![Сабақтың тақырыбы:
"Киіз...](https://documents.infourok.ru/ab2cd5e4-5478-48f1-a9b3-b3255f37c472/0/slide_01.jpg "Сабақтың тақырыбы:
"Киіз...")
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Сабақтың тақырыбы:
"Киіз басудың алғашқы қадамдары"
Текемет дизайнын құрастыру.
Қосымша білім беру мұғалімі:
Ермеккалиева Э.Х
№3 Кәсіптік лицей
2 слайд
Ою-өрнек элементтерінің атын ата?
Қошқар мүйіз
Тік мүйіз
Қыңырмүйіз
Қаңқа
Тарақ
Тұмарша
Сынық мүйіз
Қошқар мүйіз
3 слайд
Ұлттық қолөнер.
Сырмақ
Тұскиіз
Кілем
Киіз
?
Гобелен
4 слайд
Алма ағаштың гүліндей ау.
Текеметтің түріндей ау.
Өтіп дәурен бара жатыр
Сізбен бізге білінбей ау.
Сергіту әні
5 слайд
Жабағы
(көктемгі)
Күзем
(күзгі)
Тазарту
Сабау
шыбықтау
Жуу
бояу
Кептіру
Қой
Қырқу
6 слайд
Жүн
Иіру
Басу
Кілем
Гобелен
Алаша
Бау
Киіз
Текемет
Қоржын
Байпақ
Сырмақ
Тұскиіз
7 слайд
Жүн – ұйысуға бейім бірден – бір талшық. Ол ылғал мен температура әсерінен және механикалық әрекет нәтежиесінде ширайды да жасалып жатқан бұйымның көлемі кішірейіп тығыздығы артады.
8 слайд
Киіз
Оған жүн талшықтарының бір – бірімен ұйыса байланысатын қасиеті негізге алынады.
Киіз қойдың күзем жүнінен басылған,үй тұрмысында пайдалынатын бұйым. Көшпелі халық өмірінде киіздің алатын орны ерекше. Киіз қазақ жеріндегі тайпаларды б.з.д. 1 мыңжылдықта белгілі болған. Нойын – улин мен Пазырық қоғамдарынан табылған заттардың ішінде киізден басылған бұйымдар да бар. Бұл киіз басу өндірісі ерте дамығанын көрсетеді. Киізден тек төсеніш қана емес, сонымен қатар сырт киім, байпақ (аяқ киім) тіккен.
9 слайд
Киіз басу технологиясы.
Бірнеше рет тазартылып, кірінен тазартылып
қырқылған қойдың күзем жүнінен киіз басылады. Жүннің білтеленіп, ұйысқанын жазу үшін сабаумен сабайды. Әуелі шидің үстіне арналған жүн шабақталады, яғни бұрын сабалған үлпілдек жүнді шиге салып екі адам шыбықпен көпсіте шабақтайды. (Шабақтау – шыбықпен жаймалау деген сөз). Содан соң ыстық су бүргіп орайды да белінен байлайды. Осы ораулы жүнді білектеп тапайды. Неғұрлым көп тапалып білектелсе соғұрлым киіз тегіс және тығыз болып басылады. Осы киізді шешіп кептіреді. Кептірілген киіздің көлемі кішірейіп тығыздалады.
10 слайд
Ою - өрнекті әшекейлеу шеберлігі бейнелеу өнерінің бір түрі.
Текемет жасалатын киіз не шымқай ақ, не шымқай қара болуы шарт. Текемет басатын киіздің жүні күні бұрын таңдалып, ол көбінесе қозы жүнінен алынатын ою - өрнектің суретін қара киіздің бетіне бормен сызып алады. Халықтың осы ежелден қалыптасқан қол өнерінің сан алуан түрлері, әдіс – тәсілдері амал жолдары ұрпақтан – ұрпаққа үздіксіз беріліп келеді.
11 слайд
Дизайн
Қазір “дизайн” деген термин сөзді жиі қолданамыз.
“Дизайн” дегеніміз – адамға қажетті заттар мен бұйымдарды ыңғайлы үйлесімді етіп жобалау, жасау.
Бүгінгі текемет басу өнерін әсемдік бұйымдар жасау жолдарымен қайта жандандыруға болады. Текеметті эстетикалық талғамға сай, жаңа дизайнмен жасаса құнды болады.
12 слайд
Текемет эскизін жасау.
Текемет эскизі ою - өрнектерден құрастырылады. Сондықтан ою - өрнектер түрлерін олардың қасиеттері мен ерекшеліктеріне аса зор мән беруіміз тиіс. Текеметтің эскизін құрудың өзіндік ерекшеліктері бар. Ол текеметтің шеті және орталық бөлігі. Текеметтің шеткі жағын шет оюлармен безендіріледі, олар - балта, толқын, су, ирек, бітпес, қос мүйіз сияқты ою - өрнектер. Орталық бөлігінде көбіне симетриялық ою - өрнектер пайдалынады.
13 слайд
Үй тапсырмасы.
1.
14 слайд
15 слайд
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Оған жүн талшықтарының бір – бірімен ұйыса байланысатын қасиеті негізге алынады.
Киіз қойдың күзем жүнінен басылған,үй тұрмысында пайдалынатын бұйым. Көшпелі халық өмірінде киіздің алатын орны ерекше. Киіз қазақ жеріндегі тайпаларды б.з.д. 1 мыңжылдықта белгілі болған. Нойын – улин мен Пазырық қоғамдарынан табылған заттардың ішінде киізден басылған бұйымдар да бар. Бұл киіз басу өндірісі ерте дамығанын көрсетеді. Киізден тек төсеніш қана емес, сонымен қатар сырт киім, байпақ (аяқ киім) тіккен.
Бірнеше рет тазартылып, кірінен тазартылып
қырқылған қойдың күзем жүнінен киіз басылады. Жүннің білтеленіп, ұйысқанын жазу үшін сабаумен сабайды. Әуелі шидің үстіне арналған жүн шабақталады, яғни бұрын сабалған үлпілдек жүнді шиге салып екі адам шыбықпен көпсіте шабақтайды. (Шабақтау – шыбықпен жаймалау деген сөз). Содан соң ыстық су бүргіп орайды да белінен байлайды. Осы ораулы жүнді білектеп тапайды. Неғұрлым көп тапалып білектелсе соғұрлым киіз тегіс және тығыз болып басылады. Осы киізді шешіп кептіреді. Кептірілген киіздің көлемі кішірейіп тығыздалады.
6 665 188 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Ермеккалиева Эльвира Хамитовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
180 ч.
Мини-курс
3 ч.
Мини-курс
3 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.