Қылмыстың объектісі мен объективтік жағы

• 1 слайд

  Мақтаарал аграрлық колледжі
  
  
  Пәні: “Құқық негіздері”
  
  
  
  Оқытушысы: Ауелбекова Г.Ж.
  

• 2 слайд

  Қылмыстың объектісі мен объективтік жағы, субъектісі мен субъективтік жағы.
  

• 3 слайд

  Қылмыс объектісі.
  Қылмыстың объективтік жағы.
  Қылмыс субъектісі.
  Қылмыстың субъективтік жағы.
  

• 4 слайд

• 5 слайд

  Кез келген адам әрекетінің белгілі бір бағыты және көздеген нысанасы болады. Қылмыс та адам әрекетінің бір түрі болғандықтан, ол да бір нысананы, яғни объектіні көздейді. Объектісі жоқ қылмыс болуы мүмкін емес. Бірақ ол әрекет қоғамдық қалыптан ауытқыған әрекет
  болғандықтан, ол өз нысанасын бұзуға
  тырысады. Кез келген қылмыс белгілі бір
  құндылықтарға қол сұғады. Не нәрсеге
  зардап келсе немесе зардап келу қауіпі
  туса, сол қылмыс объектісі болып табылады.
  

• 6 слайд

  Бір адам ұрлық жасауға бел байлап, ішінде кек сақтап жүр делік дәл осы сәтте оны жауапқа тартуға әлі ертерек, себебі санадағы ой әлі сыртта көрініс тапқан жоқ, демек, қылмыстың объективтік жағы деген элемент жеткіліксіз. Қылмыстың объективтік жағы болса, ол қылмыстың сыртқы, көзге көрінетін жағы. Әйтпесе, ойлаған ой жүзеге асырылмаса, қылмыс болып табылмайды. Бірінші кезекте жүзеге асырылатыны, әлбетте, әрекет.
  

• 7 слайд

  Осы әрекет қылмыстың объективтік жағының қажетті белгісі болып табылады. Қажетті белгі дегеніміз- оның ҚК-тегі барлық қылмыс құрамдарында келтірілетіндігін көрсетеді.
  Сонымен, объективтік жақтың өзегі болып табылатын әрекеттің өзі екі нысанда көрініс табады: олар-іс-әрекет және әрекетсіздік. Іс-әрекет дегеніміз қылмыс жасау кезінде субъектінің мінез-құлқындағы сырттай көрініс тапқан белсенді, саналы және ерікті қимылы. Әрекетсіздік те әрекет сияқты саналы мінез-құлық. Бірақ ол әрекет сияқты белсенді емес, керісінше, әлсіз. Мысалы, заңда көрсетілген, жасалуға тиісті қимылды жасамауда.
  

• 8 слайд

  Қылмыстың субъектісі деп қылмыс жасаған адамды танимыз. Сол себептен де қоғамға қайшы қылық жасаған адамды қылмыстың субъектісі деп тану үшін ол адам қойылатын бірнеше шарттарға жауап беруі керек. Ең алдымен, ол есі дұрыс адам болуға тиісті, ал есі дұрыс емес адам қылмыстық жауптылыққа тартылмайды. Екіншіден, ол міндетті түрде белгілі бір жаста болуы керек.
  

• 9 слайд

  Қылмыстың субъективтік жағы оның ішкі, көзге көрінбейтін жағы, яғни қылмыс жасаушының өз әрекеті мен оның салдарына деген психикалық қатынасы, көзқарасы. Психика күрделі құбылыс. Психикалық үдерістер интеллектуалдық, еріктілік және эмоционалдық деп бөлінеді. Бұлайша бөлудің өзі де шартты, әйтпесе, олар бір-бірінен оқшау, жеке күйінде кездеспейді.
  

• 10 слайд

  Қылмыстық кодексте кейде әрекеттің құр сұлбасын ғана көрсетіп қоймай, кейбір бөлшектерді көрсету қажет деп табады. Себебі ондай бөлшектер не жауаптылықты ауырлатады немесе жеңілдетеді. Мысалы, жай қасақана кісі өлтіруден гөрі ұрлап әкелген дәрменсіз адамды өлтірген әлдеқайда қауіпті. Ондай кездерде әрекетті дәл сол қылмыс деп тану үшін тек негізгі белгілер жеткіліксіз, жаңағы бөлшектер болуға тиісті. Оларды қылмыс құрамының қосымша белгілері деп атайды.
  

• 11 слайд

  Мысалға, 144-бапта келтірілген дәрігерлік құпияны жария ету қылмысының субъектісі үшін негізгі үш белгі болса жеткіліксіз, сонымен қоса қосымша қызметтік белгісі де міндетті болып табылады. Егер де дәл осындай деректерді дәрігер емес басқа біреу жариялайтын болса, ол бұл қылмыс емес, басқа қылмыс.
  

• 12 слайд

  Пысықтау сұрақтары:
  Қылмыс объектісі дегеніміз не?
  Қылмыс субъектісі дегеніміз не?
  Қылмыстың объективтік жағы?
  Қылмыстың субъективтік жағы?
  Неге кейбір қылмыстар үшін жауаптылық 14 жастан, ал басқалары үшін 16 жастан басталады?
  

• 13 слайд

  Үйге тапсырма:
  Ө.Қопабаев, Қ.Айтхожин, Н.Қыдырхожаева, Ғ.Жайлин, А.Жұмағали, “Құқық негіздері”. Алматы “Мектеп” 2006., 120 – бет.
  Конспект жазу.