"Армысың әз-Наурыз!" іс-шара жоспары

                                        Армысың әз – Наурыз!

     Зал мерекеге сай безендірілген. Жай әуен ырғағымен музыка ойнап тұрады. Залға атпен бала жүгіріп кіреді (сүйінші сұрап, наурыз мерекесінің болғандығын хабарлайды)

Әже осы кезде шашуын шашып, жүрекжарды тілегін, лебізін білдіреді.

1 – жүргізуші Нұрдәулет: Қош келдіңіздер, құрметті қонақтар, наурыз құтты болсын! Ақ мол болсын ағайындар

2 жүргізуші Әділет: Наурыз – это не только праздник встречи Нового года по древнему обычаю, это праздник весны, пробуждения и обновления. 

1 жүргізуші:

Ата – бабам тойлаған,

Наурызым армысың!

Қызыққа еш тоймаған,

Дархан дала, қарлы шың.

2 жүргізуші:

Мы любим праздник – Наурыз.
Мы в этот день попьем кумыс.
А вкусный наурыз – коже,
Сварит тебе твоя аже

(Экраннан «Наурыз тойы» видеоролигі көрсетіледі)

Тәрбиеші:

Армысыздар, халайық!

Әр кез аман болайық

Наурыз тойын қуанып

Жылда қарсы алайық

Би: «Шашбаулым»

Бармысыздар, қадірменді халайық! «Ұлыс оң болсын! Ұлыс бақты болсын, төрт түлік ақты болсын», - деп, өткенге салауат айтып, келер күннен береке тілеп, ақ көңіл, адал жүрекпен дос құшақтарды айқастырып табысатын қасиетті күн – Наурыз мерекесі құтты болсын!

Уа, жараңдар, жараңдар!
Көңілің бар алаңдар
Ата менен анаң бар 
Үлкен кіші ағаң бар
Наурыз тойы басталды
Бәрің бері қараңдар

Ән: Нұржаубай Нұрайдың орындауында «Ақмаржан» әні қабыл алыңыздар!

Тәрбиеші:

Күн мен түн теңелді,

Жер шуаққа кенелді.

Соны тойлар ел енді.

Наурыз тойы – салтымыз,

Көгерсін деп халқымыз,

Көшеге тал егеміз.

Көрініс: «Күн мен түн»

Күн: Сәулесі мол Күнмін,

Түн: Жұлдызы көп Түнмін.

Екеуі бірігіп: Бүгін біздер бірдей боп,

                        Теңелеміз бүгін біз.

Түн: Ал ертең, күн ұзақ,

Күн: Түн қысқарар бірақ.

Екеуі бірігіп: Ұйқы қанбай қалып,

                        Жүрмеңдер тек бірақ.

Әнім де саған, биім де,
Құт қонақ өзің үйімде.
Қуаныш сыйлар еліме,
Күлімде, Наурыз, күлімде.

Би. Бір топ жігіттердің орындауында «Адай биі қарсы алыңыздар!

Ойын: «Сыр сандық»

Ойын шарты бойынша ата – аналарға экраннан қазақтың салт – дәстүрлеріне байланысты сұрақтар қойылады.

Тәрбиеші:

Кедеймін деп қысылма,
Өнерің болса қолыңда.
Өнерлінің ырысы
Жарқырап жатыр жолында.
Наурызда ән салайық, би билейік,
Өнермен өрге басып өрлейік

Дильназдың орындауында «Ана» әнін қабыл алыңыздар!

Балалар тақпақтары:

Сұңғат:

Құрт -  бауырсақ шашылсын

Наурыз тойы ашылсын

Бір – бірінен мынау жұрт

Өнерлерін асырсын

Мейіржан:

Арпа, бидай бастаған

Жеті дәмнен аспаған

Наурыз көже ежелден

Бұр тойдағы бас тағам

П. Ернар.

Күттіріп келген жыл басы

Бізбен бірге тойлашы

Дастарханыма көп – көптен

Береке ырыс сыйлашы

Дәулетнұр:

Ұлы күні ұлыстың

Күні мен түнді теңеген

Тәтті дәмнен ырыстың

Таттық наурыз көжеден

Әмірхан:

Жас қосатын жасыңа,

Жыл басы бұл Наурыз

Дәм кіргізген асыңа

Бал татыған сары уыз

Мансұр:

Наурызбенен құттықтап,

Алыс, жақын қауышты

Көктемдегі жарқын сәт

Көңілдерге ауысты

Ибраһим:

Наурыз келді – жыл келді
Тірілтуге гүлдерді
Сәнденеді аналар
Сәбилермен бірге енді

Кемеңгер:

Наурыз келді – нұр келді
Түгел аймақ түрленді
Бақшадағы тәтейлер
Тойға әзір боп үлгерді

Тәрбиеші:

Наурыз тойы – береке,
Наурыз тойы – жыр – аңыз.
Қызық думан - мереке,
Қызық думан құрамыз.

Нұрдәулеттің орындауында «Ақбоз ат» әнін қабыл алыңыздар!

Тәрбиеші:

Кедеймін деп қысылма,
Өнерің болса қолыңда.
Өнерлінің ырысы
Жарқырап жатыр жолында.
Наурызда ән салайық, би билейік,
Өнермен өрге басып өрлейік

Дильназдың орындауында «Ана» әнін қабыл алыңыздар!

Қазақтың ұлттық ойыны «                          »+

Уа, халайық, халайық,

Ақ сандықты ашайық.

Бұл мереке, бұл тойдың,

Жыр шашуын шашайық.

Диананың орындауында «Айым болып тудың ба?» әні қабыл алыңыздар.

Қорытындылау.

Көрісу (ғұрып). Көрісудің екі түрі бар:

1) бұрынғы дәстүр бойынша ұзатылған қыздар жыл толмай төркін жұртына баруына болмайды. Бұл қыздың жаңа қауымға алаңсыз үйренсін деген мақсатпен жасалған. Және келін болғаннан кейінгі биологиялық өзгеріске ұшырауы да өзінің еліне көрінбеуге тырысқан. Елін, бауырын сағынып жүрген осындай кездерде қыздың аға-інісі іздеп келгенде қыз оларға өлең, жырмен көрісіп, жылап, өзінің сағынышын, өкпе-назын, қуанышын білдіреді. Мұндай сәтте қыз туыстарына басындағы жаулығын көрсетуге ұялып, оны алып тастап, орамал тартып алады. Қыздың бұл көрісуі өте жарасымды әдет-ғұрып қатарына жатады;

2) «кімдер екенін айырып болар емеспін, кезек-кезек келіп, мені құшақтап көрісіп жатыр» (Т. Әбдіков).Туыс-туғандары, ет жақындары қайтпас сапар шеккенде артта қалған ағайын, іліктері көрісіп, жылайды, дауыс қылады. Еркектер де көріседі, бірақ әйелдердей жоқтау айтып, дауыс қылмайды.

Түйе мұрындық – Қазақ салтында қалыптасқан бір кәде «түйе мұрындық» деп аталады. Қызы ұзатылып көшіп келе жатқан көш көрші ауылдың тұсынан өткенде, көрші ауылдың әйелдері, көш алдынан арқан керіп тосады да, алдыңғы түйенің бұйдасынан, мұрындығынан мықтап ұстап алады, оны жүргізбей «түйе мұрындық» деген атпен кәде сұрайды. Көш бастап келе жатқан кексе әйел оған жол өтеп, көйлек беріп құтылады. Оны қазақ кәдесінде «түйе мұрындық» деп атайды. 

***

1.Залға сүйінші сұрап бала жүгіріп келеді

2. Шашу

3. Видеоролик

4. Би «Шашбаулым»

5. Ән: Н. Нұрай «Ақмаржан»

6. Көрініс «Күн мен түн»

7. Би «Адай»

8. Ойын «Сыр сандық»

     «Бесікке салу» дәстүрінің заттары

9.      Ән. Дильназ «Ана»

10.               Тақпақтар

11.                Ән. Нұрдәулет «Ақбоз ат»

12.               Ән Диана «Айым болып тудың ба?»