыр.

Арга-методтары: тайылбыр,коргузуг,беседа, маргылдаа.

Дерилгези: ноутбук,телевизор,чуруктар,карточкалар.

                                     Кичээлдин чорудуу.

Кичээлдиң этаптары	Башкының ажыл-чорудулгазы	Өөреникчиниң ажыл чорудулгазы	Өөредилгениң бүгү талалыг ажыл-чорудулгазының (УУД) планнаттынган түңнелдери, принциптери
1.Организастыг кезээ.	- Шупту туруп кээр. Экии,уруглар! Богун бистин кичээливисте аалчылар келген,мендилежиптээлинерем! Алдын Хунум Ак-кок Дээрим Авыралдыг башкыларым Чангысклассчы эжим-оорум Амыргын-на, амыргын!!!                                   (олуруп алынар).	Уруглар башкынын соондан катаптаан соонда, олуруп алыр	коммуникативтиг
3.Кичээлдин темазы, сорулгазы.	-Бо чуу деп мындыг   терек апарды,уруглар? Артында-ла саннарлыг де! -Эки топтап корээлинерем кандыг терек-тир?             - Адырам адырларынче кичээнгейден салыптаалынарам. Каш адырлыг-дыр санаптаалынар!            -Каш болду? -Бурулерин чеже дээн-дир? -Ынчаарга: Алдын теректин адыры он ийи                     Унген бурулери – уш чус алдан беш дээн. -Тывызык хевирлиг –дир бе,уруглар?Тыптаалынарам.  -  Тывызыкта чулер бар-дыр? -Богунгу темавыстын адын угаап бодап тываалынарам? -Эр-хей! Сан адын ооренир бис. - Санннарны кажан, каяа ажыглаар бис?          Удавас  кандыг байырлал уткуур бис, уруглар? Шагаа чунун байырлалыл? Башкынын немелде чугаа: Шагаа тыва чоннун эрги чылды удээринин, чаа чылды уткуурунун улуг байырлалы. Шаг чаагай, шагаа чаагай дээр болгай. Ажылывыс чогунгур, угааннывыс бедизин дээш курайлап, йорээл состерни башкынын соондан чугааланар. Сан адынын дугайында Саат чокка чугаалап билир болзун, курай-курай Ажыл-херээвис будуп,  Угаан-сарыыл немешсин, курай-курай	алдын  12  365 12 ай,365 хонук                                   саннар Сан ады	Угаан-бодалы сайзыраары
Чаа теманын ажыдыышкыны	Шагаа будуузунде кандыг оюннарны ойнаарыл? Бистин кичээливис Шагаа байырлалынга уткуштур эртип турар болганда, болук командаларга уступ алгаш билиивисти шенежип болур аас-кежиктиг-дир бис, уруглар! Бот-боттарывыска экини кузеп каалынар! Алдыртпастар Сагынгырлар Четтирбестер Ыт Ыт Ыт Шын харыы дээш бир-бирни немээр. Ыды мурнай келген аалдын уруглары тилээн болур.	Кажыктаар, тевектээр, тывызыктажыр, улегер домактажыр дээш оон-даа оске. Болук аайы-биле аттарын шилип алыр Бирги аалдын уруглары: Алдыртпастар Ийиги аалдын уруглары: Сагынгырлар Ушку аалдын уруглары: Четтирбестер	Регулятивтиг
Болук аайы-биле маргылдаажыышкын	1-ги моорей: тывызыктар моорейи Ийи ожээти сурушту.  Дорт алышкы, дорт чузун Бош дагнын уду чеди Беш алышкы дош чуктеди Ийи тейнин аразында Ийленчек сарыг оорга чыдыр Ийи угбашкынын экти ден Командаларнын ажылын туннээр. 2) узун тыныш моорейи Команданын капитаны унуп келгеш моорейлежир 3) Улегер домактар моорейи 1)     команданын даалгазы Чалгаанын чылдаа хой, Чазыйнын чараазы хой. Чепти чежип оорен, Чеченни сактып оорен. Ийи ыт аразынга соок октавас, Ийи кижи аразынга сос дажывас. 2)  команданын даалгазы Улуургак болбас, Назылыын хундулээр.  Тыва кижин бирги байы- ажы-толунде Ийиги байы – мал- маганы, Ушку байы – эртем-билии. Ак чем хоолулуг Ава созу унелиг. 2) команданын даалгазы Чус акшанын орнунга чус эштиг чор Адалыг оол томаанныг Иелиг кыс шевер Улуургак болбас дээр, Уйгужу чорбас дээр Эр-хейлер!  Улегер домактарда  каш? Кашкы? Чеже?  деп айтырыглар хамааржыр состерни-биле аданар. Сан адынын дугайында номда дурумден номчудар, 2-3 оореникчиге катаптадыр. Сан ады чуве ады-биле харылзажып чоруур.	(дун, хун) (чылдын дорт уези) (баш, ийи карак, ийи кулак, думчуунун ийи уду, аас) (салаа, оон дыргактары) (ийи думчук) (хачы) 1 бала 1 согааш Улегер домак бурузунде сан аттарын ададыр Ийи ыт, ийи кижи, алды хонган, ийи хонган, чус акша, чус эш. Кластерни эдерти чугаалаар	Литературлуг номчулга кичээлдери-биле харылзаа
Сула-шимчээшкин	-Ам дараазында тывызыктарнын бир хевири-саналгалыг тывызыктарга маргыжыптаалынар! -Чангыс?(чангыс думчук) -Ийи?(ийи карак) -Уш?(уш чуул эртемниг оол) -Дорт?( дорт мочу) -Беш?(беш салаа) -Алды?(алды арга) -Чеди?(чеди хаан) -Сес?(сес даванныг ээремчик) -Тос?(тос карак) -Он?(он сан)            -Эр-хейлер!		Кадыкшылын камгалаары
Эге билиглерин хынаары	Шагаа- чыл эргилдезинин байырлалы. Чыл бурузу тускай аттыг болур. Оларны тодаргайлаарга мындыг: Куске, Инек, Пар, Тоолай, Улу, Чылан, Аът, Хой, Сарбашкын, Дагаа, Ыт, Хаван. Бир чыл эргилерге-ле, оске чаа чылдын келгени ол. Самбырада айлар чуруу аскан: Каш? Деп айтырыгга харыылаар сан аттарын бирги чагыже, каш дугаар? Кашкы? Деп айтырыгларга харыылар состерни ийиги чагыже киир бижиир силер. Уруглардан айтырар: - Шупту каш чылдар бар-дыр? - Бир дугаар чылды аданар? - Куске каш дугаарында орар-дыр? - Чаа унуп орар чылывыс каш дугаарында-дыр? - Удеп турар чылывыс каш дугаар турар-дыр? - Ыт чылы каш чылда унуп келгени ол? - Эрес-хейлер! Моон туннээривис болза: Чувелернин санын болгаш дугаарын коргузер,каш? чеже? каш дугаар? кашкы? деп айтырыгларга харыылаттынар чугаа кезээн сан ады дээр. Сан ады домакка чуве ады-биле хереглеттинер.  Чижээ: уш класс,ийи дугаар,чээрби уш кижи.Уш дээрге сан ады,айтырыы каш?класс дээрге чуве ады айтырыы чуу  Номда дурумну номчудар, элээн каш оореникчилерге чугааладыр. 1-ги болук. Ном-биле ажыл. 2 оореникчи эжеш ажылдаар. Мергежилге 258, ар99 2 оореникчинин даалгазы:Самбырага таблицаже тун болгаш дугаар сан аттарын киирип бижиир. Тун сан ады Дугаар сан ады Каш? Каш дугаар? Арткан оореникчилер кыдырааштарынга ажылдаар. Сарыг оннуг саазын эмблемалыг оореникчилер бир оске даалга кууседир. Даалгазы: Дужунга саннары-биле салыр. Чаа чыл байырлалы (декабрь 31) Бугу делегейнин херээженнер хуну (март 8) Бугу делегейнин космонавтика хуну (апрель 12) Ада-чурт камгалакчыларынын хуну (февраль 23) Бугу делегейнин частын болгаш куш-ажылдын байырлалы (май 1) Бугу делегейнин тайбын хуну (сентябрь 1) Бугу делегейнин уруглар камгалалынын хуну (июнь 1) Билиглер хуну (сентябрь 1) Тиилелге хуну (май 9)		Номчулга кичээлдери-биле харылзаа Коммуникативтиг Регулятивтиг Ооредиглиг Амыдыралдан холбаа
Быжыглаашкын	-Ам,бо чурагай-биле бижээн саннарны ужуктер-биле бижинер! 3-ке 5-ти кадарга 8 болур. 25-тен 15-ти казыырга 10 болур. Чечек 2-ги классты эки дооскан.
Бажынга онаалга	: Мергежилге 264 арын 102.
Рефлексия	Ыттар –биле демдеглээр Бир эвес кичээлден са адынын дугайында эки билдим деп санап турар болза бирги чагыга, шала айтырыглар бар, чедип билбээдим деп бодап турар болза ийиги чагыже киир салыр	Уруглар бодангаш, чагыларже киир салыр	Регулятивтиг, бот ажылын унелеп билири
Кичээлдин туннели.	Синквейн Сан ады Солун, эптиг, Саннаар,бижиир, адаар. Билир кылдыр ооренир Чугаа кезээ.

Чаа чыл байырлалы (декабрь 31)

Бугу делегейнин херээженнер хуну (март 8)

Бугу делегейнин космонавтика хуну (апрель 12)

Бугу делегейнин частын болгаш куш-ажылдын байырлалы (май 1)

Бугу делегейнин уруглар камгалалынын хуну (июнь 1)

Бугу делегейнин тайбын хуну (сентябрь 1)

Ада-чурт камгалакчыларынын хуну (февраль 23)

Билиглер хуну (сентябрь 1)

Тиилелге хуну (май 9)

Болуктерге бээр даалгазы:

Чалгаанын чылдаа хой,

Чазыйнын чараазы хой.

Чепти чежип оорен,

Чеченни сактып оорен.

Ийи ыт аразынга соок октавас,

Ийи кижи аразынга сос дажывас.

2)  команданын даалгазы

Улуургак болбас,

Назылыын хундулээр.

 Тыва кижин бирги байы- ажы-толунде

Ийиги байы – мал- маганы,

Ушку байы – эртем-билии.

Ак чем хоолулуг

Ава созу унелиг.

3) команданын даалгазы

Чус акшанын орнунга чус эштиг чор

Адалыг оол томаанныг

Иелиг кыс шевер

Улуургак болбас дээр,

Уйгужу чорбас дээр

Кластер-биле ажыл

тун сан ады

дугаар сан ады

Краткое описание документа:

План-конспект по родному языку для учителей 3 классов. Структура урока соответствует по новым стандартам нового поколения. Конспект имеет цели и задачи, развивающие и воспитывающие УУД младших школьников. Практические работы соответствуют нормативным требованиям, применяются различные виды письменных и устных работ.