Инфоурок Другое КонспектыДемдек ады, кичээлдин планы,10 класс

Демдек ады, кичээлдин планы,10 класс

Скачать материал

Демдек ады. 10 класс.

Кичээлдиё  хевири: быжыглаашкын кичээли.

Сорулгазы:  1.Демдек адыныё грамматиктиг демдектерин,домакка синтаксистиг ролюн,чада хевирин  катаптавышаан быжыглаар.

 2.Демдек аттарын аас болгаш бижимел чугаазынга ажыглаар,с=с курлавырын байыдары.

3. С=з\глелдиё дузазы-биле уругларны м=з\-шынарга кижизидер.

Дерилгези: компьютерде  слайдылар, пейзаж чуруу.

Кичээлдиё чорудуу:

I.Организастыг кезек.

 

II.Онаалга хыналдазы.

 

  Ч\ве адынга хамаарыштыр харыы –диктант кылдыртыр.Аас-биле кылыр.

1.Ч\ве ады ……………… чугаа кезээнге хамааржыр.

2. Ч\ве ады кандыг хевирлерге =скерлип чоруурул?....................................

3.Падежтерни чурум езугаар бижи…………………………………………..

4.Хуу ч\ве аттарынга…………………………….. хамааржыр.

5.Ниити ч\ве аттарынга…………………………..хамааржыр.

6.Тавакчыгаш,хумуёчугаш,оолчук ч\ве аттарыныё ……………хевири.

7.Домакка ч\ве ады………………………..болур.Чижээ……………………..

 

III. Катаптаашкын. Башкыныё с=з\.

 

-Б=г\н  каштыё х\н\л? Агаар-бойдус даштын кандыг –дыр?

а) Чурук-биле ажыл.Слайдыда Ногаан-Х=лд\ё чуруу.

-Чурукта ч\н\ к=р\п тур силер?  Кайда х=л-д\р. Кым Ногаан-Х=лге чорааныл?.Х=лд\ё =ё\ кандыг-дыр? Х=лд\ё чоогунда  ч\лер бар-дыр? +ёнери кандыг-дыр.

Домактарны деёнеёер.

Чай д\шкен. Черниё кыры ногаарара берген. Дыштанылгада агаарга чоруурга магалыг. Мен чайын Ногаан-Х=лге чордум.

Х=гл\г чай д\шкен.Черниё кыры ногаан хевин кедипкен. Чайгы дыштанылгада арыг агаарга чоруурга магалыг. Мен чайын кайгамчык чараш Ногаан-Х=лге чордум.

 

 

1-ги с=з\глел 2-ги с=з\глелден ч\н\ё дузазы-биле  ылгалып  турар-дыр.

-Эр-хейлер! Демдек аттары кирип турар.

         Ынчангаш, б=г\н демдек адыныё дугайында ч\н\ билиривисти  кичээлде катаптавышаан ==ренир  бис.  Таблицада к=ргенивис  дег демдек адыныё домакка ужур-дузазын,  ролюн,  тургустунар  аргазын, шын бижилгезин бо кичээлде к==р бис.

     Демдек ады ч\велерни шын тодарадып бижииринге херек деп ч\вени \ст\нде чижектерден к=рд\в\с. Бир эвес демдек адыныё дузазы-биле кандыг-бир ч\вени азы ч\\лд\ шын тодарадып алыр  болза, ол ч\\лд\ каракка к=рбейн  тып ап болур бис.Чижээ: доруг,ч\г\р\к ч\л ол?-аът. А орус дылда бурый,мохнатый,косолапый-медведь.

б) С=з\глел-биле ажыл.

« Кижиде б\г\-ле ч\ве: арын-шырайы-даа, хеп-сыны-даа, сеткил-сагыжы-даа, бодалдары-даа чараш болур ужурлуг… Тергиин чараш арын-шырайлыг болгаш хеп-сынныг, ооё чаражындан карак шокараёнаар кижилерни бо-ла к==р бис, ынчалзажок, оларныё сеткил-сагыжында болгаш бодалдарында кижи алыр ч\ве чок. Чараш хептиё иштинде чамдыкта дендии кара сагыш чаштынып чыдар, ону кандыг-даа =ё-биле агартып шыдавас сен»-дээн А.П.Чеховтуё билдингир чугаазы тыва улустуё \легер домаа «Чыланныё шокары даштында, кижиниё шокары иштинде»-биле кончуг ч\\лдешкек болгаш тыва чоннуё м=з\-б\д\шт\г кижи дугайында эчис сорулгаларыныё бадыткалы болур. «Даштын к==рге чаагай, а иштин к==рге  ирик» деп база чугаалаар болгай. Ол кандыг кижил деп ч\ве д=мей-ле к=ст\ бээр. Карак чаап болбас. Бодун канчаар ап чорууру билдине бээр. Чон караа к=ск\. Бак сагыш башка халдаар. Ол ч\\ дээни ол дээрге, кажан-даа кижилерге багай сеткил сеткивес дээни ол-дур.  Ынчангаш кижиниё даштыкы хевири-даа, иштики сагыжы-даа арыг, чараш болур ужурлуг. (А.С.Шаалы).

С=з\глел-биле ажылдаарыныё планы:

1.С=з\глелди чараш кылдыр номчуур.

2.Хамаарылганыё болгаш шынарыныё демдек аттарын ушта бижиир.

3.Демдек адыныё к\штелдирер чадазында с=стерни бижиир.

4.Укталган демдек аттарыныё укталган хевирин айтыр.

5. Демдек адыныё  синтаксистиг ролю.

      1.С=з\глелди номчууру эки ==реникчиге аянныг болгаш чараш кылдыр номчуттурар. С=з\глелдиё утказы-биле ажылдап, кижизидилге ажылы  чоргузар.

   2.  +=реникчилер кылыптарга, слайд-биле хынаптар.

Шынарыныё

Хамаарылганыё

Чараш

Кара

Чаагай

Ирик

Бак

Багай

Арыг

Арын-шырайлыг

Хеп-сынныг

М=з\-б\д\шт\г

Тыва

 

       3.Тергиин чараш, дендии кара сагыш- к\штелдирер чада. Тергиин,дендии деп с=стерниё дузазы-биле демдек адыныё к\штелдирер чадазы тургустунган.

        4.Укталган демдек аттары (синтаксистиг арга).

      Арын-шырайлыг

      Хеп-сынныг

     М=з\-б\д\шт\г

        5.Ат с=ст\г составтыг:  чараш болур ужурлуг, к=ск\,арыг,чараш болур ужурлуг.

        Тодарадылгалар: тергиин чараш арын-шырайлыг болгаш хеп-сынныг,чараш хептиё, дендии кара сагыш, тыва улустуё,м=з\-б\д\шт\г кижи,бак сагыш, багай сеткил.

в) Мергежилге 198 (аас-биле).

Укталган демдек аттарыныё укталган аргазын айтыр.

Чодур-чодур,м=рзеё-м=рзеё,кара-к=к,ак-к=к,алдын-сарыг-синтаксистиг арга

  Чуксуг,дозузуг- морфологтуг  арга.

       Т\ёнел.Демдек адыныё канчаар тургустунарын ==реникчилерден айтырар.

г) Бердинген с=стерниё дузазы-биле  синквейн чогаадыр бис. Уруглар ооё мурнунда база тургузуп турган.(капсырылганы к=р)

 Хар. Харжыгаштар,  Улуг хар. Уругларныё кылган ажылдарын самбырага бижидер. Очулгазын база кылдыртып болур.

 

1.Баштайгы хар. «Первый снег»

Арыг,чымчак.

Дескинмишаан,  д\ж\п бадып тур.

Баштайгы хар-бойдустуё кайгамчык болуушкуну.

Байырлал.

2.Харжыгаштар. «Снежинки»

Арыг,кылагар.

Каастаар,шимээр ,эриичел.

Харжыгаштар-черниё чараш каасталгазы.

Бичии сылдыстар.

 

3.Бир  дугаар  улуг  хар.  «Снегопад»

К\шт\г, магаданчыг.

Чаап-ла турар, улгадыр, хуулар.

Бойдус  кайгамчык  кылдыр  =скерли  берген.

Хуулгаазын.

    Чогааткан синквейннеривисте демдек адыныё домактарда ролюн тодарадыёар. Демдек адыныё ужур-дузазыныё дугайында чугаа чорудар.

К\шт\г, баштайгы, магаданчыг деп с=стерниё тургузуун сайгарар.

д) Домактарда демдек аттарыныё мурнунга к\штелдирер  чада тургузар с=стерни киирбишаан  аянныгномчуёар. Утказы канчап баар-дыр.

       Оолдар тааланчыг аялгадан к=ж\й берген дыёнап олурганнар. Оларга ол \еде аялганыё тевии-биле карактарынга Тыва черниё чараш тайгалары, ногаан шынаа-шыгы, ак-к=к хемнери, казылганныг кара туруг, шорааннары, чалгып чыдар тереё, делгем х=лдери, оон эртпес буурул т==г\н\ё ыыт-даажы… дыёналып турган чадавас.(И.Бадра.)

 

IV.Кичээлдиё т\ёнели.

·        Демдек ады ч\н\ илередирил? Ол =скерлир бе,=скерилбес бе?

·        Утказыныё аайы-биле демдек ады кандыг б=л\ктерге чарлып турарыл? Олар тус-тузунда кандыг демдектерни к=рг\зерил?

·        Кайы демдек аттары чада хевири тургузарыл?

·        Кошкадыр чада канчаар тургустунарыл? Ол кандыг демдекти к=рг\зерил?

·        К\штелдирер чада канчаар тургустунарыл? Ол кандыг демдекти илередирил?

·        Демдек ады домакка кандыг функция тургузуп турарыл?

·        Демдек ады тургустунар аргазы кандыгыл?

·        Нарын демдек аттарын канчаар бижиирил?

 

V.Онаалга.  Кайы-бирээзин шилип алыр.

1.     +г-б\лениё бир кежиг\н\н\ё чуруун алгаш, нарын демдек аттары киирип тургаш, мини-чогаадыг бижиир.

2.     Антоним,синоним с=стер киирип тургаш,  «Мээё ынак дириг амытаным» деп мини-чогаадыг бижиир.

3.      Час. Шончалай.Хек-Даваннар-деп с=стерниё дузазы синквейн чогаадып эккээр.

VI.Демдек салыры.

Синквейн- француз дылдан келген,очулдурарга «беш» дээн уткалыг. Ынчангаш, синквейн-беш одуругдан тургустунган ш\л\к деп очулдуруп турар.

Синквейнни бижиириниё чуруму:

 1-ги одуруг. Чаёгыс с=с.( Ш\л\кт\ё темазы азы ады,ч\ве ады ).

2-ги одуруг. Ийи с=с. (Теманы бижип к=рг\зери, демдек ады азы причастие).

3-к\ одуруг. /ш с=с. (Теманыё шимчээшкини,х=делиишкини. Кылыг с=з\  ).

4-к\ одуруг. Д=рт с=с азы домак.(Бирги одуругда бердинген с=ске  авторнуё хамаарылгазы).

5-ки одуруг. Чаёгыс с=с.(Ч\ве ады. Ш\л\кт\ё адынга синоним азы бодалдарныё харылзаазы).

Ажыглаан литература.

1.Е.А.Юнина. Технологии качественного обучения в школеМ,2007,ар 79.

2.Т.П.Лакоценина. Необычные уроки русского языка.Ростов-на –Дону «Учитель» 2008,ар 34.

3.О.И.Горбич. Современные педагогические технологии обучения русскому языку в школе. М. «Первое сентября» 2009,ар 23,78.

 

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Демдек ады, кичээлдин планы,10 класс"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 6 месяцев

Ректор

Получите профессию

HR-менеджер

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 670 771 материал в базе

Скачать материал

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 13.02.2016 1071
    • DOCX 1 мбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Ооржак Саида Кысыгбайовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Ооржак Саида Кысыгбайовна
    Ооржак Саида Кысыгбайовна
    • На сайте: 8 лет и 2 месяца
    • Подписчики: 2
    • Всего просмотров: 111111
    • Всего материалов: 46

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Копирайтер

Копирайтер

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Руководство электронной службой архивов, библиотек и информационно-библиотечных центров

Начальник отдела (заведующий отделом) архива

600 ч.

9840 руб. 5600 руб.
Подать заявку О курсе
  • Этот курс уже прошли 25 человек

Курс повышения квалификации

Специалист в области охраны труда

72/180 ч.

от 1750 руб. от 1050 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 34 человека из 20 регионов
  • Этот курс уже прошли 157 человек

Курс профессиональной переподготовки

Библиотечно-библиографические и информационные знания в педагогическом процессе

Педагог-библиотекарь

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3650 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 500 человек из 71 региона
  • Этот курс уже прошли 2 335 человек

Мини-курс

Эволюция и современное состояние искусства

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Личность в психологии

5 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 23 человека из 14 регионов

Мини-курс

Проектное управление

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе