Сочинение учащихся 10 класса МБОУ "Мугурдахская СОШ" на тему "Олонхо"

Умнуллубат онус кылаас…

Аныгы сайдыылаах кэм

Ча5ылхайдык сандааран турда5ына

Муҥура биллибэт

Киэҥ нэлэмэн сирдэрдээх,

Сылгы, сүөhү баайдаах,

Үрүҥ хатырыктаах

 Баhылаабыт күөллэрдээх,

Күндү түүлээх кэрэтин бэрсибит

Хойуу таҥастаах сиргэ,

Муҥурдаах нэhилиэгэр

Бастыҥа Баhылай  аатынан

Бастыҥ  оскуола5а

Омуннаах онус кылааска

Айыылар ал5ааhыннарынан

Үс айыы о5ото

Биир кылаас салайааччылаах

Үс саханы үөскэтээри

Үөрэнэн, салайса сылдьаллара  эбитэ үhү.

Бу үс о5оттон кыралара

Талба талааннаах,

Ырыа до5уhуоллаах

Көмүс куоластаах,

Имигэс өйдөөх,

Нууччалыы тыбыгынаабыт,

Кэтит сарыннаах,

Нарын тарбахтардаах,

Сымна5ас майгылаах

Балыарыкаана Куо эбит.

Кини аймах эдьиийэ

Сүүhүн нөҥүө көрбүт

Уоттуу харахтардаах,

Тургэн хамсаныылаах,

Сытыы толкуйдаах,

Кыыс Бухатыыр курдук

Ча5ылхай күүстээх,

Сөбүлээбэтин биллэрэн

Ѳрөкүйэ күүрэр,

Халын тириилээх,

Уhун хара суhуохтаах

Кылааннаах кыыс о5о туйгуна

Арыылыкаана Куо эбит.

Бу кылаас үhүс үөрэнээччитэ

Кыргыттар  убайдара

Эр бэрдин аатын сугэн

Үрдүк Үрүҥ айыылар ыйаахтарынан

Сэргэх көрүҥнээх,

Сыыдам сырыыны баhыттан туппут,

Бааттаах булчут буолар этиилээх,

Оту-маhы өрө туппут

Модун-та5а санаалаах,

Саха аатын аатырдар

Уол о5ото Улуйаан эбит.

Ити курдук этэн туран

Биири санаан ыллахха

Кистээбэккэ этэн көрдөххө

Маанык эбит…

Онус үөрэх дьылын эрэ иннинэ

Төлөрүйэр тохсус кылааска

Ѳйдөрүн- санааларын хомунан

Омуна суох эттэххэ,

Куттала суох туойдахха,

Улуу убайдарбыт

Балтараа тыhыынча айбыт айымньыларын

Балтараа тыhыынча туойбут тойуктарын

Аа5ан, биир кэлим эксээминнэргэ

Таастаах харах кэтэбиллээх

Көлөhүннэрин то5он

«ОГЭ» диэн аатырбыт

Тургутууну ааспыттар эбитэ үhү.

Ити курдук онус сылларыгар уктэнэн

Биир уус о5олоро

Төрүччүлэрин оло5ун

Сал5ааччылар буоланнар

Аймахтыы санааларын киллэрэн,

Оскуола биир тутаах дьоно буолан

Биэс хардыы устулаах

Биэс хардыы туоралаах

Арассыыйа остуоруйатын баhылаабыт

Кылаастарыгар төннөн кэлэн

Эйэ дэмнээхтик таптыыр

Оскуолаларын аатын

Араас тэрээhин,

Куйаар ситим көмөтунэн

Ѳрөспүүбүлүкэ5э тиийэ

Көмүскээн аатырда олороллоро эбитэ үhү.

Убай Улуйаан - Саха үрүҥ уолана.

Сандаарыйбыт саас кэлиитэ

Аан дойду дьахталларын

Бырааһынньыгын ааһыыта,

Кулун тутар ый

Өрөгөйдөөх тохсус күнүгэр

Икки тыһыынча ордуга

Алтыс сылыгар

Олоҥхоҕо хоһуйалларынан

Чоҕулуччу көрбүт

Хара    харахтаах,

Чараас   хаастардаах,

Кылгас   муруннаах,

Чараас   минньигэс   уостаах

Айыы  оҕото  буолан

Таптыыр убайбыт Улуйаан

Күн сирин көрбүтэ эбитэ үһү.

Оҕо сааһын дьоллоох кэмин

Оҕо уһуйааныгар атааран,

Сылаас, сырдык оскуолатыгар

Сыралаах үлэтэ-үөрэҕэ хамсаабыта

Онус сылыгар барбыта эбитэ үһү.

Дьэ, ити курдук этэн туран

Уол оҕо барахсан

Аныгылыы сиэр-туому тутуһан

Эһэтин дьыалатын салҕааччы

Дьээбэ-хообо аргыстаах,

Тус бэйэтэ көрүүлээх,

Кыра аайы кыыһырбат,

Тула көтөр хоптолуу

Тохтоон турбат биир сиргэ

Байанай аргыстаах

Бултуу тыаҕа барара,

Кэлээт илии тутуурдаах

Отун-маһын

Дьаһанара эбитэ үһү.

Ону таһынан убайбыт

Ырыаһыт бэрдэ буолан

Күүстээх куолас киниэнэ

Ырыаны өрө тутан

Ситиһиитэ илиитигэр,

Ону тэҥэ күрэх арааһын

Оройуттан тутара,

Сүүрүү буоллун аахсыбат

Тилэх баттаһан инникилиир

Күүстээхтэрдиин күрэхтэһэн

Өрө-таары хамсанан

Көҥүл тустууга тэҥнээҕин

Булуо суоҕа эбитэ үһү.

Барытыгар дэгиттэр

Хорсун-модун санаалаах,

Мындыр өйдөөх

Уол оҕото

Аныгы кэм ирдэбилинэн

Сыыйа-баайы үктэнэн

Аны биир сылынан

Оскуолатын түмүктээн

Үлэ-хамнас булунан

Ытыктаныа бар-дьоҥҥо,

Сырдык санаанан салайтаран

Төрөөбүт сирин-дойдутун

Өрө тута туруоҕа.