Урок на тему "Башҡортостанда иҫтәлекле урындар"

   8 класс

Тема:  Ҡаланың иҫтәлекле урындары. Ҡылымдарҙың төҙөлөшө.

Маҡсаттар:

1)   Белем биреү:  Өфө ҡалаһындағы иҫтәлекле урындар тураһындағы белем биреү,  ҡылымдарҙың төҙөлөшөн  өйрәнеү;

2)Үҫтереү:уҡыусыларҙың логик фекерләүенә иғтибар итеп, хикәйәләү-тасуирлау мөмкинлектәрен киңәйтеү;

3)Тәрбиәүи:   Ҡалаларға ҡарата һөйөү, ихтирам тәрбиәләү, башҡорт теле аша башҡорт халҡының тарихы, төп милләт булған башҡорт халҡының тарихына, мәҙәниәтенә ихтирам хисе уятыу,  .

Йыһызландырыу: Компьютер, медиопроектор, дәреслек, дәрестең презентацияһы,  Өфө ҡалаһына һүрәттәр,    карточкалар, тестар.

.

Дәрес барышы:

Психолгоик инеш Дикция өҫтөндә эш. Артикуляцион минут	Һаумыһығыҙ, уҡыусылар!  Хәйерле көн! -Әйҙәгеҙ, бер-беребеҙ менән йылмайып,иҫәнләшеп алайыҡ! (слайд 1)           Һаумы, ҡояш! Һаумы, дуҫым! Һаумыһығыҙ, уҡытыусым! Һаумыһығыҙ, ҡунаҡтар! Ҡояш, һауа, тыуған ер, Йән тыныслығы бир. Мин сәләмәт, мин матур, Салауат батыр кеүек батыр. -         Дәресте башлар алдынан  бер аҙ телдәрҙе лә шымартып алайыҡ.(шарҙар һүрәтенән ҡурай сәскәһе яһау Ағиҙелдең буйы йәмле, Гөл-сәкәле далаһы. Шул Иҙелдең буйҙарында Матур Өфө ҡалаһы.                               (Ҡадир Даян)
Дежурҙар менән эшләү.	-         Бөгөн дәрестә кемдәр дежур? -         Бөгөн нисәнсе октябрь? -         Бөгөн һауа торошо ниндәй? -         Әйҙәгеҙ әле дежурҙарға һорауҙар бирәйек. (дежурҙар һорау биреүселәрҙе һайлайҙар)
Өйгә эште тикшереү:	·        94-се күнегеүҙе тасуири уҡыу. ·        “Иң яҡшы тәржемәсе” уйыны аша һүлек һүҙҙәрен тикшереү. Баһалау.
Маҡсат ҡуйыу. Эште планлаштырыу.	-         Бөгөн беҙ дәрестә Өфө ҡалаһы буйлап сәйәхәт итәбеҙ Таҡтаға бөгөнгө датаны һәм теманы яҙып ҡуяйыҡ. Ун  бишенсе ноябрь.  Шишәмбе. Тема:  Ҡаланың иҫтәлекле урындары.             Ҡылымдарҙың төҙөлөшө.     Ағиҙелдең буйы йәмле, Гөл-сәкәле далаһы. Шул Иҙелдең буйҙарында Матур Өфө ҡалаһы.                               (Ҡадир Даян)
1-се туҡталыш:	“Салауат Юлаев һәйкәле”. ·        Тексты уҡығыҙ рус теленә тәржемә итегеҙ. Ҡылымдарҙы табығыҙ.     Салауат Юлаев – башҡорт халҡының милли батыры. Салауат Юлаевҡа һәйкәл 1967 йылдың 17 ноябрендә асыла.  Ул Ағиҙел буйында урынлашҡан.      Салауат Юлаев һәйкәле – илебеҙҙәге иң ҙур атлы скульптура. Уның ауырлығы – 40 тонна. Ул бронзалаштырылған суйындан ҡойолған. Һәйкәлдең авторҙары – скульптор Сосланбек Тавасиев һәм архитектор И. Ғ. Ғәйнетдинов.
2-се туҡталыш: Диалог Һүҙлек эше: (словари) 3-сө туҡталыш: Күҙҙәргә гимнастика яһау. 4-се туҡталыш: Килеш 5-се туҡталыш: Диалог төҙөү. Парлап эшләү 6-сы туҡталыш: Карточкалар менән эш: 3 карточка: Еңел эш - тест, Уртаса эш – 101-се күнегеү , ауыр эш текст. Уҡыусыларҙың эшмәкәрлеген баһалау. 7-се туҡталыш:  Өйгә эш биреү: Рефлексия Йомғаҡлау.	“Ҡунаҡһарай” . – Ҡылым төҙөлөшө. - Ҡылым ниндәй һорауҙарға яуап бирә? (ни эшләргә? Ни эшләй?) - Башҡорт телендә ҡылым ҡайҙа килә?       (һөйләмдәр әйтеү). Ҡылым төҙөлөшө. ни эшләргә? – что делать? Ябай ҡылым Ҡушма ҡылым из одного слова из двух и более слов уҡырға - читать 1.–ып/ -еп/ -оп/-өп + глагол белергә – знать һатып алырға тыңларға  - слушать барып килергә йырларға - петь яҙып килергә бейергә - танцевать 2. неглагол+ вспомогат. слово ашарға - кушать хәл итергә - решать төҙөргә - строить юҡ итергә - уничтожить бешерергә - готовить Хәбәр итергә- сообщить -         Бирелгән һүлектәрҙән икешәр ҡылымдар табып яҙыу. (Һүҙлек менән эшләргә өйрәнеү) - “Дуҫлыҡ монументы” - Ял минуты -Күҙҙәрҙе йомайыҡ һәм Дуҫлыҡ монументы янында итеп хис итәйек. (талғын ҡурай музыкаһы уйнай). “ Башҡортостан театрҙары”. -         Өфөлә ниндәй театрҙар бар? Унда нимәләр ҡуйыла  (слайд) Килештә үҙгәртеү өсөн һүҙҙәр:  театр,  спектакль “Өфөләге  юғары уҡыу  йорттары” Слайдтар аша юғары уҡыу йорттарын ҡарау. -         Өй рәткә өс тема бирелә һәм диалг төҙөү: ·        “Юғары уҡыу йорттонда” ·        “Театрҙа”. ·        “Салауат Юлаев һәйкәле буйында” “Еңеү паркы” -         Һөйләмдәргә тейешле һүҙҙәр ҡуйып күсереп яҙығыҙ.       Өфө ҡалаһында меңәрләгән … һәм бәләкәй урамдар бар. Иң ҙуры - .. проспекты. Уның … юлдары бер нисә километрға һуҙылған. Ҡала эргәһенән …, Ҡариҙел, Дим йылғалары аға. Элек башҡорттар Өфөна … … ҡала тип атағандар. Ағиҙел ярында бейектә … … һәйкәл ҡуйылған. Өфө ҡалаһы һаман … һәм үҫә. Слова для справок:  матурлана, Ағиҙел, Октябрь, асфальт, ҙур, Имән ҡала. Тест. -Уҡыусылар, хәҙер һеҙҙең  Өфө тураһында белемегеҙҙе һынап ҡарайым әле. Мин һеҙгә һорауҙар тәҡдим итәм, ә һеҙ дөрөҫ яуабын билдәләгеҙ. 1.  Башҡортостандың баш ҡалаһы? а)   Стәрлетамаҡ б)   Өфө в)   Салауат  2. Салауат Юлаев һәйкәленең скульпторы кем? а)    М. Кәрим б)   Ф. Иҙрисов в)  С. Тавасиев  3. Башҡорт дәүләт драма театры кем исемен йөрөтә? а)   М. Ғәрәев б)   М. Ғәфүри в)   М. Кәрим  4. Өфө ниндәй йылғалар буйында урынлашҡан? а)  Һаҡмар,  Ҡариҙел, Йүрүҙән б)  Ағиҙел, Танып, Кама в) Ағиҙел , Ҡариҙел, Дим     5.  Өфөлә рус һәм башҡорттың дуҫлығына  ҡарата ниндәй һәйкәл бар ? а)   Мәжит Ғафури б)   Дуҫлыҡ монументы в) Салауат Юлаев һәйкәле -         Уҡыусыларҙың белемдәрен баһалау . “Ләлә мәсете” -         1. Шиғырҙы ятларға -         2. “Өфө – баш ҡала” проект төҙөргә -         Бөгөн дәрестә ним тураһында һөйләштек? -         Дәрестә нимәләр эшләнек? -         Дәрестә беҙ нимәгә өйрәндек?   -          Үҙегеҙгә ниндәй яңылыҡ алдығыҙ -          Дәресебеҙ бик  матур үтте. Ҙур рәхмәт һеҙгә! Һаубулығыҙ!