Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Қарағанды қаласының жалпы білім беретін
№65 орта мектеп
Рауанов Нурислам
2”Ә" сынып оқушысы
Жетекшісі: Нұрбекова.С.К.
2 слайд
Зерттеу жұмысының тақырыбы:
«Құрып баражатқан барыс аңын аман сақтап қалу жолдары »
3 слайд
Зерттеу жұмысының мақсаты:
Барыс аңының қыр - сырын зерттеп, білу.
4 слайд
Маған биылғы келген барыс жылы көп ой салды. Оқушылардың бәрі өз зерттеу жұмыстарын жазып жатқан соң, мен биылғы келген барыс жылын өз жобамның басты тақырыбы ретінде алдым. Бұл тақырыпты таңдағанымның басты мақсаты
Барыс аңының қыр – сырын зерттеп білу.
Барыс — мысық тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Денесінің ұзындығы - 130 см. Түсі көксұр, сақина тәрізді дөңгелек қара дақтары болады.
Барыс ымырт жабыла қорек іздеуге шығады. Ол арқар, елік, жабайы шошқа сияқты аңдармен қоректенеді.
Барыс - бағалы аң.
Менің зерттеу жұмысымның тағы бір мақсаты «барыс» терминінің қолданылуы мен оның анықтамасын зерттеп білу еді.
«Барыс» сөзі қазақта мінез – құлыққа байланысты мәнді білдіреді Барысқа теңелген адам – қайсарлы, мықты, өзі тиіспейді, өзіне тиіскенді аямайды, сонымен қатар, өз күшін бағалайтын адам болады деседі.
Барыс – жыл басының бірі, ол тышқан мен сиырдан кейін келеді.
Барыс- ел символы. Ол ертеден бері қолданалып келе жатқан белгінің бірі. Әр елде ол әр мағынада белгіленеді. Ең басты мағынасы – оның мінезінің қайраттылығы.
Мен осы зерттеу жұмысым арқылы барыс аңын жан – жақты зерттей отырып, оның негізгі сырларын ашамын деп ойлаймын. Сондықтан да, осы жұмысты зейін қойып оқуларыңызды өтінемін!
5 слайд
6 слайд
І Барыс – жыртқыш аң.
Барыс — мысық тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Денесінің ұзындығы 130см. Түсі көксұр, сақина тәрізді дөңгелек қара дақтары болады.
Барыс ымырт жабыла қорек іздеуге шығады. Ол арқар, елік, жабайы шошқа сияқты аңдармен қоректенеді.
Амурлық барыс
Жануарлар әлемiнде Жолбарыс туыстас болғанымен, Барыстың өзiндiк ерекшелiктерi де бар. Бұл — өзiне тән тектiлiгiмен, бұлалығымен, алғырлығымен жасқануды бiлмейтiн тәкаппарлығымен, батылдығымен, айлалығымен дараланатын жануар.
Қазіргі таңда барыстың мынындай түрлері кездеседі;
7 слайд
Амурлық барыс - қызыл кітапқа енген, өте сирек кездесетін барыс түрі. Бұл аң Сихотэ-Алинеде кездеседі.
Амурлық барыс барыс түрлерінің ішінде өзінің ірілігімен көзге түседі. Ең мықты және ең ұзын тері осы барыста болады. Олар қарсыз және қары аз жерлерле мекендей алмайды, таулы аймақта өмір сүреді.
8 слайд
Балиндық барыс.
Бұл барыс – адамзат білетін барыс түрінің ішіндегі ең кішісі. Оның салмағы не бары-100кг құрайды.Өкінішке орай бұл түр адамдардың көптеп аулауының салдарынан жойылып кету қаупінің үстінде тұр. Бұл түрді 1939 жылдан бастап, тек қана зоопарктерде ғана кездестіреміз.
9 слайд
Уссурийандық барыс
Бұл түр – салмағы жағынан әлемдегі қар барысынынан кейінгі 2 орынды иеленеді.
10 слайд
Суматрандық барыс
Бұл барыс түрі өз тұқымдастарына ұқсамайтын барыс . Ол өте қауіпті жыртқыш.
Бұл түр Суматра аралында ғана мекендейді. Қазіргі таңда, 400-500- ге жуық түрі табиғатта, 235 түрі зоопаркте жүр. Бұл да салмағы аз барыстың түрі. Оның салмағы – 100-140 кг.
11 слайд
Қар барысы
70 жылдардағы ғалымдардың айтуы бойынша бұл түр – тек қана зоопаркті әдемі қылып тұру үшін жаратылған. Себебі, жазды күндері аңшылардың көзіне бірден түседі. Олар басқа түрлерден түсі. Ұзын құйрығы, көзінің көгілдір түсімен ерекшеленеді.
12 слайд
1948 жылы бұлар ақыры қазақ жерiнде мәңгi құрып бiттi. Десек те, тауларымызда тiршiлiк ететiн Қар Барысы әлi де болса кездеседi.
Барыс... Азия жолбарыстары мен айдаһарлар елiне бәсекелес ретiнде 90-жылдары ел символына айналған, Алматының елтаңбасы мен 10 мың теңгелiк банкнотымызды айшықтап тұрған қар барысы немесе iрбiзге теңбiл терiсiне бола тұздай құрып кету қаупi төнiп тұр. Көршiлес Қырғызстанда тiрi барысты ел аумағынан сыртқа шығарған немесе саудалаған адамға бес жылға дейiн бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалған. Өкiнiшке қарай, осындай қатаң жазаның өзi браконьерлердiң қаскүнем әрекеттерiне тоқтау сала алмауда. Себебi барыс аулау қып-қызыл ақша
13 слайд
Барыс – жыл басы.
БҰЛ ЖЫЛ НЕСIМЕН ЕРЕКШЕЛЕНЕДI?
Қазақтың жыл санауы бойынша биыл – барыс жылы. Барыс – жыртқыш аң. Жалғыздықты сүйедi, жемтiгiн де жалғыз аулайды. Барыс – жемтiгiне аяғының дыбысын бiлдiрмей жақындап, көз iлеспес жылдамдықпен шапшитын әккi жыртқыш. Ақорда барысты Қазақстанның символы етiп алды. Алматы қаласының таңбасында да барыс бейнеленген. Қытай жыл санауы бойынша, жолбарыс жылы. Барыс та, жолбарыс та мысық тұқымдасқа жатады.
14 слайд
«Ағаш Барысы» (1914, 1974 жылы туылғандар):
15 слайд
«Отты Барыс» (1926, 1986):
16 слайд
«Жер Барысы» (1938, 1998):
17 слайд
«Темір Барыс» (1950, 2010 жылғылар):
18 слайд
«Су Барысы»
19 слайд
«Барыс» символы
Әр елдiң өзiнiң символы iспеттес жануар түрi болады. Қазақстан үшiн мұндай жануардың барыс екенi белгiлi. Барыс... Азия жолбарыстары мен айдаһарлар елiне бәсекелес ретiнде 90-жылд ел символына айналған.Оны алғандағы мақсат:
Алтын адамдағы барыс бейнесі – бұл образ жоғарғы әлем – аспанды білдіреді. Жалпы алғанда жоғарғы дүние мен адамдар әлемін байланыстырушы-«әлемдік тау» деген мағына береді. Жауынгер идеалын кейіптейтін барыс бейнесі ер жүректіліктің, тәкаппарлықтың, еркіндіктің және патшалық тұқымның нышаны санатында есептелген. Осыған қарап еліміздің болашаққа ұмтылысын білдіретін барыс образы мемлекетіміздің елдік рәміздерінен лайықты орын алып отыр.
Барыс -жыртқыштардың ішіндегі түрі, тұлғасы жағынан әдемі, ерекше аң. Оның бойында жыртқыштықпен қатар, жауын басындырмайтын және оны жеңе білетін қасиет бар. Тұлғасы сымбатты, көрікті аңды жыртқышқа жатқызуға да қимаймын Бұл — өзiне тән тектiлiгiмен, бұлалығымен, алғырлығымен жасқануды бiлмейтiн қасиет бар. Тұлғасы сымбатты, көрікті аңды жыртқышқа жатқызуға да қимаймын Бұл — өзiне тән тектiлiгiмен, бұлалығымен, алғырлығымен жасқануды бiлмейтiн тәкаппарлығымен, батылдығымен, айлалығымен дараланатын жануар . Ол өзі тимейді,ал өзіне тигенді аямайды.
20 слайд
БАРЫСТЫҢ ҚАНША ЕКЕНIН ТАП БАСЫП АЙТУ ҚИЫН
Осыдан бiраз бұрын ормандағы жабайы аңдардың санағы жүргiзiлiп,
бекiтiлген аймақта 2418 марал, 4270 таутеке, 6945 елiк, 6130 қабан, 940 арқар, 1442 қарақұйрық, 512 аю, 141 сiлеусiн мен барыс және тағы басқа аңдардың барлығы анықталды.Тек қанша барыс бар екенін тап басып айту оларға қиынға түсті.Мен соған орай Алматының елтаңбасы мен 10 мың теңгелiк банкнотымызды айшықтап тұрған қар барысы немесе iрбiзге теңбiл терiсiне бола тұздай құрып кету қаупi төнiп тұр дегім келеді.
Қанша жерден қызарсақ та, ел символы – барысты «Қызыл кiтапқа» енгiзгеннен басқа әзiрге қолдан келер қайран болмай отырғанын мойындау керек. Тiптi Қазақстанда қар барысын арнайы зерттеу Оңтүстiк Алтайдан басқа жерде жүргiзiлмеген дегенге сенесiз бе? Ел символын елемеу естiлiк емес.
21 слайд
Қорытынды
Қазақстандықтар осылайша келешек ұрпақ пен әлем жұртшылығы алдында ел символына айналған қар барысынан айрылып қалу қаупiнiң алдында тұр. Таяуда Қазақстан ресми түрде қазақстандық тұрандық жолбарыс сияқты табиғат-ана перзенттерiнiң жер бетiнен мәңгiлiкке жойылып жiберiлгендiгiн ресми түрде жария еттi. Міне енді қар барысының да дәл осы жағдайға ұшырамасы үшін мен мынандай жағдайларды ескерсек деймін:
Жойылып кету қаупі төнген «Барыс» аңын мектеп оқулығына жеке тақырып ретінде енгізу керек;
Әр мектепте және мемілекеттік орындарда жойылып кету қаупі төнген аңдарды қорғау ұйымдарын ашу керек.(Онда оқушылар оның жойылып кетпеу жолдарын қарастырса);
Қорықтарда,зоопаріктерде осы аңдарды көптеп асырап,жақсы күтім көрсету керек;
Осы салада жұмыс істейтін адамдардан талапты жоғары дәрежеде сұрау керек;
Оған үкімет таралынан қаржылай көмектің құнын өсіру керек;
Броконерлікпен айналысатын адамдар үшін жауап өтілін 4-5жыл емес 6-7жылға өсірсе және ол жанурдың түрі ескерілсе деп ойлаймын.
22 слайд
Назар салып көргендеріңізге рахмет!
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Маған биылғы келген барыс жылы көп ой салды. Оқушылардың бәрі өз зерттеу жұмыстарын жазып жатқан соң, мен биылғы келген барыс жылын өз жобамның басты тақырыбы ретінде алдым. Бұл тақырыпты таңдағанымның басты мақсаты Барыс аңының қыр – сырын зерттеп білу. Барыс — мысық тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Денесінің ұзындығы - 130 см. Түсі көксұр, сақина тәрізді дөңгелек қара дақтары болады. Барыс ымырт жабыла қорек іздеуге шығады. Ол арқар, елік, жабайы шошқа сияқты аңдармен қоректенеді. Барыс - бағалы аң. Менің зерттеу жұмысымның тағы бір мақсаты «барыс» терминінің қолданылуы мен оның анықтамасын зерттеп білу еді. «Барыс» сөзі қазақта мінез – құлыққа байланысты мәнді білдіреді Барысқа теңелген адам – қайсарлы, мықты, өзі тиіспейді, өзіне тиіскенді аямайды, сонымен қатар, өз күшін бағалайтын адам болады деседі. Барыс – жыл басының бірі, ол тышқан мен сиырдан кейін келеді. Барыс- ел символы. Ол ертеден бері қолданалып келе жатқан белгінің бірі. Әр елде ол әр мағынада белгіленеді. Ең басты мағынасы – оның мінезінің қайраттылығы. Мен осы зерттеу жұмысым арқылы барыс аңын жан – жақты зерттей отырып, оның негізгі сырларын ашамын деп ойлаймын. Сондықтан да, осы жұмысты зейін қойып оқуларыңызды өтінемін
6 665 040 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Нурбекова Салтанат Карыбаевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
72/180 ч.
Мини-курс
6 ч.
Мини-курс
3 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.