Презентация по казахскому языку "Простое предложение" 11 класс

• 1 слайд

  Етіс тапсырмасы. Семантикалық карта
  +
  +
  +
  +
  +
  

• 2 слайд

  ЖАЙ СӨЙЛЕМ ТҮРЛЕРІ
  

• 3 слайд

  Жоспар:
  
  1.Атаулы сөйлем.
  
  2. Жалаң сөйлем. Жайылма сөйлем.
  
  3. Толымды сөйлем. Толымсыз сөйлем.
  
  4. Жақты сөйлем. Жақсыз сөйлем.
  

• 4 слайд

  Атаулы сөйлем
  
  Қазақ тілінде атаулы сөйлем бастауыштан ғана жасалып, заттың құбылыстың атын білдіреді.
  Атаулы сөйлемде ешқашан да баяндауыш болмайды.
  Егер атаулы сөйлемге баяндауышты қосып айтсақ, ол атаулы сөйлем болудан қалады.
  Атаулы сөйлемде тұрлаусыз мүшелер, оның ішінде, әсіресе, анықтауыш кездесіп отырады.
  

• 5 слайд

  Ерекшелігі
  Жай сөйлемнің
  бір түрі
  
  Ойды
  білдірмейді.
  
  
  Бастауыштан
  ғана
  жасалады
  Заттың,
  құбылыстың
  атын білдіреді
  Атаулы сөйлем
  

• 6 слайд

  
  Атаулы сөйлем
  
  

• 7 слайд

  АТАУЛЫ СӨЙЛЕМ
  

• 8 слайд

  Жалаң сөйлем
  Бастауыш
  Баяндауыш
  Тұрлаулы мүшелер
  

• 9 слайд

  Жайылма сөйлем
  Бастауыш
  Баяндауыш
  Анықтауыш
  Толықтауыш
  Пысықтауыш
  

• 10 слайд

  Білдіретін мағынаға сай сөйлем мүшелері түгел қатысқан сөйлем ТОЛЫМДЫ СӨЙЛЕМ болып табылады. Қорадан көлік тегіс шығарылыпты.
  Білдіретін мағынаға сай сөйлем (немесе бірнешеуі) қатыспай (түсіріліп) құрылған сөйлем ТОЛЫМСЫЗ СӨЙЛЕМ болып танылады. мүшелерінің бірі
  18.06.2022
  

• 11 слайд

  Қазақ тілі синтаксистік жүйесінде бұларға оппозициялық қатынаста тұрған сөйлемдер бар. Олар – ЖАҚСЫЗ СӨЙЛЕМДЕР. Жақсыз сөйлемдерде жақтық мағына, жақтық форма қатыспайды.
  Жақсыз сөйлемдердің құрамында жақтық мағынаға ие мүше – бастауыш болмайды. Баяндауыштың формасы да нақты жаққа (І,ІІ,ІІІ жаққа) қатысты болып көрінбейді.
  Жақсыз сөйлемдер бір негізді мүше – баяндауышқа сүйеніп құралатын болғандықтан, олар бір негізді сөйлемдер тобына енеді.
  18.06.2022
  

• 12 слайд

  Тапсырмалар
  

• 13 слайд

  
  Мына сөйлемдер ішінен жақсыз сөйлемді көрсетіңіз:
  
  Алтай асып Ойманға ауды. Үлкен Нарынға құлдады.
  Өлмегенге өлі балық.
  Тойып тамақ ішпесе де, торқадан көйлек кимесе де, ашаршылықтан соңғы аз жылдың тыныштығына жылынғандай еді.
  
  
  
  
  
  
  
  
  

• 14 слайд

  Мына сөздерді қатыстырып,
  жайылма сөйлем жаса:
  Жолбарыс, табиғат, пойыз,
  Батыс өңірі, қызметші,
  келе жатыр, ауа райы.
  
  

• 15 слайд

  Көп нүктенің орнына керекті сөздерді қойыңдар:
  Сұмырай су ішіп ауырғаннан , .............. ауырған сауап.
  Адамның ........... – жанының нөсері сіркіреп – сіркіреп алса, арты айығады, көңілі көгереді.
  Өзгенің ........ от көседі.
  
  
  
  
  
  

• 16 слайд

  Тест тапсырмаларымен жұмыс
  1. Жай сөйлемнің ережесін табыңыз.
  А) Бір ғана ойды білдіреді, бір интонациямен айтылады
  В) Екі немесе одан көп жай сөйлемнен тұрады
  С) Күрделі ойды білдіреді
  Д) Дыбыстардың жазудағы таңбасы
  Е) Адамның әр түрлі көңіл күйін білдіру
  2. Айтылу мақсатына қарай сөйлем атауын табыңыз.
  А) Жалаң сөйлем
  В) Құрмалас сөйлем
  С) Жайылма сөйлем
  Д) Бұйрықты сөйлем
  Е) Жай сөйлем
  3. Сөйлем мүшелері дегеніміз не, анықтаңыз.
  А) Орфоэпия
  В) Сөздердің тіркесуі
  С) Бірнеше затқа ортақ атаулар
  Д) Сөз мағынасы
  Е) Сөйлем құрауға қатысатын сөздер
  4. Жай сөйлемнің түрлерін анықтаңыз.
  А) Жақты сөйлем
  В) Салалас сөйлем
  С) Құрмалас сөйлем
  Д) Жай сөйлем
  Е) Лепті сөйлем
  
  

• 17 слайд

  5. Өздігінен сөйлем мүшесі бола алмайтын сөз табын табыңыз.
  А) Үстеу
  В) Зат есім
  С) Еліктеуіш
  Д) Одағай
  Е) Сан есім
  6. Тұрлаулы мүшелер нешеге бөлінеді, көрсетіңіз
  А) 5
  В) 6
  С) 2
  Д) 4
  Е) 3
  7. Жақсыз сөйлемді табыңыз
  А) Марат жүгіріп кетті.
  В) Аяғын аспаннан келтіру.
  С) Оларға келуге болмайды.
  Д) Жаз.
  Е) Ақ жейделі бала.
  8. Жай сөйлемді көрсетіңіз.
  А) Сырын жасырмау.
  В) Мен тауда ойнадым.
  С) Ауылдың малы.
  Д) Тон пішер.
  Е) Жаздың жайлы күні еді, мен көрші ауылға
  барғанмын
  

• 18 слайд

  9. Бұйрықты сөйлемді көрсетіңіз.
  А) Дұшпанға тастай қатты бол.
  В) Тіл – сарқылмас ғылым.
  С) Япыр-ау, қайда сол күндер.
  Д) Көп алғысы көгертер.
  Е) Ақылды адам айтқызбай біледі.
  10.Жайылма сөйлемді табыңыз.
  А) Мен кітапханадан қызық кітап алдым...
  В) Асқар – инженер.
  С) Күз.
  Д) Бала болашақ.
  Е) Еңбекті бағалау.
  11. Қандай тыныс белгісі жетпей тұрғанын белгілеңіз.
  Қазақстан тәуелсіз мемлекет.
  А) Үтір
  В) Сызықша
  С) Тырнақша
  Д) Нүкте
  Е) Қос нүкте
  12. Тек тұрлаулы мүшелерден тұрған сөйлемді көрсетіңіз.
  А) Жаздыгүні.
  В) Білім - адамның қанаты.
  С) Атам келді.
  Д) Күн ысып кетті.
  Е) Көгілдір түс.
  

• 19 слайд

  Дұрыс жауаптары
  18.06.2022
  

• 20 слайд

  Назарларыңызға рақмет!!!