Інфармацыйная гадзіна "Я пайшоў бы з ім у разведку..."

Я ПАЙШОЎ БЫ З ІМ У РАЗВЕДКУ…

(матэрыялы інфармацыйнай гадзіны – 08.02.2021)

Настаўнік:

– Наш інфармацыйная гадзіна прысвечана подзвігу піянераў-герояў нашай Радзімы.

У баявых дзеяннях падчас Вялікай Айчыннай вайны, па розных дадзеных, прымалі удзел да некалькіх дзясяткаў тысяч непаўналетніх. Яны змагаліся і гінулі нароўні з дарослымі. За баявыя заслугі ўзнагароджваліся  ордэнамі і медалямі.

Усе, хто ваявалі і баранілі гонар сваёй краіны, могуць па праву называцца ГЕРОЯМІ.

Але сярод іх мы асабліва вылучаем імёны тых, хто ўзнагароджаны званнем Героя Савецкага Саюза. Непаўналетніх Герояў Вялікай Айчыннай вайны пяцёра: Лёня Голікаў (Расія), Валя Коцік (Украіна), трое беларусаў: Марат Казей, Уладзімір Шчарбацэвіч, Зіна Партнова.

Усе яны высокае званне сваё атрымалі пасмяротна…

“Вспомним всех поименно, горем вспомним своим... Это нужно – не мертвым! Это надо – живым!” (Р. Раждзественскі)

Сцёпкіна Дзіяна, Балашова Арына:

Марат Казей

– Марат Казей нарадзіўся ў 1929 года ў вёсцы Станькава Дзяржынскага раёна. Тата памёр у ссылцы, а маму, Ганну Казей, у Менску немцы павесілі за тое, што яна хавала ў сябе параненых партызан і лячыла іх.

Яму было 13 гадоў, калі яны з сястрой Арыяднай пайшлі ў партызанскі атрад. Сястру Марата прыйшлося эвакуіраваць – дзяўчынка адмарозіла абедзве нагі, калі партызанскі атрад выходзіў з акружэння, і іх прыйшлося ампутаваць. Аднак хлопчык адмовіўся ехаць з ёй і застаўся ў страі.

Марат загінуў 11 мая 1944 года ў баі. Змагаўся да апошняга патрона, а, калі ў яго засталася толькі адна граната, падпусціў ворагаў бліжэй і падарваў іх... і сябе.

Герой Савецкага Саюза (пасмяротна).

Літвіненка Арцемій:

Уладзімір Шчарбацэвіч

– Уладзімір Шчарбацэвіч нарадзіўся ў 1926 годзе ў Мінску. Яго бацька загінуў у фінскую вайну. Мама, Вольга Фёдараўна, была урачом.

Калі прыйшлі фашысты, яны выходжвалі параненых байцоў і перапраўлялі іх да партызан. Некалькі разоў Валодзя быў паранены. Яму дапамагалі яго сябры.

Аднойчы па падробленых дакументах яны вывезлі цэлы грузавік з ваеннапалоннымі да партызан.

У верасні раптам пачаліся аблавы, а ў дамах мінчах хавалася яшчэ шмат параненых, уцекачоў з палону. Іх выдаў свой. Ён быў здраднікам. Валодзю арыштавалі паліцаі. Допыты, катаванні. Але ён нічога не распавёў фашыстам.

26 кастрычніка 1941 года гітлераўцы пакаралі смерцю Валодзю. У гэты дзень павесілі і яго матулю.

У 1976 годзе Уладзіміру Шчарбацэвічу прысвоена ганаровае званне Герой Савецкага Саюза (пасмяротна).

Настаўнік:

–     Барыс Царыкаў таксама варты сёння асобнай гісторыі. Яму званне Героя Савецкага Саюза было прысвоена пры жыцці.

Ткач Мілана:

Барыс Царыкаў

– Барыс Царыкаў нарадзіўся ў 1926 годзе ў горадзе Гомелі. У 1941 ён скончыў сем класаў СШ № 25. Сям’я Барыса эвакуіравалася, а ён сам у снежні 1941 года трапіў у партызанскі атрад знакамітага народнага мсціўца Баці.

Аднойчы Баця даў заданне падарваць нямецкі эшалон. Чатыры гадзіны праляжаў Барыс у снезе каля чыгуначнага палатна. Заданне ён выканаў. У снежні 1942 года Барыс добраахвотнікам пайшоў у дзеючую армію. 20 разоў перапраўляўся праз Днепр, узняў там Чырвоны сцяг. 30 кастрычніка 1943 года яму было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза, а 13 снежня 1943 года ад варожай кулі ён загінуў. Апошнім яго словам было слова “жыць”.

Было яму ўсяго 18 гадоў…

РОЛІК “Зіна Партнова”.

Настаўнік:

– Зінаіда Партнова – самая маладая з 95 жанчын-Герояў Савецкага Саюза.

Яна беларуска па нацыянальнасці. Нарадзілася ў Ленінградзе 20 лютага 1926 года ў сям’і завадскога працоўнага Мартына Партнова.

У даваенны час дзяцінства і малалецтва дзяўчынкі былі звычайнымі. Зіна вучылася ў школе № 385, была піянеркай. За добрыя поспехі ў вучобе і задаткі кіраўніка была абрана старастай класа.

Партнова скончыла 7 класаў. І ў пачатку лета бацькі адправілі яе разам з малодшай васьмігадовай сястрой Галінай на канікулы да бабулі. Дзяўчынкі адправіліся ў беларускую вёску Зуі Шумілінскага раёна.

22 чэрвеня фашысты ўварваліся ў СССР. Віцебская вобласцю, дзе знаходзіліся сёстры, адразу апынулася пад пагрозай акупацыі. Імкнучыся зберагчы сваіх унучак ад бяды, бабуля паспрабавала адправіць Зіну і Галю таварным эшалонам у Ленінград. Але ў Віцебску немцы перахапілі цягнік, і дзяўчынкам давялося вярнуцца назад. Неўзабаве гітлераўцы акупавалі і вёску, дзе знаходзіліся Партновы. Мясцовыя жыхары сталі перад выбарам – выжываць або супрацьстаяць нямецкім войскам.

Так, з першых дзён акупацыі Віцебскай вобласці мясцовыя жыхары сталі фармаваць партызанскія і падпольныя арганізацыі.

Тады ж утварылася і падпольная маладзёжная арганізацыя “Юныя мсціўцы”. Пятнаццацігадовая Зінаіда стала самай юнай удзельніцай падпольнага руху. Самаму старэйшаму ўдзельніку было ўсяго 17. Сваю дзейнасць “Юныя мсціўцы” пачыналі з дробязяў: распаўсюджвалі прапагандысцкія лістоўкі, спрабавалі нашкодзіць немцам.

Але неўзабаве Фруза (Ефрасіння Зянькова) – кіраўнік падпольнай камсамольскай арганізацыі, выйшла на атрад дарослых мясцовых партызан і падпольшчыкаў. Іх сумесная дзейнасць значна паўплывала на характар дыверсій падпольнай арганізацыі “Юным мсціўцы”.

Адна з найбольш значных аперацый арганізацыі – атручэнне гітлераўскіх афіцэраў. Тады загінула каля 100 фашыстаў. І гэта заслуга партызанкі Зінаіды.

Дзяўчынка працавала чорнарабочай у сталовай, дзе кармілі нямецкіх афіцэраў, якія праходзілі курсы перападрыхтоўкі. Галоўным поварам быў немец, але Зіне ўдалося атруціць ежу.

Пад падазрэннем у злачынстве былі ўсе, у тым ліку і яна. Таму немцы прымусілі партызанку з’есці атручаны суп. Партнова зрабіла гэта і тым самым адвяла ад сябе падазрэнні. Атручэнне аказалася моцным, але дзякуючы народнай медыцыне дзяўчынку ўратавалі.

У жніўні 43-га года ў арганізацыю юных партызан быў укаранёны здраднік, які здаў амаль усіх членаў арганізацыі. І ў вёсцы Масцішча Зіна Партнова была арыштаваная. Немцам ужо многае было вядома пра яе, але яны ўсё яшчэ не здагадваліся аб яе ўдзеле ў атручванні гітлераўскіх афіцэраў. Таму яны спрабавалі дамовіцца з Партновай і прапаноўвалі ёй свабоду ўзамен на поўны расклад і інфармацыю пра ўдзельнікаў падполля.

Але Зіна была нязломная. А аднойчы ёй удалося схапіць неасцярожна пакінуты нямецкім следчым пісталет. Яна застрэліла і яго і двух іншых варожых салдат, а затым спрабавала бегчы, але была схопленая.

Пасля гэтага яе жорстка катавалі: адрэзалі вушы, выкалалі вочы, палілі распаленым жалезам. У яе, 17-гадовай, былі сівыя валасы ад пакут…

10 студзеня яе пакаралі смерцю – расстралялі.

Пра яе вялікіх подзвігах стала вядома толькі праз 15 гадоў. І ў 1958 годзе было ёй  прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

Яна аддала сваё жыццё ў імя вызвалення Радзімы. Вечная памяць герою!

Кацэр Мікіта:

Юныя бязвусыя героі

Юнымі засталіся навек!

Перад вамі хілім мы галовы:

Званне ваша – мужны Чалавек!

Мы стаім, і доўжыцца маўчанне.

Боль і гнеў кранаюць сэрца нам.

Дзякуй вам за вашы намаганні,

Мужнасць, гераізм і прыклад нам! (А. Прохарава)

Настаўнік:

–     Вайна – час усенароднай барацьбы. І свой неацэнны ўклад у Перамогу ўнеслі таксама юныя героі – хлапчукі і дзяўчынкі, якія здзяйснялі свой подзвіг, з’яўляючыся падпольшчыкамі, партызанамі, сувязнымі, разведчыкамі. І мы не маем права забываць пра гэта!

“Это нужно – не мертвым! Это надо – живым!” (Р. Раждзественскі)

Аб’яўляецца хвіліна маўчання (гучыць метраном).