Ұлы Жібек жолының қалыптасуы және тарихи
маңызы
Сабақтың мақсаты:
Білімдік: Ұлы
Жібек жолының пайда болу тарихын түсіндіре отырып, Жібек жолының сауданы,
шаруашылықты, халықаралық қарым-қатынасты дамытудағы тарихи маңызын ашу.
Дамытушылық:
Жібек жолы бойындағы мемлекеттер арасындағы
сауда дамуына бүгінгі кезеңмен салыстыра отырып баға беру.
Тәрбиелік:
Еңбекке, адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақ ауызша баяндау әдісі бойынша өткізіледі.
Сабақтың көрнекілігі:дүние жүзінің, ҚР, Ұлы Жібек жолының картасы және «Ұлы Жібек жолының
мәдени байланыстары», «Халықаралық қарым-қатынастар» атты кестелер.
Сабақтың негізгі ұғымдары:
Ұлы Жібек жолы. Батыс пен Шығыс арасындағы
дипломатиялық қарым-қатынастар. Ұлы Жібек жолының мәдениеттің өркендеуіне
тигізген ықпалы. Шаруашылықтың дамуына әсері.
Оқушыларды сабаққа дайындау.
Сабақтың барысы:
Үй тапсырмасын сұрау. Сабақты ұйымдастыру
кезеңі өткеннен кейін үй тапсырмасы сұралады.Оқулықтағы тақырып мәтінінің
соңында берілген сұрақтар мен тапсырмалар негізінде әрі қосымша сұрақтар қою
арқылы оқушылардың білімі бағаланады.Сонымен қатар, қосымша жұмыс дәптеріндегі
тапсырмалар тексеріледі. Өткен сабаққа қорытынды жасалады.
Үй тапсырмасын тексеру:
1-кесте
Орта
ғасырлардағы Қазақстан жеріндегі мемлекеттер.
|
Мемлекет атауы
|
Өмір сүрген кезеңі
|
Орналасқан жері
|
Астанасы, қалалары
|
Мемлекеттің басқару жүйесі
|
Мемлекет билеушісі
|
Шаруашылығы
|
|
Қарахан мемлекеті
|
|
|
|
|
|
|
|
Найман мемлекеті
|
|
|
|
|
|
|
|
Қарақытай мемлекеті
|
|
|
|
|
|
|
|
Қыпшақ мемлекеті
|
|
|
|
|
|
|
Жаңа сабақты түсіндіру.
Сабақтың жоспары:
I. Ұлы Жібек жолының пайда болу тарихы.
II. Ұлы Жібек жолындағы сауда дамуының
шаруашылыққа тигізген әсері.
III. Ұлы Жібек жолы және халықаралық мәдениет.
IV. Ұлы Жібек жолының халықаралық қарым-қатынасты дамытудағы тарихи маңызы.
1.Сабақтың бірінші мәселесіне тоқталғанда Ұлы
Жібек жолының аталу себебіне, пайда болу кезеңі жайлы деректерге оқушы назары
аударылады. Сонымен қатар, жібек матасының өндіріліп, айырбас саудаға түсе
бастаған мерзімі, жолдың тармақталуы туралы айтып, Жібек жолы бойындағы елдерді
картадан көрсету қажет. Бұл орайда Ұлы Жібек жолының және дүние жүзінің
карталарын пайдалануға болады.
Ежелгі Қытай деректеріне қарағанда, б.з.б. I
ғ. Ортасынан бастап қытай жібегі басқа елдерге шығарыла бастаған.
2. Екінші мәселеде Жібек жолы шаруашылықтың
дамуына әсерін тигізгенін атап өткен жөн. Саудаға тек жібек қана емес, Шығыс
елдеріне қарай Жерорта теңізі жағасындағы елдерден, Таяу және Орта Шығыстан,
Орта Азиядағы елдерден әртүрлі тауарлар ағыла бастағаны сауда дамыған сайын
өнім өндіру тәсілдері де артып, шаруашылықтың жандана түскені жайлы айта келіп,
жібек өндіру т.б. кеңірек тоқталып өту қажет. Сондай-ақ қазіргі сауда
байланысынан да мысалдар келтіруге болады.
3. Үшінші мәселеде Ұлы Жібек жолы бойындағы
елдердің мәдени байланысының дамуы сөз болады.
Бұл мәселені түсіндіру барысында төмендегі
сызбаны пайдалануға болады.
1-сызба
4. Төртінші мәселені түсіндіру барысында
келесі 2-сызбаны пайдаланған жөн.
Оқушылар есте сақтау үшін мына мәселелерге
тоқталып өтеміз.
1. Қытай императоры У-Ди 138 жылы Батыс
елдеріне аттандырған елшілік 13 жылдан кейін оралған. Осы кезден бастап
Қытайдан Қазақстан, Орта Азия , Батыс елдеріне қарай жібек артқан керуендер
шыға бастаған.
2. 568 жылы Түрік қағанаты мен Византия
мемлектеінің арасындағы келісімдер жасалып, екі ел саудаға байланысты Иранға
қарсы одақ құрған.
3. Иран шахына Қытай императорының атынан
жібектен жасалған әшекейлі киімдер жіберілген.
Мұғалім:
Адамдар ерте кезден-ақ бір-бірімен сауда
жасасқан. Алғашында сауда бір жерде бар, екінші жерде жоқ нәрселер мен құнды
заттарды айырбас жасау түрінде жүргізілді. Мысалы: олар тұз, асыл тастар, алтын
дәрілік өсімдіктер, хош иісті заттар. Содан кейін адамдар тауарларды –
азық-түліктерді, малдарды, қола және темірді, терілерді, маталарды,
сәйгүліктерді және басқа да көптеген заттарды бір-бірімен алмастыра бастады.
Кейін келе оларды ақшаға сату, керек
Бекіту сұрақтары:
- Сауда жолының Ұлы Жібек жолы деп аталу
себебі неде?
- Ол қай кезде пайда болды?
- Жібек жолының бағыттары туралы айт.
- Жібек жолы бойындағы сауданың дамуы шаруашылыққа
қалай әсер етті?
- Жібек құртын өсіруді Қытай елі не себепті
құпия ұстаған?
- Жібек өндіру Қытайдан басқа қай елдерде
дамыды?
- Жібек жолының халықаралық мәдениеттің
дамуына қандай әсері болды?
- Мемлекеттер арасындағы қарым-қатынастардың
дамуына Ұлы Жібек жолының әсері болды?
Үйге тапсырма беру.
14-параграфты оқып, соңындағы тапсырмаларды
орындау.
1. Ұлы Жібек жолының картасын сызып келіңдер.
Оқушыларды бағалау.
Тұтыну бұйымдарының үлкен сұранысқа ие болуы. Сатылған
бұйымдарды жергілікті шеберлердің де жасай бастауы.
Өнерпаздардың жол бойындағы елдерді аралап, өнер
көрсетуі.Сондай-ақ өнер сайыстарына түсіп, ортақ өнердің дамуына үлес қосуы.
Жол бойындағы қалаларда әр түрлі діни нанымдарға байланысты
ғимараттардың салынуы.
Қытай жібегі елдердің елшіліктері арасында және
патшалар үшін құнды сыйлық орнына жүрген.
Ұлы Жібек жолының халықаралық
қарым-қатынасты дамытудағы тарихи маңызы
Мемлекеттер арасындағы дипломатиялық қарым-қатынас
орнады.
Елдер арасында сауда келісімдері жасалған.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.