Тыл оонньуута сценарий литературной викторины

            Уеьээ Булуутээ5и М.Т.Егоров аатынан 2№-х орто оскуола

Тыл оонньуута

(булугас ейдеехтер курэхтэрэ).

Онордо : Лазарева Чээнэ Анатольевна, саха тылын , литературатын учуутала

Курэх балаьыанньата.

1.     Кылаастан  5 –тии о5олоох хамаанда.

2.     Хамаанда аат , сирдьит булунар.

3.     Курэх саха народнай поэта П.Н.Тобуруокап 90 сааьыгар ананан ыытыллар.

4.     Курэх 3 туьумэхтэн, финалтан турар.: 1 туь., финал – П.Н.Тобуруокапка сыьыаннаах,  2,3 туь. – тыл баайын ханатыыга,

5.     1-кы туьумэххэ – 2 хамаанда, 2-с туьумэххэ – 2 хамаанда, 3-с туьумэххэ – 2 хамаанда туоруур. Финалга 3 хамаанда тахсар. Кыайыылаа5ынан 1 бастын хамаанда буолар.

6.     Кыайыылаах хамаанда грамотанан, кыттыбыт хамаандалар сертификатынан на5араадаланаллар.

7.     Курэх сыала-соруга:

- Саха народнай поэта П.Н.Тобуруокап туьунан билиини чинэтии, урукку билиигэ оло5уран хоьооннорун  ис номохторун хатылааьын,

- уерэнээччи толкуйдуур, санарар, айар дьо5урун сайыннарыы, тылын саппааьын байытыы,

- уерэнээччилэргэ биир дойдулаах ытык киьилэригэр ытыктабылы инэрии, хоьоонунан айымньыга тапталы иитии.

8. Курэх буолар сирэ: 2-с №-х УеБОО, акт. зал .

9. Кытталлар: 8- 11 кылаастар.

Курэх туьумэхтэрин сорудахтара:

1 туьумэх.

·        Блиц-турнир.

Хоьооннор ис хоьооннорунан ыйытыылар:

Куну быьа биьиги кими кытта оонньуубутуй?                     Кун

То5о куммут тыгарый?                              Сылаас буоллун диэн

Эрдэ турбут о5олор тугу гыналларый?       Элбэхтик оонньууллар

Чап-чараас кынаттаах кимий?                              Чычып-чаап

Уеьээ етте уьуктаах, алын етте атахтаах ханнык буукубаный? А

Улаатарым буоллар мин ханна барыам этэй?               Оскуола5а

Хааман-хааман кэлэрбэр атахтарым хастарый?                   Икки

Биир илиибэр тарба5ым, билэ5ин дуо хастарын7                биэс 

Атаас-кумаар адаар-бадаар атахтара хастарый?                    Алта

Тиэтэйбэккэ холбоон аа5ын, нэдиэлэ5э хас кунуй?            Сэттэ

Аан дойдуга туох баар барыта туохтаа5ый?                          Аат

Ытанньах туох буолбатый?                                              Герой

Биирдэ мэник туохтаабытый?                                      Ытаабыт

Мэнигийээн-Мэникчээммит аата Ким диэний?  Михайлов Филипп

Танюша кыыс туох иьин иьит сууйарый?                       Манньа

Ванюша уолбут хармаана туохтаа5ый?                             Табах 

Кундуттэн кунду кылаат тугуй?                                     Билии

Тула еттум Тула тугуй?                                                    Хаар

Уоьа хараарбыт уолбут аата кимий?                                Куома

Захар уолбут туга суох аьыам суо5а диирий?                    Саахар

Куеьу сатаан кербет куорат уола кимий?                            Коля

Сана сааьыт уолбут аата кимий7                                     Денис 

Улэ кунэ ханнык кунуй7                                    бастакы Маай.

Ойуурга саас та5ыстахха туох сыта кэлэрий?                  Мутукча

·        Анаграмма.

         Тобуруокаптыы.

Тобуруо, буруо, куор, боруу, уоруу, уор, ат, ап, тар, атыы, арыы, тыа, быа, кыа, кыырт, тыы, ыы, уу, борукуот, буур, буор, уоп, отуу, ыт, ырыа, уруок, тобук, от, кур, укроп, уот, окуопа, куорат, куба, туу, ук, уорук, турба, орук,

·        Тэттик хоьоон айыы.

Тобуруокапка аналлаах.

2 хамаанда туоруур, 7 хамаанда хаалар.

2 туьумэх.

·         До5ордоьуу туьунан 5 ес хоьоонуна суруйуу.

·        1 суьуехтээх  дифтоннаах тыллары булуу.

Холобур: Муос, уот, уох, уол, уос, уон,

·        Уе дифтонтан са5аланар тыллары булуу.

Холобур: ует, уел, уерэх, уемп, уеруу, уетуу,

·        Саха суруйааччыларын ааттаталаа.

·        Билэр олонхолоргун ааттаталаа.

2 хамаанда туоруур, 5 хамаанда хаалар.

3 туьумэх.

·        Инниттэн , кэнниттэн аахтахха тэн тыллары булуу.

Холобур : икки, санас, хаппах, хоннох,

·        Ортотугар хоьуласпыт бутэй дор5оонноох тыллары булуу.

Холобур: быттык, сыттык, тыллыы,туллук,

·        Саамай уьун тылы толкуйдааьын.

·        Сомо5о домохтору ис номохторун быьаарыы.

Бэйэ бодо5ун киллэр

Буер баттанан

Аата-ахсаана суох

Ис иьиттэн

Куегэйэр кунэ

Кылаана да кыларыйбатах

Окко туспут оноруу

Буутун этэ буспут

Балыктаа5ар кэлэ5эй

Тонтон толлума

·        Киьини ойуулааьын, кыылга-суелгэ да5атан,

маарыннатан киьи ураты майгытын-сигилитин ес хоьоонунан, сомо5о домохторунан булуу.

Холобур: тиин мэйии, эьэ курдук, таба курдук тамайар, кыталык курдук кынталдьыйар, кус сурэх, топпут кумаар курдук, эьэтин тириитин кэппит, ыт ата5а, кулгаа5ар куба саахтаабыт, улар мэйии, балык айах, тураах хаампытын курдук,  уо.д.а.

2 хамаанда туоруур, 3  хамаанда хаалар.

Финал.

·        Поэт айыл5а5а сыьыаннаах хоьооннорун ааттаталаан:

«Куну кытта оонньуубут», «Чычып-чаап», «То5о куммут тыгарый?», «Харыйа», «Хатын», «Тэтин», «Унугэстиин оонньуубут», «Чыычаахтары таптыыбын»,  «Куьун», «Тула еттум Тула Хаар», «Оттуу сылдьан сетуелуур», «Мутукча сыта», «Куегэьэр лабаалар», «Дьукээбил уота», «Куерэгэйдиин керсуьуу», «Манан мастар», « уо.д.а.

·        АЙЫЛ5А  диэн тыл оло5уттан тыллары таьаарын:

Ай -  айдаан , айманыы, айхал, айбардааьын, айыы, айах, аймах, айаас, аймал5ан, айар-тутар, айымньы, айдарыы, айыыьыт, айаан, айылгы, Айыына, Айаал, Айыы сиэнэ, Айгыына, Айгылаана, Айаана,

·        Анаграмма

ХАЙЫЬАРДЬЫТ.

Хайыьар, айа, ый, ыт, тыы, ат, дьахтар, тар, хаьа, ыьыах, хаа, саха, айах, ыьаары, хайа, хары, айыы, аьыы, атыы, арыы, таай, ырай, ыйаах, хаьыат, хаар, таьырдьа, ахтыы, харыйа, хаты, дьаат, атырдьах, хайыы, таайыы, дьайыы, ырыа, тыа, тый, аат, хаьыы, ыыраах, атах, уо.д.а.

Тумугу таьаарыы.

Бириистэри туттарыы.

2008 сыл, алтынньы