Оңтүстік Американың ішкі сулары

Күні: 19.01.16 Сыныбы: 7 Пәні: география

Сабақ тақырыбы: Оңтүстік Американың ішкі сулары
Мақсаты: Оңтүстік Американың өзен мен көлдеріне түсінік бере отырып, ішкі суларының орналасу ерекшеліктерін анықтау.
Білімділік: оқушылардың өздігінен ойлауға, қорытынды жасауға теориялық білімдерін қолдануға жағдай жасау.
Дамытушылық: оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: өзен-көлдерді ластанудан қорғауға тәрбилеу.
Құрал-жабдықтары: физикалық жартышар картасы; Оңтүстік Американың физикалық картасы; интербелсенді тақта,компьютер, проектор, кескін карта,атлас, слайд; «Титикака» көлі туралы бейнетаспа,Қызықты география кітабы, электрондық оқулық.
Сабақтың әдісі: ізденушілік, көрнекілік, қосымша ақпарат жинақтау.
Сабақтың формасы: жеке, жұппен, топпен.

Сабақтың түрі: жаңа білім беру сабағы.
Сабақ барысы:
І Ұйымдастыру.

Оқушыларды түгендеу. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Оқушыларды геометриялық фигуралар арқылы топқа бөлу.

1 топ: Амазонка

2 топ: Игуасу

3 топ: Титикака
ІІ Үй тапсырмасын тексеру

І бөлім «Менің білетін деректерім» деп аталады.

1.Оңтүстік Америка қай жарты шарда орналасқан? (Оңтүстік жарты шарда)

2. Оңтүстік жарты шар материктері ұзақ уақыт бойы қандай материктің құрамында болды? (Гондвана)

3. Гондвана қандай материктерге ажырады? (Оңтүстік Америка, Африка, Австралия, Антрактида)

4. Тақталардың ажырауына байланысты қандай мұхиттар пайда болды? (Атлант мұхиты мен Үнді мұхиты)

5. Оңтүстік Америка материгін ашқан кім? (Христофор Колумб)

II бөлім. Ең, ең......

1. Ең ыстық материк (Африка)

2. Ең құрғақ материк (Австралия)

3. Ең суық материк (Антрактида)

4. Ең ылғалды және жасыл материк (Оңтүстік Америка)

5. Ең ұзын өзен (Ніл)

6. Ең ұзын тау жүйесі (Анд)

7. Ең аласа материк (Австралия)

^{Климаты тақырыбына арналған семантикалық карта толтыру.}

^{Климат белдеулері}

^{Оңтүстік Америка}

^Африка

^{Антрактида}

^{Экваторлық}

⁺

⁺

^{Субэкваторлық}

⁺

⁺

^{Тропиктік}

⁺

⁺

^{Субтропиктік}

⁺

⁺

^{Қоңыржай}

⁺

^{Субантарктикалық}

⁺

^{Антарктикалық}

⁺

ІІІ. Жаңа сабақты меңгеру. Ыбрай Алтынсариннің «Өзен» өлеңінен үзінді:

Таулардан өзен ағар сарқыраған,

Айнадай сәуле беріп жарқыраған.

Жел соқса, ыстық соқса бір қалыпта,

Аралап тау мен тасты арқыраған.

Тасыған өзен судың қуатымен

Көк шығып шөп бітпеген жай қалмайды.

Ел қыстап күн көреді жаныбында,

Тастаста, алтын таста сынамаққа.

Тапсырма: осы өлең шумақтарында не туралы айтылған? – өзен.

Сабақтың тақырыбы: «Оңтүстік Американың ішкі сулары» (дәптерге жазу)

1. Мәтінмен жұмыс.

Топпен жұмыс. Карташада берілген тапсырманы флипчартқа салып постерді қорғау және картадан көрсету. (тақтаға ілу, стикермен бағалау)

1 – топ: Оңтүстік Американың өзендері. Картадан көрсет.

2 – топ: Оңтүстік Американың сарқырамалары.Картадан көрсет.

3 – топ: Оңтүстік Американың көлдері.Картадан көрсет

 2. Басқа пәнмен байланыс. Қазақ тілімен байланыстыру.

Оқушылар мына сөйлемнен етістіктің шақтарын табыңдар.

1. Төменгі ағысында өзен арнасы арқылы бір секундта 220 000м² су ағып жатыр.

(осы шақ)

2. Оңтүстік Америка жер шарындағы ең беткі суға бай материк болып табылды.

( өткен шақ)

3. Өзен басталар бөлігінде таулы үстірттен құлап ағатындықтан бірнеше сарқырамалар жүйесі қалыптасады. (келер шақ)

4. Парана орта және төменгі ағысында кең жайылып, баяу ағады, суының деңгейі мамыр айында көтеріледі. (келер шақ)

5. Қоңыржай климаттық белдеу материктің оңтүстігінде жәңішке бөлігін ғана алып жатыр. (осы жақ)

6. Анд тауларында ірі тектоникалық Титикака көлі орналасты. (өткен шақ)

3. Геодиктант

 1. Оңтүстік Америка өзендерінің су жинауының негізгі көзі … жаңбыр.

2. Оңтүстік Американың ең ірі өзені …  .   Амазонка

3. Амазонка өзенінің ұзындығы … км.  6480 км

4. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен екінші өзені …  . Парана

5. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен үшінші өзені ….  . Ориноко

6. Ориноконың  бастауын бірінші рет  … жылы ғана француз экспедициясы тауып, зерттеген.  1954 ж

7.Материктің ең ірі көлі …  – Анд таулы үстіртінде …  м биіктікте орналасқан. Титикака, 3800

8. Титикака көлінде … , ал Поопода өте … болып келеді.тұщы, тұзды

9.Суық тұздылығын өлшейтін құрал … . промилле

4. Сергіту сәті.

Титикака көліне саяхат. (Бейнетаспаны тамашалау)

5. Термин сөздер.

«Ақ өзендер» - суында сазды жыныстар көп өзен

«Қара өзендер» - суында шіріген өсімдік қалдықтары көп өзендер

Амазуну (пороруку) – жағалауды бұзып, өте жылдам қозғалатын кері ағыс.

Титикака- «қалайы алаңы»

Ориноко – «жылын»

Парана – «мұхиттың туысы»

Игуасу - «үлкен су»

6. Кескін картамен жұмыс

«Танып ал да, атын ата». Интербелсенді тақтадағы суреттерді анықтау.

1                     2                         3                                             

Дұрыс жауап:1- Амазонка көлі; 2 - Ла-Плата жазығы мен парана өзені; 3- Титикака көлі

IҮ Бекіту.

Перфокартамен жұмыс

Өзен ..... үстірт ..... материк ..... ..... шөл ..... арал ..... қорық ..... мемлекет .....сарқырама ..... көл .....

Өзен- Ориноко

Үстірт – Потогония

Материк – Оңтүстік америка

Шөл – Атакама

Арал – Отты жер

Қорық - Арагуая

Мемлекет – Бразилия

Сарқырама – Анхель

Көл – Титикака

Ү. Бағалау.

ҮІ. Үйге тапсырма:§58 оқу,

«Ой толғау» шығармашылық топпен жұмыс.

 Проблема: Оңтүстік Американың ішкі сулардың ластануы

 1) Қолдану көздерін анықта.

2) Ластану көздерін анықта.

3) Шешу жолдарын көрсет. 

Геодиктант

 1. Оңтүстік Америка өзендерінің су жинауының негізгі көзі … .

2. Оңтүстік Американың ең ірі өзені …  .   

3. Амазонка өзенінің ұзындығы … км. 

4. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен екінші өзені …  . 

5. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен үшінші өзені ….  . 

6. Ориноконың  бастауын бірінші рет  … жылы ғана француз экспедициясы тауып, зерттеген.  

7.Материктің ең ірі көлі …  – Анд таулы үстіртінде …  м биіктікте орналасқан. 

8. Титикака көлінде … , ал Поопода өте … болып келеді.

9.Суық тұздылығын өлшейтін құрал … . 

Геодиктант

 1. Оңтүстік Америка өзендерінің су жинауының негізгі көзі … . (жаңбыр)

2. Оңтүстік Американың ең ірі өзені …  .   (Амазонка)

3. Амазонка өзенінің ұзындығы … км.  (6480 км)

4. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен екінші өзені …  .  (Парана)

5. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен үшінші өзені ….  . (Ориноко)

6. Ориноконың  бастауын бірінші рет  … жылы ғана француз экспедициясы тауып, зерттеген.  (1954ж)

7.Материктің ең ірі көлі …  – Анд таулы үстіртінде …  м биіктікте орналасқан. 

(Титикака , 3800 м)

8. Титикака көлінде … , ал Поопода өте … болып келеді. (тұщы, тұзды)

9.Суық тұздылығын өлшейтін құрал … . (промилле)

Геодиктант

 1. Оңтүстік Америка өзендерінің су жинауының негізгі көзі … . (жаңбыр)

2. Оңтүстік Американың ең ірі өзені …  .   (Амазонка)

3. Амазонка өзенінің ұзындығы … км.  (6480 км)

4. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен екінші өзені …  .  (Парана)

5. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен үшінші өзені ….  . (Ориноко)

6. Ориноконың  бастауын бірінші рет  … жылы ғана француз экспедициясы тауып, зерттеген.  (1954ж)

7.Материктің ең ірі көлі …  – Анд таулы үстіртінде …  м биіктікте орналасқан. 

(Титикака , 3800 м)

8. Титикака көлінде … , ал Поопода өте … болып келеді. (тұщы, тұзды)

9.Суық тұздылығын өлшейтін құрал … . (промилле)

Геодиктант

 1. Оңтүстік Америка өзендерінің су жинауының негізгі көзі … . (жаңбыр)

2. Оңтүстік Американың ең ірі өзені …  .   (Амазонка)

3. Амазонка өзенінің ұзындығы … км.  (6480 км)

4. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен екінші өзені …  .  (Парана)

5. Оңтүстік Американың үлкендігі жөнінен үшінші өзені ….  . (Ориноко)

6. Ориноконың  бастауын бірінші рет  … жылы ғана француз экспедициясы тауып, зерттеген.  (1954ж)

7.Материктің ең ірі көлі …  – Анд таулы үстіртінде …  м биіктікте орналасқан. 

(Титикака , 3800 м)

8. Титикака көлінде … , ал Поопода өте … болып келеді. (тұщы, тұзды)

9.Суық тұздылығын өлшейтін құрал … . (промилле)

Перфокартамен жұмыс

Өзен ..... үстірт ..... материк ..... ..... шөл ..... арал ..... қорық ..... мемлекет ..... сарқырама ..... көл .....

1 - Ориноко

2 - Потогония

3 - Оңтүстік америка

4 - Атакама

5 – Отты жер

6 - Арагуая

7 – Бразилия

8 – Анхель

9 – Титикака

Перфокартамен жұмыс

Өзен ..... үстірт ..... материк ..... ..... шөл ..... арал ..... қорық ..... мемлекет ..... сарқырама ..... көл .....

1 - Ориноко

2 - Потогония

3 - Оңтүстік америка

4 - Атакама

5 – Отты жер

6 - Арагуая

7 – Бразилия

8 – Анхель

9 – Титикака

Перфокартамен жұмыс

Өзен ..... үстірт ..... материк ..... ..... шөл ..... арал ..... қорық ..... мемлекет ..... сарқырама ..... көл .....

1 - Ориноко

2 - Потогония

3 - Оңтүстік америка

4 - Атакама

5 – Отты жер

6 - Арагуая

7 – Бразилия

8 – Анхель

9 – Титикака